Badania w działaniu i badania partycypacyjne w przedszkolu i w szkole

Celem zajęć jest przekazanie wiedzy na temat efektywnej pracy nauczyciela stosującego

badania w działaniu i badania partycypacyjnej w pracy z uczniami z uwzględnieniem modeli

partycypacyjnych. Poruszane zagadnienia mają przede wszystkim na celu wskazanie

znaczenia podejść partycypacyjnych w tego typu badaniach oraz możliwości pracy metodami,

strategiami i narzędziami wpisującymi się w warsztat badawczy aktywnego nauczyciela w

przestrzeni szkoły.

Zajęcia mają na celu zaznajomienie studentów z teoretycznymi i

praktycznymi aspektami dotyczącymi badań w działaniu (action research) i badań

partycypacyjnych (participatory research) z dziećmi i młodzieżą. Badania te są istotne w

pracy nauczyciela, stanowią ważny element zmiany społecznej i edukacyjnej, w których

badacz-nauczyciel oraz uczniowie współpartycypują i są jednocześnie kluczowymi aktorami

w systemowym kontekście współpracy opartym na modelu partycypacji Lundy (2007). W

czasie zajęć omawiane będą m.in. podejścia, modele, strategie i metody badań w działaniu i

badań partycypacyjnych oraz ich praktyczne wykorzystanie w pracy w szkole w różnych

sytuacjach i kontekstach. Przedmiot ma charakter warsztatu, stąd przećwiczone zostaną

elementy procesu badawczego i przygotowany projekt tego typu badań.

1. Czerepaniak-Walczak, M. (2014). Badanie w działaniu w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli. Przegląd

Badań Edukacyjnych, 2(19), 181-194.

2. Brzozowska-Brywczyńska, M. (2017). Ryba, która ma głos. Prawo dziecka do partycypacji. Dziecko

Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(2), 45–64

3. Góral, A., Jałocha, B., Mazurkiewicz, G., & Zawadzki, M. (2019). Badania w działaniu: Książka dla

kształcących się w naukach społecznych.

4. Lundy, L. (2007). “Voice” is not enough: conceptualising Article 12 of the United Nations Convention on

the Rights of the Child. British Educational Research Journal, 33(6), 927–942.

5. Janik, A. (2016). Partycypacja dzieci – wprowadzenie do zagadnienia. Fundacja Pracowania Badań i

Innowacji Społecznych Stocznia. Pobrane z: https://partycypacjaobywatelska.pl/wp-

content/uploads/2017/01/Partycypacja-dzieci_ wprowadzenie_Agnieszka-Janik.pdf.

6. Jarosz E. (2020). Ewolucja dyskursu o partycypacji społecznej dzieci. Przegląd Krytyczny, 2(1), 21–32.

7. Markowska-Manista, U. (2021). Research “about” and “with” children from diverse cultural backgrounds in

Poland–dilemmas and ethical challenges. Edukacja Międzykulturowa, 14(1), 233-244.

8. Cervinkova, H. (2012). Badania w działaniu i zaangażowana antropologia edukacyjna.

9. Jarosz, E., & Gierczyk, M. (2016). Photovoice w badaniach i działaniach społecznych. Pedagogika

Społeczna, 2, 167-181.

10. Markowska-Manista, U., Dobkowska, J., & Balkan, M. W poszukiwaniu modelu partycypacyjnego w

edukacji międzykulturowej uczniów i uczennic ze zróżnicowanym kontekstem społeczno-

kulturowym–doniesienie z badań, Edukacja Międzykulturowa, 2023/ 2 (21): 163-176, DOI:

https://doi.org/10.15804/em.2023.02.11

11. Zalewska-Królak, A. (2020). Partycypacja dzieci w badaniach społecznych – wprowadzenie do zagadnienia.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 74, 75–93.

12. Praktyczne przykłady badań w działaniu i badań partycypacyjnych.

W zakresie wiedzy student zna i rozumie:

zasady projektowania i prowadzenia badań w przedszkolu i szkole, w tym badań w działaniu i badań

partycypacyjnych

metody realizacji badań edukacyjnych i sposoby ich wykorzystania w praktyce edukacji

przedszkolnej, wczesnoszkolnej i alternatywnej

zasady wynikające z prawnych uwarunkowań i etyki zawodu nauczyciela i  regulacje dotyczące prawa

autorskiego

W zakresie umiejętności student potrafi:

- analizować własne działania pedagogiczne i wskazywać obszary wymagające modyfikacji

- aktywnie uczestniczyć w tworzeniu projektów edukacyjnych

W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:

-  samooceny i podnoszenia własnych kompetencji zawodowych

- współpracy z nauczycielami, pedagogami, specjalistami, rodzicami dzieci (uczniów) i innymi

członkami społeczności przedszkolnej, szkolnej

- posługiwania się normami etycznymi i zasadami prawa w działalności zawodowej

-  traktowania dzieci (uczniów) z szacunkiem i respektowania ich praw

Obecność i aktywny udział na zajęciach, znajomość zalecanej literatury, przygotowanie

projektu badań w działaniu lub badań partycypacyjnych skierowanych do konkretnej grupy w

szkole.

Student może opuścić maksymalnie dwa zajęcia.