Teoria wymiany międzynarodowej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2400-PP3TWM |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.3
|
Nazwa przedmiotu: | Teoria wymiany międzynarodowej |
Jednostka: | Wydział Nauk Ekonomicznych |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe dla III r. studiów licencjackich - Ekonomia Przedsiębiorstwa Przedmioty obowiązkowe dla III r. studiów licencjackich - Finanse i Rachunkowość Przedmioty obowiązkowe dla III r. studiów licencjackich - Finanse Publiczne i Podatki Przedmioty obowiązkowe dla III r. studiów licencjackich - Informatyka i Ekonometria Przedmioty obowiązkowe dla III r. studiów licencjackich (Ekonomia) - program wspólny Przedmioty obowiązkowe na WNE dla III r. licencjackich: Ekonomia, specjalność: MSEMen |
Punkty ECTS i inne: |
5.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Założenia (opisowo): | Wymagania formalne Zakłada się, że studenci uczestniczący w zajęciach dysponują zakresem wiedzy w zakresie mikroekonomii I i II. Bierna znajomość języka angielskiego, potrzebna do czytania dodatkowej literatury, jest pożądana. Założenia wstępne Znajomość mikroekonomii I i II, wstępu do ekonomii oraz historii gospodarczej ułatwi osiągnięcie lepszych wyników. |
Skrócony opis: |
1. cel zajęć: ukazanie i wyjaśnienie jak funkcjonuje gospodarka otwarta, powiązana ze światem więzami handlowymi. 2. podstawowe treści: wykład obejmuje zagadnienia związane z teorią handlu międzynarodowego i polityką handlową. Przedstawione zostaną główne elementy teorii wyjaśniające przyczyny i skutki handlu międzynarodowego pomiędzy krajami. Pokazane zostaną również instrumenty polityki handlowej i skutki ich stosowania. 3. Metoda realizacji przedmiotu: wykład w trakcie którego omawiane są główne modele teorii handlu i polityki handlowej oraz odniesienia do ich empirycznej weryfikacji. Uzupełnieniem są ćwiczenia, w trakcie których rozwiązuje się głównie zadania obliczeniowe, ilustrujące główne elementy teorii handlu i polityki handlowej. 4. warunki uczestnictwa: wykład jest przeznaczony dla studentów III roku, którzy wcześniej ukończyli zajęcia z mikroekonomii II. |
Pełny opis: |
Pełny opis przedmiotu (max 65 tys. znaków) Wykład z Teorii Wymiany Międzynarodowej (TWM) ma na celu ukazanie i wyjaśnienie jak funkcjonuje gospodarka otwarta, powiązana ze światem więzami handlowymi. Ma on wyjaśnić dlaczego liberalizacja handlu międzynarodowego prowadzi do globalizacji gospodarki światowej. Wykład jest oparty o podstawy mikroekonomiczne i obejmuje zagadnienia związane z teorią handlu międzynarodowego i polityką handlową. W pierwszej części zajęć zostanie zaprezentowana klasyczna, neoklasyczna oraz tzw. nowa teoria handlu I i II generacji (model Krugmana i Melitza). Zostaną wyjaśnione przyczyny handlu międzynarodowego, czynniki wyjaśniające jego strukturę oraz skutki dobrobytowe wymiany handlowej między krajami. Pokazane będą również przyczyny i skutki przepływu czynników produkcji zgodnie z teorią neoklasyczną. Następnie pokazane zostaną skutki funkcjonowania poszczególnych instrumentów polityki handlowej w warunkach doskonałej i niedoskonałej konkurencji. Zostanie pokazana tu również tzw. strategiczna polityka handlowa, analizująca skutki interwencji państwowej w warunkach niedoskonałej konkurencji. Na zakończenie zostaną wyjaśnione przyczyny polityczne nieefektywnej polityki protekcjonistycznej, stosowanej nadal przez wiele krajów. Wyjaśniają je tzw. modele strategiczne polityki handlowej. Wykład ma wyjaśnić również jakie są podstawowe zasady funkcjonowania głównych międzynarodowych instytucji handlowych (GATT/WTO) oraz skutki handlowe tworzenia regionalnych ugrupowań liberalizujących handel. Szczegółowy plan wykładu z TWM przedstawia się następująco (w nawiasach podano odwołania do literatury, która jest pokazana w dalszej części sylabusa). Wprowadzenie: Plan zajęć, gospodarka światowa, handel międzynarodowy i model grawitacyjny Lit.: Podręcznik: roz. 1 i 2, 1. Model Ricardo i Smitha Założenia modelu, prezentacja geometryczna, zapis algebraiczny z dwoma dobrami (wersja Krugmana), poziom terms of trade, przewaga względna i bezwzględna model z wieloma dobrami, rola względnych płac. Lit.: Podręcznik: roz. 3:, Dodatkowo: Fisher, Dornbusch, Samuelson: Comparative advantage, Trade and Payments,...: tekst w intranecie - podobnie jak inne dodatkowe teksty). 2. Model Heckschera-Ohlina (H-O) z niemobilnymi czynnikami produkcji Factor specific model (trzy czynniki), założenia, zapis algebraiczny, produktywność czynników i ich wynagrodzenia, twierdzenie Haberlera, handel a korzyści z wymiany. Lit.: Podręcznik: rozdz. 4 (stare wydanie) 3. Neoklasyczny model H-O (2x2x2) Założenia modelu 2x2x2; zasobów czynników (twierdzenie Rybczynskiego), diagram Lernera, Tw. Stolper-Samuelsona, zapis Jones’a modelu H-O, tw. Stolpera-Samuelsona oraz twierdzenie o wyrównywaniu cen czynników produkcji. Lit: Podręcznik: roz. 5 i 6 i dodatek matematyczny do roz. 6 Dodatkowo: R. Jones: „The Structure of Simple General Equilibrium Model" 4. Testowanie modelu H-O i próby wyjaśnienia paradoksu Leontiefa Wersja Vaneka teorii H-O, Paradoks Leontiefa i późniejsze testy teorii neoklasycznej (Bowena Leamera, Sveikaskasa), Lit: Podrecznik roz. 5.3 A. Głębocka-Zielińska: roz. 3.2. A. Cieślik, rozdz. 3, str. 74-90. Dodatkowo: E. Helpman: Explaining the Structure of Foreign Trade: Where do we Stand? 5. Handel wewnątrz-gałęziowy: modele niedoskonałej konkurencji: zróżnicowanie produktów i korzyści skali Prace Grubela-Lloyda, teoria nakładających się popytów (Linder), teorie neo-technologiczne, funkcja popytu Dixit-Stiglitza (love for variety), korzyści skali, doskonała konkurencja monopolistyczna (model Chamberlina) Lit.: Podręcznik roz. 7. E. Czarny: rozdz. 2.3. J. Michałek, rozdz. 8.2., Ch. Marrevijk, rozdz. 9 i 10.3, + materiały powielone (Dixit-Stiglitz) 6. Handel wewnątrz-gałęziowy: nowa teoria handlu I i II generacji Model Krugmana (podręcznikowy i oryginalny), Model Melitza jako rozwinięcie modelu Krugmana w przypadku zróżnicowanych firm pod względem produktywności Lit.: Podręcznik roz. 8 A. Cieślik s. 37-54. Dodatkowo: P. Krugman (1979): Increasing returns to scale, monopolistic competition,… M. Melitz (2003): The impact of trade on intra-industry reallocations and aggregate industry productivity Cieślik A., Michałek J, Michałek A., (2012): Determinanty działalności eksportowej polskich przedsiębiorstw, Gospodarka Narodowa nr 7-8, str 67-85. 7. Inne teorie handlu i badania empiryczne struktury handlu wewnątrz-gałęziowego Model Brandera-Krugmana: wzajemny dumping jako źródło handlu wewnątrz-gałęziowego, model Falveya-Kierzkowskiego wertykalnego handlu wewnątrzgałęziowego. Badania empiryczne handlu wewnątrz-gałęziowego horyzontalnego i wertykalnego, badania dotyczące handlu Polski Lit. Roz. 3, str. 68-70 Roz. 4, str. 102-107, Aneks do Roz. 6 Od liberalizacji do integracji Polski z Unią, rozdz. 1-3. Dodatkowo: D. Greenaway, D. Hine, Ch. Milner (1995): Vertical and Horizontal Intra Industry Trade: A cross Industry Analysis for UK D. Berenhofen: Intra-industry Trade and strategic interaction: Theory and evidence. 8. Polityka handlowa w ramach wolnej konkurencji: cła Cło w kraju dużym i małym, analiza w ramach równowagi cząstkowej i ogólnej, wpływ ceł na terms of trade, efektywna protekcja celna, optymalna taryfa celna (ilustracja graficzna i dowód), protekcjonizm wychowawczy, polityka handlowa przy występowaniu niedoskonałości rynkowych. Lit.: Podręcznik: Rozdz. 9., s. 338-351, dodatek do Roz. 9 J. Michałek., rozdz. 1 9. Polityka handlowa: bariery pozataryfowe (ograniczenia ilościowe, VER-y, subsydia i dumping) ograniczenia ilościowe, ekwiwalentność ograniczeń ilościowych i ceł, ograniczenia ilościowe w warunkach monopolizacji rynku, wpływ sposobu dystrybucji licencji na poziom dobrobytu, „dobrowolne” ograniczenia ilościowe (VER), cła a subwencje produkcyjne, subwencje eksportowe, specyfika subwencji stosowanych w handlu rolnym, cła wyrównawcze, dumping przy monopolizacji rynku krajowego, cła anty-dumpingowe, minimalne wymogi eksportowe Lit.: Podręcznik: Rozdz. 9 s. 351-362 J. Michałek: rozdz. 7-10 10. Strategiczna polityka handlowa (w warunkach niedoskonałej konkurencji) Polityka przemysłowa w krajach przemysłowych: Protekcjonizm jako forma strategicznej (proeksportowej) polityki handlowej służącej przechwytywaniu zysków i uzyskaniu korzyści sali produkcji (rola badań i rozwoju), model Brander-Spencer analiza ogólna polityki w warunkach oligopolu (analiza Eatona-Grossmana), Lit.: Podręcznik: rozdz. 11, str. 385-394 (stare wydanie) J. Michałek, rozdz. 2. Ch. Marrevijk, rozdz. 11 + materiały powielone (model Brandera-Spencer i Eatona-Grossmana) 11. Ekonomia polityczna polityki handlowej. Analiza sektora dystrybucji dóbr przy ograniczeniach importu, zjawisko rent-seeking, odmienne podejścia do modelowania ekonomii politycznej: model Findlay'a-Wellisza, podejście średniego wyborcy, kontrybucje polityczne. Lit.: Podręcznik: rozdz. 10.1-10.3, J. Michałek, rozdz. 11. Dodatkowo: R. Findlay, S. Wellisz (1982) Endogenous tariffs, the Political Economy of Trade Restrictions, and Welfare 12. Elementy teorii integracji handlowej Statyczne efekty integracji handlowej: efekt kreacji i przesunięcia handlu, efekty dynamiczne integracji związane z korzyściami skali, podniesieniem poziomu konkurencji i efektywnością menedżerską. Lit.: Podręcznik, Roz 10.5.1,. J. Michałek, rozdz. 3, Czarczyńska-Śledziewska, rozdz. 3. 13. Mobilność czynników produkcji Międzynarodowa mobilność kapitału, działalność pożyczkowa, przedsiębiorstwa wielonarodowe, międzynarodowa mobilność siły roboczej Lit.: Podręcznik: roz. 7. (stare wydanie) 14. Skutki liberalizacji handlu i zasady międzynarodowej polityki handlowej Podstawowe zasady systemu GATT/WTO, rola KNU i wielostronności negocjacji, zalety systemu wielostronnego, koszty wdrażania przyjętych zasad, klauzule bezpieczeństwa, protekcjonizm uwarunkowany (anty-dumping, cła wyrównawcze, klauzule ochronne). Lit.: Podręcznik Roz. 10.4-10.5, 12.2 J. Michałek, rozdz. 4-5 |
Literatura: |
Literatura ( max 65 tys. znaków) Obowiązkowa: • Maurice Obstfeld, Paul R. Krugman, Marc Melitz, Ekonomia międzynarodowa. Teoria i praktyka, t.1, PWN, 2019. Cytowane jako podręcznik (dostępny w wersji elektronicznej w BUW) Alternatywny angielski podręcznik do ekonomii międzynarodowej: • Ch. van Marrewijk, International Trade, Oxford University Press, 2017 • J.J. Michałek, (2002), Międzynarodowa Polityka handlowa. Mechanizmy ekonomiczne i regulacje międzynarodowe. PWN. Literatura dodatkowa: • K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja Europejska. Od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004; • J. J. Michałek, W. Siwiński, M. Socha red. naukowa: Polska w Unii Europejskiej. Dynamika konwergencji ekonomicznej, PWN Warszawa 2007; Dla ambitnych: • R. C. Feenstra, Advanced International Trade, Theory and Evidence, Princeton Univ. Press 2004. Główne materiały do ćwiczeń (por. Sylabus ćwiczeń): • Zadania do ćwiczeń dostępne w: www.wne.uw.edu.pl/wincenciak/pomoce_msg.html • P. Folfas, Handel międzynarodowy w zadaniach, Oficyna Wydawnicza SGH, W-wa 2017. • S. Schuller, D. Ottens, Study Guide for International Trade and the World Economy, Oxford University Press, 2002, |
Efekty uczenia się: |
Efekty uczenia się (max 4000 znaków) Wiedza: Studenci znają: 1. założenia, strukturę i wnioski płynące z modeli handlu zagranicznego (neoklasycznego, nowej teorii handlu I i II generacji) 2. mechanizm funkcjonowania i konsekwencje stosowania głównych instrumentów polityki handlowej (cła, ograniczenia ilościowe, subsydia) 3. efekty handlowe powstające w procesie integracji handlowej 4. neoklasyczne mechanizmy przepływu czynników produkcji 5. neoklasyczne modele ekonomii politycznej polityki handlowej. Umiejętności studenci powinni rozumieć: 1. przyczyny powstawania handlu międzynarodowego i globalizacji gospodarki światowej. 2. czynniki wyjaśniające strukturę handlu międzynarodowego 3. konsekwencje dobrobytowe wynikające z liberalizacji handlu międzynarodowego, opisywane przez różne modele wymiany 4. przyczyny przepływu czynników produkcji i skutki dobrobytowe liberalizacji przepływu siły roboczej i kapitału 5. konsekwencje dobrobytowe, dla konsumentów, producentów i dochodów budżetowych wynikające ze stosowania różnych instrumentów polityki handlowej 6. znaczenie badań empirycznych dla weryfikacji teorii handlu i polityki handlowej 7. motywy rządów przy stosowaniu nieefektywnych instrumentów polityki handlowej 8. konsekwencje dobrobytowi tworzenia ugrupowań integracyjnych (unii celnej) w porównaniu do wielostronnej polityki handlowej 9. racjonalność tworzenia międzynarodowych zasad polityki handlowej 10. zrozumienie obecnego, dość ograniczonego zakres autonomii Polski w dziedzinie polityki handlowej |
Metody i kryteria oceniania: |
Metody i kryteria oceniania (max 4000 znaków) Egzamin pisemny. Warunkiem przystapienia do egzaminu jest uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń. Ocena z ćwiczeń powyżej 4 jest premiowana. Maksymalna premia, za ocenę bardzo dobrą, stanowi 20% końcowej sumy punktów. Kryteria zaliczenia ćwiczeń z TWM są podane sylabusie do ćwiczeń. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
WT WYK
ŚR CZ WYK
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Andrzej Cieślik, Jan Michałek | |
Prowadzący grup: | Jan Baran, Andrzej Cieślik, Jan Hagemejer, Łukasz Matuszczak, Jan Michałek, Sylwia Wrona | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT KURS
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Kurs repetytoryjny, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Leszek Wincenciak | |
Prowadzący grup: | Leszek Wincenciak | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Kurs repetytoryjny - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (w trakcie)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-01-26 |
Przejdź do planu
PN CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
WT WYK
ŚR CZ WYK
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Andrzej Cieślik, Jan Hagemejer | |
Prowadzący grup: | Jan Baran, Andrzej Cieślik, Jan Hagemejer, Łukasz Matuszczak, Sylwia Wrona | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.