Bankowość

obowiązkowe

Warto mieć ukończone kursy z systemu finansowego gospodarki, makro- i mikroekonomii oraz rachunkowości.

w sali

Główne tematy: bankowość centralna (funkcje, cele, narzędzia), rodzaje banków i czynności bankowe, system płatniczy, działalność kredytowa banków, bilans i rachunek wyników banku komercyjnego, wskaźniki efektywności działania banku, ryzyko w działalności banków, bankowość elektroniczna i mobilna

Wykład:

1. Dwuszczeblowy sektor bankowy – bank centralny.

• Dwuszczeblowość systemu bankowego: bank centralny, banki komercyjne.

• Funkcje banku centralnego i wynikający stąd schemat bilansu banku centralnego.

• Mechanizm podaży pieniądza – mnożnik kreacji pieniądza

• Instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego – polityka minimalnej stopy rezerw obowiązkowych, polityka kursowa, polityka stóp procentowych, polityka otwartego rynku

• Problem niezależności banku centralnego. NBP i jego organa: Rada Polityki Pieniężnej.

• Nadzór bankowy w ramach Komisji Nadzoru Finansowego

• Europejski System Banków Centralnych (ESBC) i jego organa (EBC, NBC) jako bank centralny Europejskiej Unii Monetarnej.

• Problemy związane z przystąpieniem Polski do Europejskiej Unii Monetarnej i z wprowadzeniem euro.

2. Banki depozytowo-kredytowe na tle innych pośredników finansowych

• Bankowość uniwersalna versus bankowość wyspecjalizowana.

• Banki depozytowo-kredytowe, banki specjalistyczne (hipoteczne, kredytu ratalnego, kasy oszczędnościowo-budowlane).

3. Usługi i operacje bankowe

• Klasyfikacja czynności bankowych w Prawie bankowym. Usługi czynne bierne i pośredniczące.

• Metody rozliczeń bezgotówkowych: polecenie przelewu, polecenie zapłaty, czek, karty płatnicze, inkaso faktur, akredytywa.

• Systemy rozliczeń międzybankowych – KIR, SYBIR, ELIXIR, SORBNET2, SWIFT, TARGET.

4. Działalność kredytowa banku

• Procedury kredytowe w banku. Strategia kredytowa banku.

• Etapy działalności kredytowej: etap przygotowawczy, realizacji kredytu i obsługi kredytu. Wniosek kredytowy i jego elementy.

• Metody oceny zdolności kredytowej klientów: rating i scoring.

• Wskaźniki i limity koncentracji kredytowej banku.

• Prawne formy zabezpieczania kredytów i pożyczek.

• Klasyfikacja portfela kredytowego i rezerwy celowe na nieściągalne należności.

• Postępowanie ze złymi dłużnikami – sądowy układ wierzycielski, upadłość.

5. Ryzyko w działalności bankowej

• Zarządzanie aktywami banku - portfel kredytowy i portfel inwestycyjny banku. Zarządzanie pasywami banku - źródła i koszty pozyskiwania kapitału.

• Rola kapitału własnego banku w ograniczaniu ryzyka jego działalności.

• Rodzaje ryzyka w działalności bankowej: ryzyko kredytowe, ryzyko płynności, ryzyko wypłacalności, ryzyko stopy procentowej, ryzyko kursu walutowego, ryzyko operacyjne, itp.

• Metody pozycji bilansowych i luki w badaniu narażenia banku na poszczególne rodzaje ryzyka.

6. Ryzyko kredytowe

• Umowy kapitałowe (Bazylea I, II i III)

• Wykorzystanie zewnętrznych ratingów w ocenie ryzyka indywidualnych klientów

• Ratingi wewnętrzne – metoda wartości zagrożonej (VaR - Value at Risk)

• Ryzyko portfelowe – zasada dekoncentracji ryzyka

• Wymóg kapitałowy ze względu na ryzyko kredytowe

7. Ryzyko płynności

• Klasyfikacja aktywów banku z punku widzenia terminów ich zapadalności i pasywów z punktu widzenia terminów ich wymagalności.

• Złota reguła bankowa.

• Zasada osadzania się wkładów i zasada przesunięć w terminach zapadalności aktywów. Sekurytyzacja jako metoda upłynniania aktywów.

• Bilans płynności banku. Pozycje bilansowe banku ze względu na terminy wymagalności i zapadalności.

8. Ryzyko walutowe

• Pomiar narażenia banku na ryzyko walutowe. Indywidualne pozycje walutowe i całkowita pozycja walutowa.

• Normy KNB w zakresie ryzyka walutowego.

9. Ryzyko stopy procentowej

• Definicja ryzyka stopy procentowej.

• Aktywa i pasywa wrażliwe na zmianę stóp procentowych: metoda luki oraz duracji w badaniu narażenia banku na ryzyko stopy procentowej.

• Zasady funkcjonowania międzybankowego rynku pieniężnego – stopy WIBOR i WIBID, LIBOR, EURIBOR.

• Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej – SWAP procentowy i kontrakty FRA jako przykładowe instrumenty wykorzystywane w zarządzaniu ryzykiem stopy procentowej.

10. Ryzyko wypłacalności

• Wymogi kapitałowe ze względu na poszczególne rodzaje ryzyka.

• Współczynnik wypłacalności banku – definicja funduszy własnych i wag ryzyka,

11. Komercyjny bank depozytowo kredytowy jako przedsiębiorstwo – elementy sprawozdania finansowego

• Struktura bilansu komercyjnego banku depozytowo-kredytowego.

• Rachunek zysków i strat w banku komercyjnym – zysk na działalności bankowej, zysk operacyjny, zysk brutto i netto.

• Główne wskaźniki oceny sytuacji finansowej banku.

Ćwiczenia:

Blok tematyczny 1 Bankowość centralna i zmiany w pośrednictwie finansowym

(dwuszczeblowy sektor bankowy, bankowość centralna, systemy bankowe w wybranych krajach – Polska, Europejska Unia Monetarna, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania (NBP, EBC, FED, Bank Anglii), Europejska Unia Bankowa, strefa euro – kryteria konwergencji, polityka monetarna (schładzanie i pobudzanie gospodarki), tendencje na rynku pośrednictwa finansowego, postęp techniczny, globalizacja, platformizacja usług, bankowość elektroniczna i mobilna, FinTech i GAFAA, liberalizacja i deregulacja versus reregulacja, otwarta bankowość i nowe produkty bankowe).

Blok tematyczny 2 Bankowość komercyjna i system płatniczy

Rodzaje banków wg prawa polskiego, banki uniwersalne i banki specjalistyczne, operacje bankowe, metody rozliczeń bezgotówkowych i instrumenty płatnicze – polecenie przelewu, polecenie zapłaty, czeki (papierowe i elektroniczne), plastikowe i wirtualne karty płatnicze (obciążeniowe, kredytowe, debetowe, przedpłacone), płatności mobilne, inkaso bankowe, akredytywa; rozliczenie i rozrachunek, systemy rozliczeń międzybankowych – KIR, ELIXIR, SORBNET2, SWIFT, TARGET2, rachunki Nostro i Loro.

Blok tematyczny 3 Działalność i sprawozdawczość banków, wskaźniki efektywności banków

Działalność kredytowa banków, strategia kredytowa banku, etapy działalności kredytowej, metody oceny zdolności kredytowej klientów (m.in. credit rating i credit scoring), wskaźniki i limity koncentracji zaangażowań banku, prawne formy zabezpieczenia kredytu, klasyfikacja portfela kredytowego i rezerwy celowe na nieściągalne należności, standardy rachunkowości banków i grup bankowych – MSR/MSSF, sprawozdania finansowe banków – bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitałach banku, sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych, wskaźniki ekonomiczno-finansowe banków.

Blok tematyczny 4 Ryzyko w działalności banku (rodzaje ryzyka: kredytowe, rynkowe, stopy procentowej, płynności, kraju i transferu, reputacji, operacyjne, prawne), metody pomiaru poszczególnych rodzajów ryzyka i sposoby zarządzania ryzykiem, współczynnik wypłacalności banku, fundusze własne, regulacje bazylejskie

1. Górski M., 2018, Rynkowy system finansowy, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

2. Czerwińska T., Jajuga K., (red.), Ryzyko instytucji finansowych, 2015, Warszawa: C.H. Beck

3. Gospodarowicz A., Nosowski A. (red.), 2012, Zarządzanie instytucjami kredytowymi, Warszawa: C.H. Beck.

4. Górka J. (red.) 2018, System finansowy w multiperspektywie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

5. Górka J., 2018, Banki, GAFAM, FinTech w gospodarce współdzielenia – equilibrium współpracy i konkurencji w „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 531 (temat numeru: „Bankowość, rynki finansowe, zarządzanie ryzykiem”), s. 149-158

6. Górka J. (red.), Chodnicka P., Karkowska R., Olszak M., Skuza S., Winiarski R., 2015, Materiały ćwiczeniowe do „Bankowości”, wydanie V, Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania UW.

7. Iwanicz-Drozdowska M, 2012, Zarządzanie finansowe bankiem, Warszawa: PWE.

8. Jaworski W. i Zawadzka Z. (red.), 2008, Bankowość, Warszawa: Poltext.

9. Kaszubski R., Tupaj-Cholewa A., 2010, Prawo bankowe, Warszawa: Wolters Kluwer.

10. Olszak M., 2015, Procykliczność działalności bankowej, Warszawa: C.H. Beck.

Po ukończeniu przedmiotu (wykładu i ćwiczeń) student:

– wskazuje różnice między funkcjami banku centralnego i banków komercyjnych;

– rozumie zadania władzy monetarnej i opisuje rolę instytucji kredytowych w tworzeniu PKB, transformacji oszczędności w inwestycje i dostarczaniu klientom produktów bankowości transakcyjnej;

– wymienia czynności bankowe i opisuje strukturę bilansu banku i pozycje pozabilansowe;

– liczy i interpretuje wskaźniki efektywności ekonomicznej banków komercyjnych, porównuje banki pod kątem efektywności finansowej i wskazuje na przyczyny różnic między bankami na podstawie analizy ich sprawozdań finansowych;

– wymienia podstawowe grupy regulacji ostrożnościowych wpływających na działalność banków;

– identyfikuje, analizuje i mierzy różne ryzyka w działalności banków komercyjnych, włączając w to liczenie wymogów kapitałowych i współczynnika wypłacalności.

Końcowy egzamin pisemny (możliwe różne formy pytań), kolokwium pisemne, kartkówki, eseje, odpowiedzi ustne, obecność i aktywny udział w zajęciach, możliwa weryfikacja ustna wiedzy studentów, gdy zachodzi podejrzenie ściągania

Brak, opcjonalne