System finansowy gospodarki

obowiązkowe

Podstawy matematyki, mikroekonomia, podstawy finansów.

Na zajęciach zostaną przedstawione zasady funkcjonowania rynków finansowych w systemie gospodarki rynkowej, w tym w szczególności rola pieniądza, szczegółowy opis instrumentów finansowych oraz charakterystyka działalności uczestników rynku w tym instytucji pośrednictwa finansowego.

Wykład:

1. Ewolucja systemów walutowych i form pieniądza w historii gospodarczej

 Definicja i funkcje pieniądza

 Pochodzenie pieniądza, systemy walutowe - pieniądz kruszcowy, pieniądz papierowy wymienialny, pieniądz papierowy niewymienialny

 Formy współczesnego pieniądza - pieniądz gotówkowy, pieniądz bezgotówkowy, pieniądz elektroniczny

2. Zadania i struktura systemu finansowego gospodarki rynkowej

 Zasoby i strumienie finansowe na tle zasobów i strumieni realnych (rzeczowe, ludzkie)

 Aktywa finansowe gospodarki: pieniądz - kapitał finansowy

 Podstawowe kanony funkcjonowania systemu finansowego gospodarki: płynność - ryzyko - dochód. Płynność jako cecha aktywów gospodarczych, podmiotów gospodarczych, rynków i systemu finansowego w całości

3. Instrumenty finansowe

 Klasyfikacja instrumentów finansowych w gospodarce rynkowej według następujących kryteriów: rodzaj reprezentowanego prawa, terminy zapadalności i wymagalności, sposobów wykupu, dyskontowe i oprocentowane

 Dochód umowny (odsetkowy) i kapitałowy z instrumentów finansowych

4. Oprocentowanie i dyskontowanie

 Istota i definicje stopy procentowej

 Cena pieniądza w czasie

 Dyskontowanie metodą handlową i matematyczną

 Nominalna, realna i efektywna (rzeczywista) stopa procentowa

5. Instytucje pośrednictwa finansowego

 Wierzyciele – oszczędności (gospodarstwa domowe) i dłużnicy (przedsiębiorstwa i państwo) w systemie gospodarczym

 Klasyfikacja pośredników finansowych w gospodarce

 Sposób pozyskiwania kapitału, ryzyko i strategie inwestycyjne podstawowych grup pośredników finansowych: banków depozytowo-kredytowych, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy emerytalnych i inwestycyjnych, banków inwestycyjnych, firm faktoringowych i leasingowych, itp.

 Innowacje w finansach (FinTech)

6. Rynki finansowe w gospodarce

 Klasyfikacja rynków finansowych w gospodarce: pieniężne i kapitałowe

 Międzybankowy rynek walutowy (FOREX)

 Międzybankowy rynek pieniężny- stopy WIBID, WIBOR, LIBOR, EURIBOR, itp.

 Formy rynków w gospodarce: rynki pierwotne i wtórne, obrót publiczny

 Rynki natychmiastowe i terminowe. Transakcje forwards, futures i opcyjne.

Ćwiczenia:

1. Rynki finansowe – klasyfikacja i funkcjonowanie

2. Pieniądz i jego obecne formy

 historia pieniądza i jego rodzaje

 podaż pieniądza w gospodarce (agregaty pieniężne)

 mechanizm kreacji pieniądza – zagadnienia teoretyczne i analiza danych o podaży pieniądza

3. Instrumenty finansowe

 bony pieniężne, bony skarbowe, certyfikaty depozytowe, papiery komercyjne przedsiębiorstw (commercial papers)

 akcje, prawa poboru akcji, prawa do akcji, kwity depozytowe

 obligacje (zamienne, z warrantem, przychodowe itp.)

 instrumenty emitowane przez fundusze inwestycyjne (jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne), jednostki rozrachunkowe funduszy emerytalnych

 listy zastawne (hipoteczne i publiczne)

 instrumenty ubezpieczeniowe (polisa)

 weksle, czeki

 instrumenty pochodne (forward, futures, opcje, warranty, transakcje typu swap)

4. Elementy matematyki finansowej

 stopa procentowa (nominalna, realna, efektywna)

 procent prosty i składany

 dyskontowanie

 wartość bieżąca i przyszła renty

5. Charakterystyka instytucji pośrednictwa finansowego

 fundusze (inwestycyjne otwarte, inwestycyjne zamknięte, hedgingowe, Venture Capital i Private Equity, emerytalne)

 zakłady ubezpieczeń

 banki (depozytowo-kredytowe, inwestycyjne, uniwersalne)

 giełdy i instytucje rynku pozagiełdowego (np. Bondspot i Catalyst)

6. Faktoring, forfaiting oraz leasing i sekurytyzacja.

7. Zmiany w pośrednictwie i usługach finansowych, w tym FinTech

Podstawowa pozycja:

 Górski M., 2018, Rynkowy system finansowy, Warszawa: PWE

Literatura uzupełniająca:

 Czerwińska T., Jajuga K., (red.), 2015, Ryzyko instytucji finansowych, Warszawa: C.H. Beck

 Górka J. (red.) 2018, System finansowy w multiperspektywie, Warszawa: Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

 Górka J., 2018, Banki, GAFAM, FinTech w gospodarce współdzielenia – equilibrium współpracy i konkurencji w „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 531 (temat numeru: „Bankowość, rynki finansowe, zarządzanie ryzykiem”), s. 149-158

 Jajuga K., Jajuga T., 2015, Inwestycje, Warszawa: PWN

 Neave E., 2011, Modern Financial Systems: Theory and Applications: John, Wiley & Sons

 Owsiak S., 2015, Finanse, Warszawa: PWN

 Sopoćko A., 2020, Rynkowe instrumenty finansowe, Warszawa: PWN

Student/Studentka po zakończeniu kursu:

w zakresie wiedzy:

• Zna i rozumie terminologię i podstawowe modele teoretyczne w zakresie systemu finansowego gospodarki (K_W01)

• Zna i rozumie w zaawansowanym stopniu zasady, procedury i praktyki dotyczące podmiotów oraz systemu finansowego gospodarki (K_W02)

• Zna i rozumie w zaawansowanym stopniu teorie i modele ekonomiczne dotyczące funkcjonowania podmiotów oraz systemu finansowego gospodarki (K_W03)

• Zna i rozumie procesy i zjawiska technologiczne, społeczne, polityczne, prawne, ekonomiczne i ekologiczne oraz ich wpływ na decyzje finansowe w organizacjach, funkcjonowanie organizacji i całej gospodarki (K_W05)

w zakresie umiejętności:

• Potrafi wykorzystać teorię systemu finansowego gospodarki do rozpoznawania, diagnozowania i rozwiązywania problemów związanych z kluczowymi funkcjami w organizacji (K_U01)

• Potrafi prawidłowo interpretować procesy i zjawiska technologiczne, społeczne, polityczne, prawne, ekonomiczne, ekologiczne i ich wpływ na funkcjonowanie organizacji (K_U02)

• Potrafi samodzielnie i zespołowo przygotować analizy, diagnozy i raporty dotyczące funkcjonowania podmiotów i całej gospodarki oraz komunikatywnie je prezentować, wykorzystując narzędzia informatyczno-komunikacyjne (K_U03)

• Potrafi planować, organizować pracę własną i zespołową (K_U05)

• Posiada zdolność do samokształcenia się i podnoszenia zdobytych kwalifikacji (K_U06)

w zakresie podstaw:

• Gotów jest do oceny i krytycznego podejścia do sytuacji i zjawisk związanych z funkcjonowaniem organizacji, sektora i całej gospodarki (K_K01)

• Gotów jest do przestrzegania zawodowych standardów etycznych (K_K03)

Efekty uczenia się będą weryfikowane na bieżąco za pomocą zadań wykonywanych przez uczestników podczas ćwiczeń oraz na koniec podczas zaliczenia ćwiczeń oraz egzaminu.

Wykład:

Końcowy egzamin pisemny stacjonarny lub na portalu e-Nauka (możliwe różne formy poleceń, m.in. pytania zamknięte testowe jedno- i wielokrotnego wyboru, zadania, definicje, pytania otwarte)

Ćwiczenia:

Efekty uczenia się będą weryfikowane na bieżąco w ramach pracy podczas zajęć, w tym dyskusji, wystąpień, prac indywidualnych i zespołowych oraz prac domowych, a także na koniec zajęć podczas kolokwium końcowego.