Komparatystyka

obowiązkowe

1) podstawowa znajomość pojęć, terminów i narzędzi literaturoznawstwa, 2) podstawowa wiedza o literaturze i kulturze polskiej współczesnej oraz w przekroju historycznym, 3) ogólna wiedza o wybranych literaturach narodowych, 4) ogólna wiedza o różnych dziedzinach sztuki, dyskursach i mediach

mieszany: w sali i zdalnie

Zajęcia zapoznają studenta z przedmiotem, teorią oraz podstawową metodologią badań komparatystycznych. Przysposabiają do szerokiego, interliterackiego, interdyskursywnego i intermedialnego postrzegania zjawisk humanistycznych, zarówno w ujęciu synchronicznym, jak i diachronicznym. Teorii badań komparatystycznych towarzyszy praktyka analityczno-interpretacyjna tekstów literackich (i różnych tekstów kultury) w ujęciu porównawczym i kontekstowym.

Zajęcia zapoznają studenta z przedmiotem oraz teorią badań komparatystycznych, a także ukazują swoistość metodologii komparatystyki na tle innych metodologii humanistyki naukowej. Praktyczny wymiar prezentowanej na wykładzie wiedzy teoretycznej ukazany jest na ćwiczeniach, podczas których słuchacze uczą się, jak się nią posługiwać w badaniu zjawisk literackich i kulturowych, na przykład w badaniu relacji literatury polskiej i innych literatur narodowych, tekstu literackiego i różnych tekstów kultury, dyskursów, form sztuki czy mediów. W tym celu ćwiczenia wprowadzają na poziomie propedeutycznym analizę i interpretację porównawczą. Zajęcia z Komparatystyki przysposabiają do szerokiego, interliterackiego i interkulturowego postrzegania zjawisk humanistycznych, zarówno w ujęciu synchronicznym, jak i diachronicznym. Ich przedmiotem są najbardziej reprezentatywne zagadnienia z zakresu następujących bloków problemowych:

- teoria i metodologia komparatystyki,

- komparatystyka literacka (w tym komparatystyka wewnętrzna),

- komparatystyka kulturowa,

- komparatystyka dyskursów,

- komparatystyka interartystyczna,

- komparatystyka intermedialna,

- komparatystyka postkolonialna,

- translatologia.

Na zajęciach podejmowane są także (w zależności od zainteresowań studentów i kompetencji naukowych prowadzącego) wybrane zagadnienia z zakresu poetyki komparatystycznej, historii komparatystyki czy badań genderowych.

Literatura obowiązkowa

1. Bilczewski T., Komparatystyka: egzystencja i interpretacja, w tegoż: Komparatystyka i interpretacja: nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków 2010, s. 13-75.

2. Brzostowska-Tereszkiewicz T., Komparatystyka literacka wobec translatologii. Przegląd stanowisk badawczych, „Przestrzenie Teorii” 2004 nr 3/4.

3. Dąbrowski M., Swój/ Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, Izabelin 2001 (rozdział I i II).

4. Dziadek A., Relacja obraz-tekst. Próba charakterystyki typologicznej, w: Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich, red. B. Tokarz, Katowice 2002.

5. Foucault M., Porządek dyskursu, Gdańsk 2002.

6. Kasperski E., O teorii komparatystyki, w: Literatura. Teoria. Metodologia, red. D. Ulicka, Warszawa 1998.

7. Markiewicz H., Zakres i podział literaturoznawstwa porównawczego, w: tegoż, Zbliżenia dawne i nowe. Rozprawy i szkice z wiedzy o literaturze, Warszawa 1976.

8. Said E., Orientalizm, przeł. W. Kalinowski, Warszawa 1991 (Wstęp, rozdział I).

9. Skwara M., Stara i nowa komparatystyka literacka, w: Komparatystyka dla humanistów. Podręcznik akademicki, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2011.

10. Sławiński J., Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna: trzy kwestie i jedna ponadto, w: tegoż, Prace wybrane, t. IV, Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000.

11. Szczęsna E., Komparatystyka mediów, w: Komparatystyka dla humanistów. Podręcznik akademicki, red. M. Dąbrowski, Warszawa 2011.

12. Wasilewska-Chmura M., Medium i intermedialność – definicje, klasyfikacje, perspektywy, w: tejże, Przestrzeń intermedialna literatury i muzyki, Kraków 2011.

13. Ziemba K., Projekt komparatystyki wewnętrznej, „Teksty Drugie” 2005, nr 1-2.

W toku zajęć student przyswaja terminologię z zakresu komparatystyki i potrafi się nią posługiwać. Zyskuje umiejętność myślenia w kategoriach komparatystycznych. Uczy się rozróżniać metodologię komparatystyczną od metodologii właściwych innym dziedzinom humanistyki naukowej. Nabywa umiejętności postrzegania, rozumienia i objaśniania zjawisk literatury oraz kultury w kategoriach ich wzajemnych relacji i oddziaływań. Potrafi rozpoznać problematykę komparatystyczną i sformułować ją we własnym dyskursie naukowym. Uzyskaną wiedzę i nabyte umiejętności wykorzystuje w samodzielnym obcowaniu z różnymi formami literatury, sztuki oraz kultury. Poddaje teksty literackie oraz teksty kultury analizie i interpretacji porównawczej w zakresie propedeutycznym.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest systematyczne uczestnictwo w charakterze słuchacza w wykładzie ( w sali lub/i zdalnie za pośrednictwem google meet), zapoznanie się z materiałami przekazanymi przez wykładowców oraz aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach prowadzonych w sali lub/i zdalnie (na platformie edukacyjnej lub za pośrednictwem innych zdalnych komunikatorów). W ramach ćwiczeń student zobowiązany jest do napisania pracy semestralnej lub przystąpienia do kolokwium, lub wykonania zadań zdalnych (formę i zakres wymaganej aktywności wyznacza prowadzący zajęcia). Stopień przyswojenia materiału przedmiotowego, w tym także objętego zakresem wykładu, sprawdzany jest podczas obowiązkowego egzaminu . Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie wykładu i ćwiczeń.