Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Lekturowe spotkania – czytanie dramatów polskich i obcych czasów Wielkiej Reformy Teatru. Tradycja i nowoczesność

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3001-C2N-LP1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Lekturowe spotkania – czytanie dramatów polskich i obcych czasów Wielkiej Reformy Teatru. Tradycja i nowoczesność
Jednostka: Instytut Literatury Polskiej
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Na konwersatorium zapraszam osoby chcące pogłębić swą wiedzę z historii dramatu i teatru czasów Wielkiej Reformy Teatru w Europie (francuskiego, skandynawskiego, niemieckiego, włoskiego, rosyjskiego, polskiego). Konwersatorium ma na celu zaprezentowanie genezy Wielkiej Reformy Teatru (obserwacja otaczającej rzeczywistości, powrót do źródeł antycznych i średniowiecznych), śledzenie narodzin i ewolucji myślenia o teatrze jako autonomicznej dziedzinie sztuki, pokazanie ewolucji treści i form dramatycznych od końca wieku XIX i początków XX w. najpierw pod kątem teatru naturalistycznego, a następnie symbolicznego, poetyckiego; narodziny nowych gatunków takich jak dramat naturalistyczny (różne jego warianty), jak i przekształcenie dawnych, tradycyjnych gatunków takich jak: tragedia, komedia, dramat liturgiczny, misterium itp., przybliżenie sylwetek wybitnych ludzie teatru, modeli teatrów eksperymentalnych, podjęcie wspólnej lektury-interpretacji wybranych utworów dramatycznych.

Pełny opis:

W końcu wieku XIX rozpoczyna się w Europie Wielka Reforma Teatru, zapoczątkowana działalnością teatru w Meiningen, a potem we Francji (działalność Antoine’a i Zoli). Następnie idea autonomicznego teatru rozwijana jest w krajach skandynawskich, co związane jest z działalnością Ibsena i Strindberga. Kolejny ważny ośrodek to Niemcy i scena Freie Bühne (Hauptmann, Reinhardt), oraz Rosja (działalność Stanisławskiego, Czechowa, Meyeholda). Warto pamiętać też o innych krajach Europy takich jak Austria (von Hofmannsthal, Schnitzler, Rittner) czy Włochy (D’Annunzio). Jednocześnie w Europie rodzi się wielki teatr symboliczny i poetycki (Maeterlinck, Hauptmann, Strindberg, Claudel). Zmiany w estetyce dramatu europejskiego i nowoczesne rozumienie teatru (inne podejście do przestrzeni scenicznej, światła, kostiumu itd.) nie pozostają bez wpływu na dramat polski, który włącza się w ten nurt przemian. Autonomicznym zjawiskiem jest wtedy dramat i teatr Przybyszewskiego, inny Wyspiańskiego, Staffa, Hertztówny, Zeromskiego, Kasprowicza, Orkana, Micińskiego, Rostworowskiego, Zegadłowicza i Leśmiana, zapowiadające teatr XX wieku (Artoud, Kantor, Grotowski, Szajna). Dramat i teatr szuka własnych środków wyrazu artystycznego. Każdy z tych dramaturgów jest członkiem teatru, który tworzy swą indywidualną koncepcję. Pojawiają się nowocześnie rozumiane gatunki np.: dramat psychologiczny, modernistyczna tragedia, farsa, komedia smutna, następuje powrót do tragedii, dramtu liturgicznego, misterium. Formy teatralne są wynikiem przekształceń gatunkowych. Stają się odrębnymi, estetycznymi konstruktami. Ważną rolę zaczyna odgrywać jednoaktówka. Pojawiają się takie pojęcia jak: „Teatr świątynia", "ogromny", "tragiczny" i "misteryjny". Wielka Reforma Teatru na zachodzie Europy i na ziemiach polskich prowadzi do zasadniczej zmiany w rozumieniu roli teatru i przedstawienia teatralnego.

Szacowany nakład pracy:

30h spotkania w sali + 160h przygotowanie do zajęć

Literatura:

LITERATURA OBCA

Bjørn Bjørnson dramaty dostępne na stronie polona.pl

Antoni Czechow, „Wybór dramatów”, tłum. zbior., wyd. BN, Wrocław 1979 lub „Dramaty”, tłum. zbior., Łódź, 2019.

Henrik Ibsen, „Wybór dramatów”, przeł. J Fruling, J. Giebułtowicz, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, t. 1 i 2, Wrocław 1983, (BN II 210) lub „Dramaty wybrane" t.1 i 2, nowych przekładach z języka norweskiego Anny Marciniakówny, wyd. Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2018.

Gerhart Hauptmann, „Dramaty”, t. 1 i 2, , tłum. P. Knapik, Wrocław 1998.

Maurycy Maeterlinck, „Dramaty wybrane", pod red. K. Pleśniarowicza, Kraków 1994.

Arthur Schnizler, „Dramaty wybrane” t.1 i 2, redakcja i wstęp Maciej Ganczar, tłum. zbior., Warszawa 2014.

August Strindberg, „Wybór dramatów", przeł. Z. Łanowski, wstęp L. Sokół, Wrocław 1977.

John Millington Synge, „Jeźdźcy do morza", (Riders to the Sea), przeł. Maria Monika Misińska, „Dialog". Najlepsze dramaty irlandzkie (pdf)

Willam Butler Yeats, „Księżniczka Kasia”, przeł. J. Kasprowicz, Lwów 1907 (dostęp na https://pl.wikisource.org/wiki/Ksi%C4%99%C5%BCniczka_Kasia)

Arystoteles, „Poetyka", przeł. i oprac. H. Podbielski, Wrocław1983, (BN II 209).

Fryderyk Nietzsche, "Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm", przeł. L. Staff, Warszawa 1907.

Wybrane teksty z antologii: "O dramacie. Od Hugo do Witkiewicza. Poetyki. Manifesty. Komentarze", pod red. E. Udalskiej, Warszawa 1993.

LITERATURA POLSKA (WYBÓR)

Amelia Hertztówna, "Yseult o Białych Dłoniach", "Chimera" 1905, t. IX, z. 27.

Jan Kasprowicz, Z poematu „Marchołt gruby a sprośny, jego narodzin, życia i śmierci misterjum tragikomiczne“, Warszawa 1920.

Tadeusz Miciński, "W mrokach złotego pałcu. Bazilissa Teofanu. Tragedia z dziejów Bizancjum X w.", [w:] tenże, "Utwory dramatyczne", t. 2, wybór i oprac. T. Wróblewska, Kraków 1979.

Tadeusz Rittner, „Dramaty”, t.1 i 2, Warszawa 1966.

Leopold Staff, „Skarb. Tragedia w trzech aktach", Lwów 1904; wyd. 2, Lwów 1908; wyd. 3, Warszawa 1921, Bibliotela Polska; wyd . 4, [w:] tenże, "Pisma zbiorowe", Warszawa 1932. Wyd. 3, Warszawa 1921 (ew. "Godiwa")

Stanisław Wyspiański, "Klątwa", "Sędziowie", [w:] tenże, "Tragedie". "Dzieła. Pierwsze wydanie zbiorowe w opracowaniu A. Chmiela i T. Sinki", t. 2, Warszawa 1924.

Dramaty Gabrieli Zapolskiej, Włodzimierza Perzyńskiego, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Lucjana Rydla wyd. dowolne, dostępne na wolnelektury.pl lub polona.pl

Obowiązuje znajomość wstępów do wszystkich utworów z listy lektur z wydania Biblioteki Narodowej. Np. wstęp L. Sokoła do dramatów A. Strindberga.

Efekty uczenia się:

WIEDZA

Absolwent zna i rozumie:

— aparat terminologiczny i pojęciowy oraz metody naukowe pozwalające na prowadzenie badań nad dramatem i teatrem w perspektywie historycznej oraz różnymi typami tradycji w wybranych epokach

— historyczne przemiany wiedzy o dramacie i teatrze, związane z rozwojem estetyki, retoryki i poetyki, historycznymi modelami krytyki literackiej oraz początkami nowoczesnego literaturoznawstwa

— specyfikę selektywnego i sprofilowanego rekonstruowania tradycji filozoficznej, artystycznej, literackiej i religijnej przez epoki późniejsze

— miejsce i rolę tradycji teatralnej w definiowaniu teatru, określaniu jego cech swoistych, ustalaniu i rewidowaniu jej kanonu oraz rozumieniu i interpretowaniu tekstu literackiego

UMIEJĘTNOŚCI

Absolwent potrafi:

— wykorzystać zdobytą wiedzę do identyfikowania luk w stanie badań oraz prowadzenia badań własnych nad twórczością wybranych twórców dramatu, funkcjonowaniem środowisk i formacji teatralnych, etc.

— przeprowadzić analizę i interpretację dramatu w sposób adekwatny do tradycji estetycznej, religijnej, obyczajowej etc., w obrębie której ono powstało lub do której nawiązuje

— posługiwać się terminologią z zakresu estetyki, poetyki, komparatystyki i historii literatury oraz wiedzy o dramacie i teatrze w sposób dostosowany do epoki, w ramach której student prowadzi badania

— w dyskusji dobierać argumentację uwzględniającą tradycje, z jakich to dzieło wyrasta; kontekst kulturowy, społeczny, polityczny etc., w jakim powstało; oraz reinterpretacje, jakim było poddawane przez czytelników i krytykę literacką różnych epok

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Absolwent jest gotowy do:

— uczestniczenia w bieżących wydarzeniach kulturalnych służących pogłębianiu znajomości dziedzictwa literackiego, artystycznego i duchowego Polski i Europy

— respektowania znaczenie tradycji literackiej w życiu społecznym oraz własnej działalności naukowej, oświatowej lub publicystycznej

— włączania się swoją pracą naukową i popularyzatorską w pracę nad rozpoznawaniem tradycji literackiej, widząc w niej projekt o istotnym znaczeniu dla tożsamości narodowej oraz przyszłości Polski i Europy

— docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

Metody i kryteria oceniania:

Obecność, bieżące przygotowanie do zajęć, aktywność oraz projekt studencki: pisanie recenzji teatralnej np. na podstawie archiwum TVP (vod.pl). Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z

wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma

możliwości zaliczenia zajęć

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)