Prosty język w praktyce – teksty prawne

nieobowiązkowe

w sali

Warsztaty mają przybliżyć studentom problemy języka prawnego i prawniczego. Uczestnicy poznają specyfikę tekstów z tego obszaru: ich funkcję, strukturę, nadawców i odbiorców, a także związane z tym wymagania i ograniczenia. Uczą się także współpracy z prawnikami podczas pracy nad tekstem. Poznają też zasady legal design, czyli zastosowania metod projektowych w obszarze prawa.

Zajęcia trwają przez pierwszą połowę semestru i odbywają się (z wyjątkiem pierwszego) w modułach trzygodzinnych. Oto tematy poszczególnych modułów:

1) Wprowadzenie: Co to jest prawo? Skąd się bierze prawo - i jak to wpływa na język prawa? Kto jest adresatem prawa? Językowe cechy przepisów prawnych. Gatunki tekstów prawnych i prawniczych. (2 h)

2) Nie tylko tekst: Jak pracować z prawnikami? Czy stereotypy na ich temat są prawdziwe? Na czym polega praca redaktora tekstów prawnych? Jak budować zaufanie? Na czym polega i w czym może pomóc legal design? (4 h)

3) Studium przypadku: Przyjazne pouczenia. Jak współpracować w gronie ekspertów? Jaką ścieżkę przechodzi tekst prawa? Ile czasu wymaga taka praca? Jakie są czynniki ryzyka? Możliwe działania na tekście prawniczym - struktura, składnia, terminologia i empatia. Upraszczanie, wyjaśnianie, parafrazowanie. (4 h)

4) Składnia tekstów prawa. Jak złożone mogą być zdania, aby pozostały zrozumiałe? Jaka jest rola szyku? Czego nie można uprościć na poziomie gramatycznym? Interpunkcja na usługach składni. (4 h)

5) Leksyka tekstów prawa: Terminy i słownictwo specjalistyczne. Jak sobie radzić, gdy nie można pominąć trudnego słownictwa (definicje, słowniczki, parafrazowanie). Czego nie można uprościć na poziomie leksykalnym? Ortografia na usługach leksyki prawnej i prawniczej. (4 h)

6) Redagowanie tekstów prawa - praca warsztatowa na przykładach. (4 h)

7) Redagowanie tekstów prawa - praca warsztatowa na przykładach. (4 h)

8) Zaliczenie: Wystąpienia zespołów projektowych. (4 h)

A. Choduń, Poprawność językowa uzasadnień orzeczeń sądów administracyjnych [w:] Uzasadnianie wyroków sądowych: zasady i kontrowersje,red. J. Woldańska, Warszawa 2013, s. 5–30.

B. Hałas, Terminologia języka prawnego, Zielona Góra 1995.

https://codozasady.pl/

H. Jadacka, Język naszych ustaw. Styl tekstów prawnych na tle innych odmian polszczyzny, „Przegląd Legislacyjny” 1996, nr 3.

H. Jadacka, Poradnik językowy dla prawników, Warszawa 2006.

Kultura języka polskiego w praktyce prawniczej, red. D. Kala, E. Kubicka, Bydgoszcz 2014.

H. Jadacka, Wymierne i niewymieme koszty niejasności tekstów prawnych [w:] Język – prawo ‒ społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole 2004.

H. Kurek, Język prawny i prawniczy na przełomie wieków (perspektywy badawcze i zagrożenia), "Zagadnienia Naukoznawstwa" 2015, nr 3, s. 303–310.

M.T. Lizisowa, Polska tradycja stylistyczna tekstów prawnych [w:] Język – prawo ‒ społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole 2004.

E. Malinowska, Komunikatywność współczesnych dokumentów urzędowych [w:] Język polskiego prawa: nowe wyzwania, red. D. Kondratczyk-Przybylska, A. Niewiadomski, E. Walewska, Warszawa 2016.

M. Malinowski, Polszczyzna. O większą poprawność językową tekstów prawniczych i nie tylko. Kraków 2018.

R. Pawelec, O poprawności językowej i zrozumiałości tekstów prawnych i prawniczych [w:] Język polskiej legislacji, czyli zrozumiałość przekazu a stosowanie prawa. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Kultury i Środków Przekazu oraz Komisję Ustawodawczą Senatu RP, Warszawa 2007, s. 65–70.

Rządowe Centrum Legislacji, Poprawność językowa w aktach prawnych, Warszawa 2023, https://rcl.gov.pl/wp-content/uploads/2023/10/poprawnosc_jezykowa_04.pdf

Prawo i język, red. A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec, Warszawa 2009.

B. Wróblewski, Język prawny i prawniczy, Kraków 1948.

Współczesny język prawny i prawniczy. Ogólnopolska Konferencja Naukowa 20 kwietnia 2007 r., red. A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec, Warszawa 2007.

J. Zandberg-Malec , A. Pietryka , M. Kozłowska, Zrozumiałe pouczenia dla zatrzymanych, „Co do zasady”, 10 grudnia 2020, https://codozasady.pl/p/zrozumiale-pouczenia-dla-zatrzymanych

J. Zandberg-Malec, Prawnicy chcieliby pisać prosto, ale nie mają czasu, „The Clarity Journal” 2020, nr 81, s. 19–21.

J. Zandberg-Malec, Prosty język w komunikacji prawniczej – okiem redaktora językowego, "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza", nr 28(1), s. 191–204.

Wspólny przewodnik praktyczny Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji przeznaczony dla osób redagujących akty prawne Unii Europejskiej, Luksemburg, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Unia Europejska 2015, https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/3879747d-7a3c-411b-a3a0-55c14e2ba732

Załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 283), https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k10/kancelaria/wydawnictwa/pdf/zasady_techniki.pdf

Student:

- zna i stosuje rozróżnienie na język prawny i prawniczy,

- zna specyfikę tych odmian polszczyzny oraz ich aspekt komunikacyjny (nadawca, odbiorca, kod, kontekst, kanał przekazu),

- zna pojęcie i zasady legal design,

- wie, na czym polega praca redaktora tekstów prawniczych,

- potrafi scharakteryzować gramatyczne i leksykalne cechy tekstów prawnych i prawniczych,

- potrafi przeprowadzić podstawowe operacje redakcyjne na tekstach prawnych i prawniczych, z uwzględnieniem granic ich upraszczania,

- potrafi pracować nad tekstem użytkowym w grupie jako jej moderator lub wykonawca powierzonego mu zadania;

- umie słuchać rad innych i rozumie, że jest to umiejętność konieczna dla efektywnej pracy zespołowej.

- obecność na zajęciach (por. niżej)

- aktywność i przygotowanie do zajęć

- projekt na ocenę (zredagowanie wybranego tekstu w prostym języku: prezentacja wersji pierwotnej i nowej z omówieniem zmian)

Szacowany nakład pracy studentów - 90 godzin (3 ECTS):

- udział w zajęciach - 30 godzin (1 ECTS),

- bieżące przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS),

- przygotowanie projektu zaliczeniowego - 30 godzin (1 ECTS)

Student ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych godzin (2 x 90 min) w semestrze.

Jeśli student ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie otrzymuje zaliczenia z zajęć.

Jeśli student chce usprawiedliwić nieobecność, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim).

Student ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:

a. pkt. 17 par. 2,

b. pkt.4. 5 par. 17,

c. par. 33.

Jeśli student chce na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:

a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,

b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.

Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:

a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub

b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.

Podstawa:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki

2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia

3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim

Nie dotyczą tego przedmiotu.