Prosty język na świecie i w Polsce

obowiązkowe

zdalnie

Wykład w trybie stacjonarnym. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z ideą efektywnego stylu pisania obecną w dawnych tradycjach retorycznych, pedagogicznych, filozoficznych i − na tym tle − z genezą oraz celami ruchów prostego języka na świecie (plain language, Klarspråk, Leichte Sprache).

Słuchacze będą także mieli okazję poznać działania związane z upraszczaniem komunikacji m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, krajach skandynawskich i w Niemczech. Celem zajęć jest także prezentacja działań upraszczających komunikację w Polsce, zarówno w administracji publicznej, jak i w biznesie. Słuchacze poznają m.in. początki ruchu związane z promocją Funduszy Europejskich, kampanię „Język urzędowy przyjazny obywatelom”, I Kongresu Języka Urzędowego oraz inne działania upowszechniające, deklaracje na rzecz prostego języka, ośrodki akademickie i organizacje zajmujące się tą ideą w Polsce.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z historycznymi źródłami oraz różnymi współczesnymi formami standardu prostego języka. W szczególności słuchaczki i słuchacze poznają wybrane tradycje retoryczne, np. retoryczny styl prosty, zasady retoryki stoików, pojęcie dobrego stylu w ujęciu Andrzeja Markowskiego; pedagogiczne i filozoficzne, np. postulat jasności mowy sformułowany na gruncie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, pojęcie pięknego stylu wg Stevena Pinkera czy teorię komunikacji i implikowania konwersacyjnego sformułowaną przez Herberta Paula Grice’a. Przedmiotem zajęć będą inicjatywy mające na celu uproszczenie komunikacji w Stanach Zjednoczonych (Plain Writing Act, Simple English Wikipedia), Wielkiej Brytanii (Churchill 'Brevity', Plain English Campaign), krajach skandynawskich (klarspråk, Plain Swedish Group) i w Niemczech (Leichte Sprache, Netzwerk Leichte Sprache).

Uczestniczki i uczestnicy zajęć poznają także szereg inicjatyw prostojęzycznych podejmowanych w Polsce, np. promocja Funduszy Europejskich, kampania „Język urzędowy przyjazny obywatelom”, Kongres Języka Urzędowego, Forum na rzecz Prostego Języka „Prosto i kropka”, ośrodki akademickie prowadzące badania i działania z zakresu prostej polszczyzny, aplikacje wspierające upraszczanie tekstu, np. Jasnopis i Logios, działania podejmowaną przez administrację publiczną, np. deklaracje na rzecz prostego języka, a także liczne działania podejmowane przez podmioty komercyjne.

W ramach zajęć podejmiemy także próbę nakreślenia przyszłości nurtu prostego języka, w tym podobieństwom i różnicom względem takich zjawisk jak standardy dostępności informacji, ETR (easy to read), SEO (Search Engine Optimization) czy UX writing.

Literatura w wyborze:

Banach M., Bucko D., Rozumienie tekstu pisanego w języku obcym. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków 2019.

Będkowski M., „Jasnościowcy”. O stylu naukowym Szkoły Lwowsko-Warszawskiej z perspektywy idei prostego języka (rekonesans), „Oblicza Komunikacji” 2019, t. 11.

Bogołębska B., Tradycje retoryczne w stylistyce polskiej. Narodziny dyscypliny, Łódź 1996.

Grice H.P., Logika a konwersacja, [w:] Stanosz B. (red.), Język w świetle nauki, Warszawa 1980.

Gruszczyński W., Ogrodniczuk M. (red.), Jasnopis, czyli mierzenie zrozumiałości polskich tekstów użytkowych, Warszawa 2015.

Hadryan M., Demokratyzacja języka urzędowego. Współczesne tendencje polityki językowej w Szwecji i w Polsce, Poznań 2012.

Jadacka H., Dlaczego nie wszyscy mogą rozumieć teksty prawne? [w:] Mróz A., Niewiadomski A., Pawelec M. (red.), Prawo, język, etyka, Warszawa 2010,

Maziarz M., Moroń E., Piekot T., Zarzeczny G., Prosto o konkursach Funduszy Europejskich. Poradnik efektywnego pisania, Warszawa 2015.

Miodek J., Maziarz M., Piekot T., Poprawa M., Zarzeczny G., Jak pisać o funduszach europejskich?, Warszawa 2010.

Moroń E., Piekot T., Zarzeczny G., Prosto po polsku – przyjazne upomnienia, 2016, URL: http://ppp.uni.wroc.pl/pliki/raport_prosto-po-polsku-przyjazne-upomnienia.pdf.

Osiejewicz J., Komunikacja prawnicza. Prostym językiem o prawie, Warszawa 2020.

Piekot T., Ruch prostego języka – korzyści i zagrożenia (Standard „plain language” jako język przyjazny obywatelom) [w:] I Kongres Języka Urzędowego, 30–31 października 2012 r., Warszawa 2013.

Piekot T., Maziarz M., Styl „plain language” i przystępność języka publicznego jako nowy kierunek w polskiej polityce językowej, „Język a Kultura” 2014, t. 24.

Pinker S., Piękny styl. Przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku, Sopot 2016.

Pisarek W., Recepta na zrozumiałość wypowiedzi, „Zeszyty Prasoznawcze”1966, nr 2/3.

Skaryszewska A., Ruch prostego języka w Polsce w latach 2012–2022, „Poradnik Językowy” 2022, nr 8.

Twardowski K., O jasnym i niejasnym stylu filozoficznym, „Ruch Filozoficzny” 1919, nr 2.

Wanot-Miśtura M., Kresa M. (red.), Encyklopedia prostej polszczyzny, Warszawa 2021.

Załęska M., Retoryczne style przedstawiania wiedzy naukowej [w:] Worsowicz M., Fiołek-Lubczyńska B. (red.), Tropami retoryki, stylistyki i dziennikarstwa. Tom dedykowany Profesor Barbarze Bogołębskiej, Łódź 2019.

Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 1990.

https://www.youtube.com/watch?v=VAndZ8jlrFU&list=PLSoHIHWmvfwrTatU7IKlOfg7eTwdH6Ykf&index=15

https://www.youtube.com/watch?v=1ztJFGrCkNw

https://www.youtube.com/watch?v=f_n8pBAqTrU

https://www.youtube.com/watch?v=gfwWT1N9JKI

https://www.youtube.com/watch?v=AKOoTylkN8c

https://www.youtube.com/watch?v=T_xZzOGBafw

Po zajęciach Studenci/Studentki:

● znają źródła idei efektywnego stylu pisania w tradycji humanistycznej;

● rozumieją cele ruchu prostego języka i działania związane z upraszczaniem komunikacji publicznej – na świecie i w Polsce oraz znaczenie prostego języka dla funkcjonowania administracji i firmy;

● są gotowi/gotowe uznać wagę użycia prostego języka dla sprawności funkcjonowania administracji i firm;

● są gotowi/gotowe tworzyć standardy językowe i zachęcać innych pracowników firmy do ich stosowania.

Na platformie Classroom. Do zaliczenia konieczne uzyskanie min. 50% punktów.

Nie.