Pragmatyka i komunikacja

obowiązkowe

w sali

Ćwiczenia w trybie stacjonarnym. Zajęcia dotyczą pragmatycznych aspektów komunikacji, takich jak grzeczność językowa, strategie budowania relacji z odbiorcą, empatia. Słuchacze/Słuchaczki poznają reguły dobrej rozmowy (efektywnej komunikacji ustnej) oraz zasady tworzenia tekstów z uwzględnieniem perspektywy odbiorcy i jego potrzeb, celu komunikacyjnego, wzorca gatunkowego, stopnia oficjalności oraz rodzaju medium.

Na zajęciach będziemy omawiać (i ćwiczyć w praktyce) następujące zagadnienia:

1. Podstawowe pojęcia: język jako system, użycie (wypowiedź) i działalność mowna człowieka; semantyka i pragmatyka; zróżnicowanie polszczyzny; struktura sytuacji komunikacyjnej.

2. Funkcje języka i wypowiedzi (typologie oraz zastosowanie w różnego typu tekstach; style funkcjonalne polszczyzny).

3. Zachowania językowe. Zasady grzeczności językowej a rzeczywistość i potrzeby komunikacyjne odbiorców.

4. Relacyjność, środki sygnalizowania obecności nadawcy i odbiorcy w tekście (w różnych sytuacjach komunikacyjnych).

5. Reguły (i implikatury) konwersacyjne Grice’a, komunikowanie wprost i nie wprost, pozytywne i negatywne; sygnalizowanie różnych modalności i referencji w tekście.

6. Komunikacja empatyczna. Koncepcja NVC Rosenberga.

7. Cztery poziomy komunikacji w ujęciu von Thuna.

8. Przyczyny niepowodzeń komunikacyjnych. Zasady dobrej rozmowy i dobrej komunikacji pisemnej (na przykładach).

A. Blikle, Na czym polega aktywne słuchanie? kampania: Ty mówisz, ja czuję. Dobre słowo lepszy świat.

M. Brzeziński, 2017, Biznes, czyli sztuka budowania relacji, Warszawa.

M. Falkowska, 2016, Czy istnieją językowe wykładniki empatii? Rekonesans semantyczny, Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV) 19 (tekst dostępny online: https://www.academia.edu/25716640/Czy_istniej%C4%85_j%C4%99zykowe_wyk%C5%82adniki_empatii_Rekonesans_semantyczny_pre_print_version_)

H.P. Grice, 1980, Logika a konwersacja, w: Język w świetle nauki, red. B. Stanosz, Warszawa.

R. Grzegorczykowa, 2021, Język w służbie myśli. Szkice z dziejów polskiego słownictwa (rozdział 4. Działanie słowem, czyli o podstawowych funkcjach wypowiedzi i różnorodności aktów mowy, Warszawa.

M. Marcjanik, 2007, Grzeczność w komunikacji językowej, PWN, Warszawa.

Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. W. Bańkowska, A. Mikołajczuk, część I, Książka i Wiedza, Warszawa 2003.

D. Pytel-Pandey, 2019, Źródła niepowodzeń współczesnej komunikacji językowej, ACTA UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS No 3890 (tekst dostępny online: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjA59P1nZ2AAxWxFxAIHarOAK4QFnoECBAQAQ&url=https%3A%2F%2Fwuwr.pl%2Fswr%2Farticle%2Fdownload%2F4580%2F4431&usg=AOvVaw0yFVVfKdcSccSXLLGwkctt&opi=89978449),

M. B. Rosenberg, Porozumienie bez przemocy. O języku życia, wydanie dowolne.

D. Zdunkiewicz-Jedynak, 2001, Akty mowy, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 269-280.

Po zajęciach Studenci/Studentki:

● znają zasady grzeczności językowej w komunikacji publicznej oraz reguły dostosowania cech językowych i kompozycyjnych komunikatu do sytuacji pragmatycznej;

● znają strukturę aktu komunikacji językowej oraz funkcje wypowiedzi i ich językowe wykładniki;

● znają i potrafią zastosować na przykładach koncepcje NVC Rosenberga oraz 4 poziomów komunikacji von Thuna;

● znają i rozpoznają przyczyny niepowodzeń komunikacyjnych;

● potrafią posługiwać się strategiami grzeczności adekwatnymi do sytuacji komunikacyjnej;

● potrafią dostosowywać stopień relacyjności tekstu (“widoczności” nadawcy i odbiorcy) do sytuacji komunikacyjnej;

● potrafią kierować się w komunikacji regułami empatii.

Egzamin pisemny. Do zaliczenia konieczne uzyskanie min. 50% punktów.

Nie.