Literatura Serbii I

obowiązkowe

Student potrafi analizować tekst literacki, stosując pojęcia z zakresu poetyki oraz teorii literatury. Umie zastosować podstawowe metody analizy i interpretacji tekstu literackiego, a także wykorzystać wiedzę z historii Serbii i umieścić w jej kontekście utwory i zjawiska życia literackiego. Zna język serbski w stopniu umożliwiającym czytanie testów literackich w oryginale oraz pozwalającym mu śledzić ze zrozumieniem tok wykładu prowadzonego w tym języku oraz podjąć dyskusję.

w sali

Zajęcia poświęcone są historii literatury serbskiej. Zakres omawianych tematów oraz dzieł literackich obejmuje okres od średniowiecza do końca XIX wieku. Utwory i inne zjawiska literackie są rozpatrywane z perspektywy dynamiki kształtowania się kanonu literatury i kultury serbskiej, w kontekście ich miejsca w dyskursie tożsamościowym i oddziaływań na jego przemiany.

Zakres tematów:

1. Najstarsze piśmiennictwo serbskie w kręgu dziedzictwa cyrylo-metodejskiego

2. Miejsce "Latopisu popa Duklanina" w kanonie literatury serbskiej

3. Sakralizacja władcy i państwa w średniowieczu

4. Rola emigracji bułgarskiej w życiu kulturalnym Serbów w obliczu zagrożenia tureckiego

5. Kobieta w piśmiennictwie dawnej Serbii

6. Tendencje martyrologiczne w piśmiennictwie serbskim po bitwie na Kosowym Polu

7. Piśmiennictwo czasów tureckich, literackie obrazy kultury tureckiej

8. Kształtowanie się podstaw nowożytnej kultury i literatury Serbów: ciągłość tradycji i jej zakłócenia; barokowe przesłanki nowszej literatury serbskiej. Kulturotwórcza rola Sremskich Karłowic

9. Twórczość Dositeja Obradovicia w kontekście działalności kulturalnej Serbów węgierskich

10. Kultura patriarchalnej Serbii: I i II powstanie serbskie jako punkt wyjścia odrębnego typu kultury i literatury; serbska epika bohaterska i jej rozgłos europejski

11. Program serbskiej kultury (oraz literatury) narodowej Vuka Karadžicia

12. Epika ludowa

13. Literacka reprezentacja powstańczej Serbii

14. „Górski wieniec” Petara II Petrovicia Njegoša i jego współczesne odczytania

15. Mickiewicza i Karadžicia wizje Czarnogóry

16. Serbska literatura romantyczna – Branko Radičević, Đura Jakšić, Laza Kostić, Milica Stojadinović-Srpkinja

17. Proza realistyczna i Milovana Glišicia fantastyka folklorystyczna

18. Psychologiczna linia serbskiego realizmu

Wybrana literatura (literatura uzupełniająca będzie podawana na bieżąco)

Teksty literackie:

Dar słowa. Ze starej literatury serbskiej, wyb. i oprac. A. Naumow, Łódź 1983

Glišić M., Glava šećera, Beograd 2005.

Historia królestwa Słowian czyli Latopis popa Duklanina, oprac. J. Leśny, Warszawa 1988.

Jakšić Đ., Pesme, Beograd 1991.

Karadžić V., Kovčežić za istoriju, jezik i običaje Srba sva tri zakona, Beč 1849.

Karadžić V., Srpske narodne pjesme, Beograd, 1891.

Kostić, L., Santa Maria della Salute, Beograd 217.

Lazarević L., Švabica, Beograd 1890.

Mickiewicz, A., Prelekcje paryskie, wybór i oprac. M. Piwińska, Kraków 1997.

Mihailović K., Pamiętniki Janczara, czyli Kronika turecka Konstantego z Ostrowicy, oprac. J. Łoś, Kraków 1992.

Ninković N., Žizniopisanija moja, Beograd 2012.

Njegoš P., Gorski Vijenac, Beč 1847.

Nušić B., Narodni poslanik, Beograd 2011.

Obradović D., Život i priključenja [w:] tegoż, Dela, Beograd 2005.

Radičević B., Pesme, Beograd 2015.

Ranković S., Gorski car, Beograd 1897.

Stojadinović-Srpkinja M., U Fruškoj Gori, Novi Sad, 1866.

Żywoty Konstantyna i Metodego, oprac. T. Lehr-Spławiński, Poznań 1959.

Opracowania:

Andrić I. Njegoš jako tragiczny bohater kosowskiej idei [w:] We własnych oczach. XX-wieczny esej zachodnio- i południowosłowiański, wyb. H. Janaszek-Ivaničková Warszawa 1977.

Čolović I., Śmierć na Kosowym Polu. Historia mitu kosowskiego, Sejny 2019.

Deretić J., Istorija srpske književnosti, Beograd 1984.

Gapska D., Woman – Church – State. Cults of the Female Saints in the Writings of Serbian Orthodox Church, Kraków 2021.

Gil D., Prawosławie, Historia, Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005.

Lis-Wielgosz I., Śmierć w literaturze staroserbskiej (XII-XIV wiek), Poznań 2003.

Pavić M., Istorija srpske knjževnosti klasicizma i preromantizma, Beograd 1979.

Rapacka J., Dawna literatura serbska i dawna literatura chorwacka. Zarys dziejów, Warszawa 1993.

Rapacka J., Śródziemnomorze, Europa Środkowa, Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich, Kraków 2002.

Skerlić J., Istorija Nove Srpske Književnosti, Beograd 1921.

Zieliński B., Serbska powieść historyczna. Studia nad źródłami, ideami i kierunkami rozwoju, Poznań 1998.

Wiedza:

Po ukończeniu cyklu zajęć student będzie znał kanon tekstów literackich konstytutywnych dla kultury Serbii. Będzie też rozumiał procesy historycznoliterackie i ich historyczno-społeczne uwarunkowania w Serbii. Będzie ponadto dysponował wiedzą na temat cywilizacyjnych, społecznych i politycznych kontekstów zjawisk literackich oraz na temat oddziaływania twórczości literackiej – autorów i dzieł – na kulturę serbską. Dzięki temu student będzie rozumiał związki między kształtowaniem się i aktualnym stanem kultury serbskiej a kulturowym i instytucjonalnym kontekstem europejskim. Zdobędzie także wiedzę w zakresie wzajemnych powiązań między sztuką, literaturą, językiem, polityką oraz ich historyczne konteksty.

Umiejętności:

Po ukończeniu cyklu zajęć student będzie potrafił przeprowadzić samodzielną analizę i interpretację poszczególnych utworów oraz zjawisk literackich. Będzie również umiał sformułować rzeczową wypowiedź na temat literatury i kultury literackiej Serbii w przeszłości i współcześnie. Będzie potrafił zastosować swą wiedzę w działaniach praktycznych, takich jak przygotowanie prasowej notatki informacyjnej, sformułowanie wypowiedzi krytycznoliterackiej, opracowanie scenariusza audycji radiowej i/lub telewizyjnej dotyczącej zjawisk przynależnych do serbskiej kultury literackiej, poprowadzenie dyskusji na temat literatury serbskiej.

Postawy i kompetencje społeczne:

Po ukończeniu cyklu zajęć student będzie gotów do respektowania zasad komunikacji społecznej charakterystycznych dla kultury serbskiej. Będzie potrafił krytycznie ocenić zjawiska kulturowe oraz odnieść się do różnych metod badawczych oraz tez zawartych w tekstach teoretycznych.

Obecności, przygotowanie do zajęć i aktywny udział w dyskusji. Zaliczenie końcowe: pisemna praca roczna i egzamin ustny.

Nie dotyczy.