Typologia języków słowiańskich

obowiązkowe

Pożądana jest znajomość zasad gramatycznych języka kierunkowego i innych języków słowiańskich oraz niesłowiańskich (a także ich opanowanie praktyczne).

w sali

Zajęcia prezentują rodzinę języków słowiańskich na tle indoeuropejskim w planie typologicznym, zarówno w odniesieniu do teorii typologii językowej, jak i praktyki językowej obserwowanej rodziny języków.

Omawiane zagadnienia:

- Typologia językowa jako dział językoznawstwa: typologia ogólna a kontrastywna; typologia fonetyczno-fonologiczna, semantyczno-morfologiczna, syntaktyczna, graficzna. Przegląd ogólnych kategorii typologii lingwistycznej.

- Syntetyzm, analityzm, izolacjonizm, aglutynacja, alternacja - w językach świata (wobec j. słowiańskich). Analityczność a bałkańskość językowa.

- Typologiczne podziały obszaru słowiańskiego (czwór-, trój- i dwudzielny); różnice typologiczne między tymi obszarami. Istotne kryteria podziału systemowego.

- Ile jest współczesnych narodowych języków słowiańskich? Mikrojęzyki słowiańskie. Słowiańszczyzna wobec innych języków Europy i świata w świetle klasyfikacji genetycznej, typologicznej i arealnej. Stan dzisiejszych języków słowiańskich jako efekt wewnętrznych procesów ewolucyjnych i kontaktów międzyjęzykowych.

- Pojęcie słowiańskości w świetle języka. "Słowiański" model języka. Języki słowiańskie i Słowianie u początków ich dziejów - naukowe hipotezy i dyskusje.

- Przegląd podstawowych gramatycznych kategorii imiennych i werbalnych istotnych dla typologicznego opisu współczesnych języków słowiańskich i ich typowość/wyjątkowość na tle gramatyki języków Europy.

- Najstarszy zaświadczony język słowiański - staro-cerkiewno-słowiański (scs) - jako diachroniczny punkt odniesienia w typologicznym opisie języków słowiańskich.

- Typologiczne tendencje rozwojowe współczesnych języków słowiańskich (analityzacja, kreolizacja itp.).

- Wspólna - w trakcie zajęć (wykładu) - analiza językowa prostych tekstów w różnych językach słowiańskich.

- Bednarczuk L. et al., Języki indoeuropejskie, t. I-II, Warszawa 1986

- http://www.linguistic-typology.org/ (wybrane opracowania)

- Dalewska-Greń H., Języki słowiańskie, Warszawa 2002

- Milewski T., Językoznawstwo, PWN 2009

- Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007

- Weinsberg A., Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983

- Majewicz A. F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989

- Pianka W., Tokarz E., Gramatyka konfrontatywna języków słowiańskich, t. 1, Katowice 2000

- Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Ossolineum (dowolne wydanie)

- Język polski. Encyklopedia w tabelach, red. W. Mizerski, Warszawa 2000

- Ogólnosłowiański atlas językowy (OLA) - wybrane tomy i mapy

Student po odbyciu i zaliczeniu tych zajęć ma pełne wyobrażenie o podobieństwach i różnicach między językami słowiańskimi, rodziną słowiańską a innymi językami indoeuropejskimi oraz nieindoeuropejskimi. Potrafi wskazać wszystkie istotne cechy typologiczne systemu danego języka słowiańskiego oraz cechy makroobszaru słowiańskiego, do którego dany język należy. Rozumie i potrafi wskazać cechy pokrewieństwa i podobieństwa językowego (np. rodzina a liga językowa). Zna podstawowy zasób kategorii morfologicznych poszczególnych języków słowiańskich.

Aktywny udział w zajęciach

Egzamin ustny

Nie przewidziano praktyk.