Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Konteksty nauczania języka polskiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3007-N3B2KNJP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Konteksty nauczania języka polskiego
Jednostka: Instytut Polonistyki Stosowanej
Grupy: Harmonogram zajęć - filologia polska, st. niestacjoanarne (zaoczne), drugiego stopnia, II rok
Przedmioty specjalizacji "nauczycielskiej" - II rok studiów 2-go stopnia - zaoczne
Przedmioty specjalizacji "nauczycielskiej" - studia magisterskie 2-go stopnia - zaoczne
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Założenia (opisowo):

Wychodząc z założenia, że literackie konteksty stanowią niezbędne uzupełnienie wiedzy i umiejętności nabywanych w trakcie kształcenia polonistycznego (zwłaszcza na czwartym etapie edukacyjnym), materiał literacki prezentowany będzie w porządku chronologicznym – analogicznie do układu treści preferowanego w dydaktyce szkolnej.


Proponowany uczestnikom zajęć zestaw lektur uwzględnia genologiczną różnorodność w obrębie wszystkich trzech rodzajów literackich. Teksty – w całości lub we fragmentach – stanowić będą przedmiot kontekstowej interpretacji, literaturoznawczo-językoznawczej analizy, wreszcie dyskusji, z której wnioski winny okazać się przydatne do prowadzenia samodzielnych zajęć w szkole.


Wybór literatury podmiotowej dokonany został nie tylko z myślą o studentach filologii polskiej – przyszłych nauczycielach, lecz również uczniach liceum, liceum zawodowego, technikum; dzieła ew. ich fragmenty mogą stanowić uzupełnienie lekcji języka polskiego a także przedmiot pracy z uczestnikami olimpiad i konkursów przedmiotowych czy też członkami szkolnych kół zainteresowań. Stąd, obok arcydzieł literatury światowej, propozycja lektury tekstów przynależących do kultury popularnej. Literackie konteksty interpretacyjne stanowić mają punkt wyjścia do zainteresowania – intelektualnego pobudzenia – kulturowego uświadomienia ucznia a także próbę skierowania go na drogę poszukiwania wartości, których literatura jest istotnym nośnikiem.


Obowiązywać będzie pisemne zaliczenie przedmiotu w formie konspektu lekcji, uwzględniającego co najmniej jedno z dzieł będących tematem zajęć, lub szkicu interpretacyjnego.


Tryb prowadzenia:

w sali
w sali i w terenie
zdalnie

Skrócony opis:

Zajęcia mają na celu umieszczenie programu nauczania języka polskiego we współczesnej szkole w kontekście innych, pokrewnych nauk przydatnych w procesie dydaktycznym, a także zaprezentowanie literackich kontekstów interpretacyjnych użytecznych dla nauczyciela polonisty na czwartym etapie edukacyjnym. Prezentowane w ramach ćwiczeń dzieła i ich fragmenty dobrane zostały w taki sposób, by stanowiły użyteczny materiał do pracy z tekstem zarówno dla studenta filologii polskiej – przyszłego nauczyciela, jak ucznia szkoły podstawowej i średniej.

Pełny opis:

Zajęcia obejmują przedstawienie i analizę treści nauczania zawartych w programie języka polskiego w szkole po najnowszej reformie pod kątem ich związku z pokrewnymi naukami. Są przeglądem wybranych zagadnień z programu w powiązaniu z refleksją uzupełniającą i poszerzającą kompetencje nauczyciela i przydatne w procesie nauczania w szkole. Stanowią uzupełnienie wiedzy polonistycznej o rozszerzający kontekst kulturowy na poziomie adekwatnym do prowadzenia samodzielnych zajęć w liceum.

Integralną część zajęć stanowią wizyty w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza oraz jednym z warszawskich teatrów.

Literatura:

Do wyboru:

• Starożytność hebrajska:

Stary Testament: Księga Rodzaju; Księga Wyjścia; Księga Psalmów; Księga Hioba; Księga Koheleta; Pieśń nad Pieśniami; (fragmenty); Krzysztof Koehler: Hymn żywych…; Wojciech Wencel: Pieśń nad pieśniami, Ps. 51.

• Wobec tradycji chrześcijańskiej:

Nowy Testament: Apokalipsa wg św. Jana; wybór przypowieści biblijnych; John Banville: Mefisto.

• Antyk grecki:

Arystofanes: Żaby lub: Eurypides: Medea.

• Średniowiecze:

Władysław z Gielniowa, Wiersz na Dzień Zaduszny; Nagrobek Bolesława Chrobrego; Wincenty zw. Kadłubkiem: Epicedium na śmierć Kazimierza Sprawiedliwego; Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: Wiadomość z ostatniej chwili; Odpowiedzialność.

• Renesans:

Tobiasz Wiszniowski: Treny (wybór); Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: Upał; XIII.

• Barok:

Jean Racine: Fedra; Józef Baka: Uwagi śmierci niechybnej; Jan Dzwonkowski: Fraszki (wybór); Pieśń o gorzałce (anonim); Jerzy Harasymowicz: Kolekcja landszaftów… (fragmenty); Barokowe czasy, Polowanie z sokołem (wybór wierszy z obu tomów); Janusz Szuber: Berła, czaszki, grzechotki; Osiem wersów ku przestrodze; Sens jaki?

• Oświecenie:

John Locke: List o tolerancji (fragmenty); Voltaire: Tolerancja (fragmenty artykułu ze Słownika filozoficznego); Czesław Miłosz: Zaklęcie.

• Romantyzm:

Edgar Allan Poe: Zagłada domu Usherów, Maska czerwonego moru, Studnia i wahadło; Anne Radcliffe: Italczyk (fragmenty); Juliusz Słowacki: Ksiądz Marek; Adam Mickiewicz: To lubię.

• Pozytywizm:

Emil Zola: Germinal lub Nana; Eliza Orzeszkowa: Tadeusz; O Żydach i kwestii żydowskiej.

• Modernizm:

Charles Baudelaire: Kwiaty zła (fragmenty); Stanisław Wyspiański: Klątwa; Stefan Żeromski: Dzieje grzechu.

• Dwudziestolecie międzywojenne:

Stanisław Ignacy Witkiewicz: W małym dworku; Narkotyki (fragmenty); Bruno Schulz: Xięga bałwochwalcza.

• Literatura czasu II wojny światowej:

Seweryna Szmaglewska: Dymy nad Birkenau; Igor Ostachowicz: Noc żywych Żydów; Gajcy (płyta z interpretacjami poezji Tadeusza Gajcego).

• Literatura współczesna:

Witold Gombrowicz: Dziennik 1957-1961 (fragmenty);Sławomir Mrożek: Emigranci; Słoń (wybrane opowiadania); Gustaw Herling-Grudziński, Wędrowiec cmentarny, Kraków 2006.

Oprócz tekstów z powyższej listy, przedmiotem zajęć będą również filmy, fragmenty spektakli oraz teksty publicystyczne.

Efekty uczenia się:

Wiedza: znajomość literatury powszechnej oraz tekstów kultury mogących stanowić pożyteczne punkty odniesienia zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia.

Umiejętności: Umiejętność powiązania wiedzy o kulturze i literaturze polskiej oraz powszechnej z programem języka polskiego w szkole. Zdolność zastosowania nowoczesnych metod nauczania w procesie dydaktyki polonistycznej.

Kompetencje społeczne: Samodzielne podejmowanie poszukiwań kontekstów, które w procesie dydaktycznym przyczyniłyby się do wzrostu efektywności nauczania.

Metody i kryteria oceniania:

Kryteria zaliczenia:

1. Frekwencja (dopuszczalne dwie nieobecności);

2. Aktywność podczas zajęć;

3. Praca pisemna.

Formy pisemnego zaliczenia do wyboru:

1. Scenariusz zajęć w klasach IV-VIII szkoły podstawowej) lub liceum z wykorzystaniem wybranego tekstu kultury z zestawu lektur;

2. Szkic interpretacyjny dotyczący co najmniej jednego spośród wyżej wymienionych tekstów kultury (możliwość otrzymania oceny celującej <5!> ).

Praktyki zawodowe:

Brak praktyk.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 20 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Helena Balcerek, Monika Kresa, Dominika Siedlecka
Prowadzący grup: Dominika Siedlecka
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Cykl zajęć mający pomóc przyszłym nauczycielom w umieszczeniu nauczania języka polskiego wśród kulturowych kontekstów, stanowiących z jednej strony poszerzenie przekazywanej uczniom wiedzy, z drugiej strony pomoc w przywoływaniu i zestawianiu faktów istotnych dla całościowego kształcenia humanistycznego.

Pełny opis:

Zajęcia stanowią przegląd wybranych problemów nauczania polonistycznego na wszystkich poziomach edukacji, określonych w najnowszej Podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Istotą zajęć jest poszerzenie wiedzy i kompetencji kulturowych nauczyciela-polonisty oraz wyposażenie go w umiejętności przydatne dla realizacji nowoczesnych lekcji języka polskiego.

Kolejna funkcja przedmiotu to uzupełnienie wiedzy polonistycznej o konteksty literackie, filozoficzne, filmowe a także z dziedziny wiedzy o sztukach pięknych, na poziomie adekwatnym do prowadzenia zajęć z dziećmi i młodzieżą.

Literatura:

1) Księga Hioba. Konteksty poetyckie:

Tadeusz Różewicz: Hiob 1957

Czesław Miłosz: Dlaczego nie przyznać?

Stanisław Grochowiak: Czytelnicy

Wisława Szymborska: Streszczenie

Lektura dodatkowa:

Karol Wojtyła: Hiob

Paweł Śpiewak: Wieczny Hiob (fragmenty)

2) Eurypides: Medea. Konteksty:

Lars von Trier: Medea

Mit o Argonautach (o Jazonie i złotym runie) - w wersji Zygmunta Kubiaka

3) Ingmar Bergman: Siódma pieczęć

Kontekst: Jarosław M. Rymkiewicz: A imię jemu śmierć...

4) Jan Kochanowski: Fraszki nieprzystojne (wybór)

Kontekst: Stanisław Barańczak: Bóg, trąba i ojczyzna. Słoń a sprawa polska…

5) Jerzy Kawalerowicz: Matka Joanna od aniołów

Konteksty: Józef Baka: Uwagi śmierci niechybnej (wybór);

Janusz Szuber: Berła, czaszki, grzechotki; Osiem wersów ku przestrodze; Sens jaki?

6) John Locke: List o tolerancji (fragmenty); Voltaire: Tolerancja (fragmenty);

Konteksty:

Czesław Miłosz: Zaklęcie

Krzysztof Kieślowski: Gadające głowy

7) Edgar Allan Poe: Metzengerstein

8) Agnieszka Holland: Całkowite zaćmienie

9) William Golding: Władca much

Uwagi:

W zależności od sytuacji epidemiologicznej zajęcia prowadzone w sali lub zdalnie (przygotowano obydwa warianty).

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)