Kultura średniowiecznej Europy

nieobowiązkowe

Konwersatorium ma na celu zaprezentowanie zjawisk, poglądów, pojęć i terminów związanych z szeroko rozumianą średniowieczną kulturą. Podstawą dyskusji będą źródła pisane oraz ikonograficzne, dotyczące przejawów kultury religijnej, społecznej, prawnej oraz życia codziennego.

Punktem wyjścia do rozważań o kulturze średniowiecznej Europy będą głębokie przemiany polityczne, religijne i społeczne, jakie miały miejsce w XI stuleciu. Przemiany te wpłynęły na postrzeganie człowieka i jego aktywności w różnych aspektach. Dzięki przyjęciu perspektywy XI wieku, będzie można dostrzec zarówno wczesno-, jak i późnośredniowieczne aspekty zagadnienia w jego ewolucji, zmianie, czasem rewolucji. Oczywistym jest fakt, że różnorakie przejawy działalności człowieka istnieją jako zjawisko niezależnie od jakiejkolwiek kultury i przejawiają się one w każdej ludzkiej społeczności, w niemal każdej sytuacji. Nie każda jednak kultura i cywilizacja przywiązuje do tych aktywności takie samo znaczenie. Ważnym zagadnieniem poruszanym często w trakcie konwersatorium będzie nie tylko kultura średniowiecznej Europy, lecz także średniowiecze obecne we współczesnej kulturze.

Plan zagadnień:

1. Wprowadzenie: czym jest kultura/kultury.

2. Żywi i zmarli.

3. Eremici a mnisi.

4. Mnisi a eremici

5. Zdrada i śmierć.

6. Ciało Boga – ciało człowieka.

7. Człowiek i przyroda.

8. Człowiek, święci, relikwie.

9. Ciało i jego potrzeby.

10. Kategorie kultury średniowiecznej.

11. Modlitwa i praca.

12. „Niereligijna” kultura średniowiecznej Europy.

Źródła będące przedmiotem rozmowy, będą wysyłane pocztą uniwersytecką z odpowiednim wyprzedzeniem. Czasami studentki i studenci będą proszeni o przygotowywanie krótkich referatów na podstawie literatury dostarczonej przez prowadzącego.

Literatura ogólna:

- J. Le Goff, Narodziny Czyśćca, Warszawa 1997

- A Guriewicz, Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976

- J. Le Goff (red.), Człowiek średniowiecza, Warszawa 1996

- M. Starnawska, Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 2008

- A. Guriewicz, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, Warszawa1987

- R. Fossier, Ludzie średniowiecza, Kraków 2009

- R. M. Karras, Seksualność w średniowiecznej Europie, przekł. Arkadiusz Bugaj, Warszawa 2012

- L. Moulin, Życie codzienne zakonników w średniowieczu (X–XV wiek), Warszawa 1997

- C.H. Lawrence, Monastycyzm średniowieczny, przekł. J. Tyczyńska, Warszawa 2005;

- P. Brown, Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, przekł. I. Kania, Kraków 2006

- A. Guriewicz, Kultura i społeczeństwo średniowiecznej Europy, Warszawa 1997

- A. Vauchez, Duchowość średniowieczna, Gdańsk 1996

Student uczestniczący w konwersatorium nabywa wiedzę zarówno o podstawowych pojęciach związanych z kulturą średniowiecznej Europy, historią seksualności, historią religijności, jak o wybranych problemach i procesach szczegółowych. Oprócz zapoznania się z metodologią, terminologią i faktografią, uczestnik konwersatorium będzie mógł rozpoznać zależności między historią społeczną, obyczajową, prawną, religijną oraz dziejami kultury poprzez pryzmat różnorakich zjawisk związanych z aktywnością średniowiecznego człowieka.

Zdobywa wiedzę i instrumentarium niezbędne zarówno do zrozumienia przeszłości, jak i wielu procesów zachodzących obecnie.

Omawiane podczas konwersatorium źródła pozwolą uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki źródeł i pomogą w wykorzystaniu ich we własnych badaniach.

Studenci udoskonalą umiejętność dyskusji, merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji wiedzy.

Oceniany jest przede wszystkim aktywny udział w dyskusjach dotyczących omawianych źródeł i literatury przedmiotu oraz przygotowywanie zaproponowanych referatów (referaty przygotowują jedynie chętni). Dopuszczalne są 4 nieobecności, ich zaliczenie polegać będzie na przygotowaniu się do rozmowy w trakcie dyżuru prowadzącego, na podstawie wyznaczonych lektur. Osoby, które opuszczą więcej niż 4 spotkania, nie mogą zaliczyć zajęć.