Artefakt – medium – tekst. Tradycyjne i cyfrowe podejścia w badaniach nad książką

nieobowiązkowe

Zajęcia stanowią wprowadzenie do problematyki badania

dawnej książki drukowanej jako wczesnonowożytnego

(XV–XVIII w.) fenomenu kulturowego. Uczestnicy i

uczestniczki zajęć zapoznają się z metodami badania starych

druków w trzech obszarach: 1) książek jako przedmiotów –

artefaktów przeszłości, 2) książek jako medium – nośników

informacji o określonym potencjale i cechach modulujących

przekaz, 3) książek jako źródłach wiedzy wyrażanej za pomocą

tekstu.

Kurs obejmuje naukę obsługi narzędzi cyfrowych w pracowni

komputerowej oraz wybrane spotkania warsztatowe poza salą

zajęciową i pracę z zabytkowymi książkami dawnym (w

Gabinecie Starych Druków BUW).

Zajęcia stanowią wprowadzenie do problematyki badania

dawnej książki drukowanej jako wczesnonowożytnego

(XV–XVIII w.) fenomenu kulturowego. Uczestnicy i

uczestniczki zajęć zapoznają się z metodami badania starych

druków w trzech obszarach: 1) książek jako przedmiotów –

artefaktów przeszłości, 2) książek jako medium – nośników

informacji o określonym potencjale i cechach modulujących

przekaz, 3) książek jako źródłach wiedzy wyrażanej za pomocą

tekstu.

Spotkania obejmują przygotowanie teoretyczne oraz praktyczne

wykorzystanie narzędzi (w tym baz danych i oprogramowania)

związanych z następującymi zagadnieniami:

– odczytywanie i przygotowywanie opisów bibliograficznych

starych druków, morfologia dawnej książki;

– pozyskiwanie danych bibliograficznych (katalogi, bazy

bibliograficzne);

– metody przetwarzania i wizualizacji danych bibliograficznych;

– dane proweniencyjne w badaniach nad dawną książką;

– parateksty jako źródło informacji o funkcjach książki;

– mapowanie informacji geograficznych pozyskiwanych z

danych bibliograficznych;

– elementy analizy sieciowej z wykorzystaniem danych

bibliograficznych.

Kurs obejmuje naukę obsługi narzędzi cyfrowych w pracowni

komputerowej oraz wybrane spotkania warsztatowe poza salą

zajęciową i pracę z zabytkowymi książkami dawnymi (w

Gabinecie Starych Druków BUW).

Przedstawiona literatura przedmiotu ma charakter orientacyjny.

Lektury na poszczególne spotkania zostaną dostosowane do

poszczególnych tematów zajęć w uzgodnieniu z uczestnikami i

uczestniczkami zajęć.

Literatura podstawowa:

Bieńkowska B., Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa,

2005.

Febvre L., Martin J.H., Narodziny książki, przeł. A. Kocot,

Warszawa 2014.

Grafton A.T., The Footnote: A Curious History, Cambridge

(MA) 1997.

Grafton A.T., Inky Fingers: The Making of Books in Early

Modern Europe, Cambridge (MA) 2020.

Gruchała J., Iucunda familia librorum. Humaniści renesansowi

w świecie książki, Kraków 2002.

Kiliańczyk-Zięba J., Sygnety drukarskie w Rzeczypospolitej XVI

wieku, Kraków 2015.

Komorowska M., Kształt edytorski postylli polskich XVI i XVII

wieku – w poszukiwaniu staropolskich konwencji wydawniczych,

„Terminus ” 2015, t. 17, z. 3 (34).

Matelski D., Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od

czasów nowożytnych do współczesnych, t. I-II, Kraków 2006.

Paszkiewicz U., Cathalogus cathalogorum. Inwentarze i

katalogi bibliotek z ziem wschodnich Rzeczypospolitej od XVI

wieku do 1939 roku - spis scalony, poprawiony i uzupełniony,

Warszawa 2015.

Pettegree A., The Book in the Renaissance, Yale 2010.

Printing and Misprinting: A Companion to Mistakes and In-

House Corrections in Renaissance Europe (1450-1650), ed. by

G. Della Rocca de Candal, A. Grafton, P. Sachet, Oxford 2023.

PRINTING R-EVOLUTION 1450-1500. I cinquant'anni che

hanno cambiato l'Europa, red. C. Dondi. Katalog wystawy

(Venezia, 1 wrze 2018–7 gennaio 2019).

Topolska M.B., Czytelnik i książka w Wielkim Księstwie

Litewskim w dobie renesansu i baroku, Wrocław 1984.

Student(ka):

– nabywa wiedzę o podstawowych pojęciach związanych z

historią książki oraz metodach badawczych wykorzystywanych

w tej dziedzinie, a także o wybranych problemach i procesach

szczegółowych, w tym z metodologią, terminologią i

elementami faktografii właściwymi tej dziedzinie badań

(K_W14);

– zdobywa wiedzę i instrumentarium niezbędne zarówno do

zrozumienia przeszłości, jak i wielu procesów zachodzących

obecnie (K_W16);

– potrafi dzięki pracy z obiektami historycznymi i dotyczącymi

ich danymi samodzielnie doskonalić umiejętność krytyki źródeł,

a także pozyskiwania i przetwarzania zastanych/samodzielnie

wytworzonych danych we własnych badaniach (K_U05);

– potrafi podejmować dyskusję,

stosować merytoryczną argumentację oraz popierać

przedstawianą wiedzę analizą artefaktów kulturowych i

opisujących je danych (K_U07).

Przygotowanie krótkiego eseju dotyczącego wybranego case

study (temat ustalany w porozumieniu z prowadzącym) – analiza

z wykorzystaniem jednego z narzędzi poznanych podczas zajęć

(7,2-10,8 tys. znaków) z wybranych tematów omawianych

podczas zajęć.