Seksualność wieków średnich

ogólnouniwersyteckie

Wykład ma na celu zaprezentowanie zjawisk, poglądów, pojęć i

terminów związanych z szeroko rozumianą średniowieczną

seksualnością. Polskie przekazy źródłowe zostaną omówione na

szerokim tle porównawczym Europy średniowiecznej.

Przejawy popędu seksualnego, jako zjawiska biologicznego, nie

mają swojej historii. Badać można natomiast seksualność, czyli

całokształt zachowań, postaw i odczuć człowieka wynikających z

popędu płciowego. Pojęcie „seksualność” jest terminem

kształtującym się dopiero u schyłku wieku XVIII, a

sformułowanym ostatecznie na początku następnego stulecia.

Oczywistym jest fakt, że seksualność istnieje jako zjawisko

niezależnie od jakiejkolwiek kultury i przejawia się w każdej

ludzkiej społeczności, w niemal każdej sytuacji. Nie każda

jednak kultura i cywilizacja przywiązuje do roli płci i zachowań

erotycznych takie samo znaczenie. Popęd płciowy jest

zjawiskiem gatunkowym, biologicznym, natomiast seksualność

jest w każdym społeczeństwie determinowana kulturowo.

Przedmiotem wykładu będą przejawy seksualności dostrzegalne

w społeczeństwach chrześcijańskiej Europy wieków średnich.

Plan zagadnień: 

1. Wprowadzenie: czym jest średniowieczna seksualność? Jak

badać zachowania erotyczne człowieka, jego poglądy na temat

cielesności? Czy seksualność średniowieczna różniła się od

współczesnej?

2. Etyka chrześcijańska.

3. Prokreacja i seksualność heteronormatywna.

4. Wpływ antyku i społeczeństw barbarzyńskich na seksualność

średniowieczną.

5. Małżeństwo.

6. Życie poza małżeństwem.

7. Wstrzemięźliwość, czystość, dziewictwo

8. Reforma gregoriańska i odejście od dziedzictwa

manicheizmu.

9. Kobieta, mężczyzna, trzecia płeć.

10.Homoseksualizm czy sodomia?

11. Sądy kościelne.

12. Moralistyka średniowieczna.

13. Prostytucja.

14. Rodzina.

- BINIAŚ-SZKOPEK Magdalena, Małżonkowie przed sądem

biskupiego oficjała poznańskiego w pierwszej ćwierci XV wieku,

Poznań 2018

- BOSWELL John, Chrześcijaństwo, tolerancja społeczna i

homoseksualność. Geje i lesbijki w Europie Zachodniej od

początku ery chrześcijańskiej do XIV wieku, tłum. Jerzy

Krzyszpień, Kraków 2006 (wyd. oryg. Christianity, Social

Tolerance and Homosexuality Chicago 1980).

- FOUCAULT Michel, Historia seksualności, przekł. Bogdan

Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski,

Warszawa 1995 wyd. oryg.: Histoire de la sexualité, t. 1 – 3,

Paris 1976 – 1984).

- KARRAS Ruth Mazo, Seksualność w średniowiecznej Europie,

przekł. Arkadiusz Bugaj, Warszawa 2012 (wyd. oryg.: Sexuality

in Medieval Europe. Doing onto others, London – New York

2005).

- KRAWIEC Adam, Seksualność w średniowiecznej Polsce,

Poznań 2000

- NEHRING Przemysław, Dlaczego dziewictwo jest lepsze niż

małżeństwo? Spór o ideał w chrześcijaństwie zachodnim końca

IV wieku w relacji Ambrożego, Hieronima i Augustyna, Toruń

2005

- SKWIERCZYŃSKI Krzysztof, Mury Sodomy. Piotra Damianiego

Księga Gomory i walka z sodomią wśród kleru, Kraków 2011

******

- Comportamenti e immaginario della sessualità nell’alto

medioevo (Settimane di Studio della Fondazione Centro Italiano

di Studi sull’Alto Medioevo 53), Spoleto 2006

- A Cultural History of Sexuality in the Middle Ages, red. Ruth

EVANS, London – New York 2014

- BRUNDAGE James Arthur, Law, Sex and Christian Society in

Medieval Europe, Chicago 1987

- Handbook of Medieval Sexuality, red. James Arthur

BRUNDAGE, Vern Leroy BULLOUGH, Abingdon – London 1987

- KARRAS Ruth Mazo, Unmarriages: Women, Men and Sexual

Unions in the Middle Ages, Philadelphia 2012

- Sexuality in the Middle Ages and Early Modern Times. New

Approaches to a Fundamental Cultural – Historical and Literary

– Anthropological Theme (Fundamentals of Medieval and Early

Modern Culture 3), red. Albrecht CLASSEN, Berlin – New York

2008

K_W14 - Student uczestniczący w wykładzie nabywa wiedzę

zarówno o podstawowych pojęciach związanych z historią

seksualnością w ogóle, jak o wybranych problemach i procesach

szczegółowych. Oprócz zapoznania się z metodologią,

terminologią i faktografią, uczestnik wykładu będzie mógł

rozpoznać zależności między historią społeczną, obyczajową,

prawną, religijną oraz dziejami kultury.

K_W16 - Zdobywa wiedzę i instrumentarium niezbędne

zarówno do zrozumienia przeszłości, jak i wielu procesów

zachodzących obecnie.

K_U05 – Zaprezentowane podczas wykładu źródła pozwolą

uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki źródeł i

pomogą w wykorzystaniu ich we własnych badaniach.

K_U07 – studenci udoskonalą umiejętność dyskusji,

merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji

wiedzy.

Wykład będzie zakończony rozmową zaliczeniową. Do rozmowy

nie będą dopuszczone osoby, które opuszczą (bez ważnego i

udokumentowanego powodu) więcej niż trzy wykłady.