The Humanities

Wykład stanowi próbą prezentacji rozwoju nauk

humanistycznych w XIX stuleciu i głównych szkół oraz

metod humanistyki XX stulecia z uwzględnieniem roli

badań nad sztukami plastycznymi (wizualnymi) w

kontekście innych nauk humanistycznych.

Celem wykładu jest prezentacja rozwoju humanistyki

XIX wieku w kontekście sporów o naturę i odrębność

studiów humanistycznych oraz sporów o historyzm XIX

wieku. W trakcie wykładu omówione zostaną kwestie

genezy nauk humanistycznych, najważniejsze nurty

oświeceniowej historii kultury w kontekście filozofii

kultury, co pozwoli zarysować wstępny kontekst dla

przedstawienia XIX-wiecznych modeli historyzmu oraz

ich krytyki. W dalszym ciągu nakreślone zostaną główne

koncepcje metodologiczne humanistyki (np. neokantyzm,

hermeneutyka Diltheya, propozycje Collingwooda,

„Annales”), wypracowane jeszcze przez II wojną, by

następnie wprowadzić słuchacza w świat modeli

humanistyki 2 poł. XX wieku: od ujęć

fenomenologicznych, poprzez strukturalizm, wybrane

propozycje semiotyczne, koncepcje narratywistyczne, po

szeroko rozumiane modele neostrukturalizmu i

współczesne koncepcje pamięci historyczno-kulturowej.

Metody prowadzenia zajęć:

wykład

F. Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenie:

studia z teorii historiografii, pod red. i ze wstępem Ewy

Domańskiej, Kraków 2004.

Ch. Bambach, Heidegger, Dilthey and the Crisis of

Historicism, Ithaca – London 1995.

Rens Bod, Historia humanistyki. Zapomniane nauki.

Przeł. R. Pucek, Warszawa 2103.

Andrew Bowie, From Romanticism to Critical Theory.

The Philosophy of German Literary Theory, London and

New York 1997.

Janet Browne, Darwin. O powstawaniu gatunków.

Biografia. Przeł. P. Jastrzębiec, Warszawa 2008.

Peter Burke, Historia kulturowa: wprowadzenie, tł. J.

Hunia, Kraków 2012.

Peter Burke, Społeczna historia wiedzy. Przeł. A.

Kunicka, Warszawa 2016, zwł. t.1.

E. Domańska, Mikrohistorie. Spotkania w

międzyświatach, Poznań 2005².

M. Frank, Was ist Neostrukturalismus?, Frankfurt am

Main 1984.

Pierre Hadot, Czym jest filozofia starożytna? Przeł. A.

Domański, wstęp J. Domański, Warszawa 2018.

Historia sztuki wobec globalizacji, pod red. M.

Poprzęckiej, Warszawa 2013.

G. Iggers, Historiografia XX wieku: przegląd kierunków

badawczych, tł. Agnieszka Gadzała, Warszawa 2010.

H. R. Jauss, Historia literatury jako prowokacja, przeł. M.

Łukasiewicz, posłowie K. Bartoszyński, Warszawa 1999.

D. R. Kelley, Granice historii. Badanie przeszłości w XX

wieku. Przeł. B. Hlebowicz, Warszawa 2009.

R. Koselleck, Semantyka historyczna. Wybór i

opracowanie H. Orłowski, tł. W Kunicki, Poznań 2001;

2012.

R. Koselleck, Warstwy czasu: studia z metahistorii, przeł.

K. Krzemieniowa, J. Merecki, Warszawa 2012.

T. Nipperdey, Rozważania o niemieckiej historii. Eseje.

Przeł. A. Kopacki, Warszawa 1999, roz. 1, 13.

John H. Newman, Idea uniwersytetu. Przeł. P.

Mroczkowski, Warszawa 1990.

Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretyczno -

historycznej i literaturoznawczej od oświecenia do

współczesności, wybór, przekład i opracowanie J.

Kałążny, Poznań 2003.

E. Paczkowska-Łagowska, Logos życia, Gdańsk 2000.

E. Paczkowska-Łagowska, O historyczności człowieka.

Studia filozoficzne, Gdańsk 2012.

A. Pałubicka, Przedteoretyczne postaci historyzmu,

Warszawa – Poznań 1984, roz. 2, 3.

Pamięć, etyka i historia: angloamerykańska teoria

historiografii lat dziewięćdziesiątych, pod red. Ewy

Domańskiej, Poznań 2002.

H. Schnädelbach, Filozofia w Niemczech 1831-1933,

przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1992.

Jean-Pierre Vernant, Mit i religia w starożytnej Grecji.

Przeł. K. Środa, Warszawa 1998.

P. Veyne, Foucault rewolucjonizuje historię. Przeł. T.

Fałkowski, Toruń 2007.

H. White, Poetyka pisarstwa historycznego, pod red. E.

Domańskiej i Marka Wilczyńskiego, Kraków 2000.

absolwent zna i rozumie:

K2_W01 – w pogłębionym stopniu specyfikę

przedmiotową i metodologiczną historii sztuki, którą jest

w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności

profesjonalnej.

K2_W02 – w stopniu pogłębionym terminologię, teorię i

metodologię z zakresu historii sztuki oraz jej powiązania

z innymi naukami historycznymi.

absolwent potrafi:

K2_U03 – integrować wiedzę z różnych dyscyplin w

zakresie historii sztuki oraz zastosować ją w

nietypowych sytuacjach profesjonalnych.

K2_U07-stosować umiejętność formułowania opinii

krytycznych o wytworach kultury na podstawie wiedzy

naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji

opracowań krytycznych w różnych formach i w różnych

mediach.

K2_K01-krytycznej oceny posiadanej wiedzy i

odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy w

rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych

oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności

z samodzielnym rozwiązywaniem problemu.

Zadaniem wykładu jest przedstawienie słuchaczowi

początków oraz najważniejszych punktów w rozwoju

humanistyki oraz prezentacja kluczowych sporów o status

nauk humanistycznych i ich metodę. Słuchacz poznaje historię

humanistyki, kwestie związane z humanistyką jako dyscypliną

uniwersytecką (problem XIX-wiecznej reformy uniwersytetu –

np. W. von Humboldt, John Henry Newman) rozumie jej

genezę, ma pogłębioną wiedzę o charakterystycznej naturze

języka (pojęć) humanistyki i historycznej zmienności jego

znaczeń, potrafi interpretować modele wyjaśniania, rozumienia

i oceny, modelowe dla różnych szkół humanistyki, zdobywa

kompetencje pozwalające zbudować krytyczny dystans w

stosunku do różnych propozycji metodologicznych, odsłaniając

ich teoretyczne zaplecze (przede wszystkim w kontekście

sposobów konstruowania historii, definicji „historyczności”,

„dziejowości”, „narracji”, „pamięci”). W trakcie wykładu

słuchacz zdobywa pogłębioną wiedzę o odrębności

przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki, którą potrafi

wykorzystać w swoich badaniach. Posługuje się terminologią

historii sztuki w stopniu rozszerzonym. Uczestnik zajęć posiada

szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach i szkołach

badawczych, obejmującą dyscypliny humanistyczne i ich

wpływ na praktyki historii sztuki. Potrafi integrować tę wiedzę

w badaniach, uwzględniające nowe osiągnięcia historii sztuki,

ukazując miejsce wytworów ludzkiej wyobraźni w procesie

historyczno-kulturowym..

Forma zaliczenia: egzamin pisemny

Kryteria oceniania: Egzamin pisemny, złożony z 5

pytań, odnoszących się do problematyki omawianej na

zajęciach; za każde z pytań można maksymalnie

zdobyć 10 pkt.; warunkiem zaliczenia jest uzyskanie

minimum 26 pkt.