'Populizm: pojęcie kameleon" - od lat 30. XX w. do nowej lewicy latynoamerykańskiej

fakultatywne

Celem zajęć jest przedstawienie różnych wariantów rządów i ruchów populistycznych, jakie pojawiły się w Ameryce Łacińskiej. Populizm, pojęcie trudne do zdefiniowania i nieprecyzyjnie stosowane także poza obszarem Ameryki Łacińskiej, przybierało bardzo różne treści. W trakcie zajęć przedstawiona zostanie analiza wybranych przypadków, a ich porównanie pozwoli na znalezienie elementów wspólnych i rozbieżnych, próbę definicji, a także refleksję, dlaczego system ten okazał się tak żywotny na terenie kontynentu.

zdalnie

Populizm, "pojęcie kameleon", stosowane jest często w odniesieniu do systemu rządów w Ameryce Łacińskiej. Jego analiza teoretyczna, a następnie dyskusja nad wybranymi przypadkami i ich skonfrontowanie pozwoli na uściślenie pojęcia, a także prześledzenie ewolucji zjawiska. Podejmie się próbę odpowiedzi na pytania: jakie są cechy wspólne rządów i ruchów populistycznych? czy populizm ma charakter lewicowy czy prawicowy? jakie czynniki sprzyjają żywotności populizmu? na czym polegają związki między populizmem a nacjonalizmem (antyimperializmem) w Ameryce Łacińskiej?

Określenie "populizm" używane jest często jako etykietka czy epitet, znacznie trudniejsze jest jego zdefiniowanie, przybiera bowiem bardzo różnorodne formy. W trakcie zajęć podejmie się próbę odpowiedzi na szereg pytań dotyczących jego istoty i polityczno-społecznych warunków funkcjonowania, elementów wspólnych i/lub sprzecznych dla systemów populistycznych, podatności Ameryki Łacińskiej na powstawanie rządów populistycznych (a także rządów "o cechach populistycznych") i ruchów o charakterze populistycznym, zdolności mobilizacji politycznej i wpływu na partycypację, znaczenia tradycji caudillismo dla popularności charyzmatycznych przywódców, tradycji relacji między demokracją a populizmem oraz między nacjonalizmem a populizmem. Po omówieniu pojęcia populizmu i ludu (pueblo) w trakcie początkowych zajęć, analizie poddane zostaną wybrane warianty ruchów populistycznych - od pre-populistycznej APRY przez "klasyczne" systemy populistyczne (peronizm, żetulizm), mniej typowy dla Ameryki Łacińskiej populizm ruralny (cardenismo), ewolucję boliwijskiej partii MNR a następnie populizmy neoliberalne (Menem, Fujimori), aż po populistyczne rządy nowej lewicy latynoamerykańskiej (Chavez, Morales).

-Ch. Delsol, Populismos. Una defensa de lo indefendible, Barcelona 2015

- El fantasma del populismo: aproximación a un tema (siempre) actual, F. Burbano deLara (ed.), Caracas 1998

- F. Freidenberg, La tentación populista. Una via al. poder en America Latina, Madrid 2007

- O. Ianni, La formación del Estado populista en America Latina, Mexico 1975

- S. Kosmynka, La influencia del estilo populista del liderazgo politico en la democracia en America Latina, Estudios Latinoamericanos, vol. 29/2009

- K. Krzywicka, "Powrót przywódcy". Dylematy transformacji politycznej w Wenezueli, w: Doświadczenie demokracji w Ameryce Łacińskiej, M. Kania, A. Kaganiec-Kamieńska (ed.), Kraków 2008

- Latin American Populism in the Twenty-First Century, C. de la Torre, C. J. Arnson (ed.), Washington 2013

- P. Łaciński, Peru między populizmem a liberalizmem, Warszawa 2006

- U.Ługowska, Venezuela: de Simón Bolivar a la Quinta Internacional en cinco pasos, w: America Latina: dos siglos de Independencia, Varsovia 2010

- M. Marczewska-Rytko, Populizm: zagadnienia teorii i praktyki politycznej w Ameryce Łacińskiej, Lublin 1992

- El populismo en Espana y America, J. Alvarez Junco, R. Gonzalez Leandri (ed.), Madrid 1994

- M. Yanuzzi, Los criterios de inclusión-exclusión en el menemismo, Estudios Latinoamericanos, vol. 16/1995

Źródła:

- przemówienia i programy polityczne (V. R. Haya de la Torre, J. D. Perón, H. Chavez, E.Morales)

Po ukończeniu kursu student zna i rozumie specyfikę przedmiotową i metodologiczną właściwą dla studiowanego kierunku, którą jest w stanie rozwijać twórczo i stosować w działalności profesjonalnej, terminologię z zakresu studiowanego kierunku na poziomie rozszerzonym (S2KW_01), powiązanie kierunku iberystyka z innymi dziedzinami nauk humanistycznych i społecznych (S2K_W02), terminologię, teorię i metodologię z zakresu działań nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów iberystycznych (S2K_W05), potrafi wykorzystać nabyte umiejętności badawcze obejmujące krytyczną analizę wytworów kultury i zjawisk społecznych krajów hiszpańskiego obszaru językowego, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiów iberystycznych (S2K_U01), a także samodzielnie zdobywać wiedzę w zakresie studiowanego kierunku i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową (S2K_U02). Jest również gotów współdziałać w grupie, przyjmując w niej różne role (S2K_U01).

Ocena wystawiona na podstawie uczestnictwa (maksymalnie 2 nieobecności nieusprawiedliwione) i aktywności (minimum 4 wypowiedzi w dyskusji na uzyskanie oceny dst.; każda dodatkowa wypowiedź skutkuje podwyższeniem oceny). Przewidziana jest też prezentacja referatów (wprowadzających dla analizowanych przypadków), także podwyższających ocenę.

Przewidziane jest prowadzenie zajęć w trybie stacjonarnym (w sali), jednak ich tryb oraz forma i kryteria zaliczenia mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na UW, w porozumieniu z uczestnikami zajęć.

brak