Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Czytanie Darwina

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-AL-CD-qZS
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Czytanie Darwina
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy: Przedmioty do wyzwania kierunkowego "Zwierzęta i środowisko" - I stopień Artes Liberales
Przedmioty oferowane przez Kolegium Artes Liberales
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Wymagana bierna znajomość języka angielskiego, na poziomie umożliwiającym swobodną lekturę tekstów o charakterze naukowym.

Skrócony opis:

Zajęcia poświęcone będą lekturze tekstów Karola Darwina jako jednego z twórców teorii doboru naturalnego oraz oryginalnego przyrodnika, naukowca i pisarza. Nacisk położony zostanie na możliwość odczytywania jego myśli w kluczu humanistycznym, biorącym pod uwagę kulturowy, historyczny i społeczny wymiar powstania i oddziaływania jego twórczości oraz literacki wymiar jego dzieł. Teksty Darwina to nie tylko nośniki teorii naukowej (której wartość można oceniać z punktu widzenia współczesnego stanu wiedzy), ale też żywe narracje, które po pierwsze domagają się uważnego czytania jako dzieła o charakterze czy też cechach literackich, po drugie z powodzeniem dają odczytywać w kluczu współczesnej myśli posthumanistycznej, rozważającej płynność granic pomiędzy tym, co ludzkie i pozaludzkie.

Pełny opis:

Myśl Darwina często sprowadzana jest do historii nauki, teorii doboru naturalnego albo do stanowiska darwinizmu społecznego, a najczęściej do hasła o „przetrwaniu najsilniejszych” (w wersji bardziej dokładnej „najlepiej przystosowanych”). W trakcie zajęć pokażemy, że takie podejście spłyca i zniekształca dorobek wielkiego przyrodnika. Jak pokazała to najpierw Gillian Beer, a potem kolejni badacze i badaczki, Darwin nie tylko - i nie tyle - formułował teorie naukowe, ale także świadomie tworzył narracje, które można i należy badać w kluczu humanistycznym: literaturoznawczym, filozoficznym, historycznym, kulturoznawczym. Freud napisał, że teoria Darwina zadała ranę ludzkiej miłości własnej, ponieważ dowiodła, że człowiek jest jednym z gatunków zwierzęcych podlegających tym samym prawom natury co pozostałe. Ciekawe są nie tylko teoretyczne i kulturowe konsekwencje tego stanowiska dla samowiedzy człowieka zachodniego, ale też dla rozumienia granicy między tym, co ludzkie i pozaludzkie. Darwina charakteryzuje niezwykły entuzjazm i odwaga w wykazywaniu skomplikowania i wartości tego, co zwierzęce lub roślinne przy jednoczesnej gotowości do podkopywania statusu człowieka jako „korony stworzenia”. Odróżnia go to zresztą od Alfreda Wallace’a, czyli drugiego autora teorii doboru naturalnego. Na zajęciach postaramy się odczytać dzieło Darwina nie tylko w kontekście jego epoki oraz historii naturalnej, ale także w perspektywie posthumanistycznej i w kontekście animal studies oraz critical plant studies. Przyjrzymy się powodom, dla których jego myśl nie jest uznawana wyłącznie za historyczne świadectwo pewnego rozdziału namysłu naukowego, ale żywe źródło inspiracji dla przemyśliwania nie tylko statusu człowieka, ale też pozycji istot pozaludzkich. Pośrednim celem zajęć jest pokazanie, że nie wystarczy wiedzieć, co Darwin ustalił jako naukowiec, ale warto jest po prostu widzieć co zostało napisane w jego tekstach.

Kwestie te będziemy omawiać w ramach następujących tematów (uwaga: dany temat może być omawiany na więcej niż jednych zajęciach): Nauka jako przedmiot wiedzy; Opowieści o początku: O powstawaniu gatunków; Darwin – mit, fabuła i literatura; Praktyki i dyskursy historii naturalnej; Wizualność dzieł Darwina; Kim jest człowiek: antropologie ewolucjonizmu; Problemy z darwinizmem – kwestia moralności; Pisanie o zwierzętach – problemy z antropomorfizacją; Wiktoriańskie i Darwinowskie zwierzęta – przypadek małpy i psa; Interesujące bezkręgowce: przypadek dżdżownic; Ruchliwe i mordercze rośliny; Estetyka ewolucji – ewolucja estetyki.

Literatura:

[UWAGA: pełna lista lektur zostanie podana na pierwszych zajęciach]

Wybrana literatura:

Karol Darwin, Dzieła wybrane, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1959-60: „Autobiografia i wybór listów”, „Dobór płciowy”, „O pochodzeniu człowieka”, „O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt”, „O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt”, „Podróż na okręcie „Beagle””.

Charles Darwin, The Formation Of Vegetable Mould Through The Action Of Worms With Observations On Their Habits, John Murray, London 1882.

Charles Darwin Insectivorous plants, John Murray, London 1888.

Gillian Beer, Darwin’s Plots. Evolutionary Narrative in Darwin, George Elliot and Nineteenth-Century Fiction, Cambridge University Press, New York 2009.

Gillian Beer, Open Fields: Science in Cultural Encounter, Oxford University Press, New York 1996

Bennett, Jane. Vibrant Matter. A Political Ecology of Things. Durham and London: Duke University Press, 2010.

Peter S. Bowler, Historia nauk o środowisku, przeł. J. Popiołek, W. Studencki, WUW, Warszawa 2007.

Eileen Crist, Images of Animals. Anthropomorphism and Animal Mind, Temple University Press, Philadelphia 2000.

Gowan Dawson, Darwin, Literature and the Victorian Respectability, Cambridge University Press, Cambridge New York 2007.

Vinciane Despret, What Would Animals Say If We Asked the Right Questions, transl. B. Buchanan, foreword by B. Latour, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2016.

Michel Foucault, Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, przeł. T. Komendant, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000

Alexis Harley, Autobiologies. Charles Darwin and the Natural History of the Self, Bucknell University Press, Maryland 2015

George Levine, Darwin Loves You. Natural Selection and the Re-Enchantment of the World, Princeton University Press, Princeton and Oxford 2006.

George Levine, Darwin and the Novelists. Patterns of Science in Victorian Fiction, The University of Chicago Press, London 1988.

Catherine Malabou, Dokąd zmierza materializm? Althusser/Darwin, przeł. E. Wojciechowska, „Praktyka Teoretyczna” 2(28)/2018.

M. Marder Plant thinking. A philosophy of vegetal life, Columbia University Press, New York 2013

A. Philips Darwin’s worms. On life stories and death stories, Basic Books, New York 2000

Philip Prodger, Darwin’s Camera. Art and Photography in the Theory of Evolution, Oxford University Press, Oxford, New York 2009.

Harriet Ritvo, Animal Estate. The English and Other Creatures in the Victorian Age, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1987.

Jonathan Smith, Charles Darwin and Victorian Visual Culture, Cambridge University Press, New York 2009.

Alfred Russel Wallace, W cieniu Darwina, przekład i komentarz M. Ryszkiewicz, WUW, Warszawa 2008.

Efekty uczenia się:

Wiedza: absolwent

-Rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych

- Zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury

- Zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych

Umiejętności: absolwent potrafi

-selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych

- dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych

- sformułować problem badawczy

-przygotować wystąpienie ustne uwzględniające potrzeby odbiorców

Kompetencje społeczne: absolwent

- jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie

-jest gotów do poznawania nowych metod badawczych

- docenia bogactwo kultury

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem zaliczenia zajęć jest:

- obecność na zajęciach;

- lektura tekstów;

- aktywność na zajęciach (udział w dyskusji);

- przygotowanie krótkiego wstępu– referatu do przedstawienia podczas zajęć.

Dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze. Każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć podczas dyżuru. Nieobecności przekraczające 1/3 liczby zajęć są podstawą niezaliczenia.

Metody dydaktyczne: wspólna lektura i interpretacja tekstów (konieczna znajomość języka angielskiego); moderowana dyskusja.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)