Nauka versus pseudonauka. Cztery filary postępowania naukowego w praktyce.
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3700-AL-NVP-qDP |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Nauka versus pseudonauka. Cztery filary postępowania naukowego w praktyce. |
Jednostka: | Wydział "Artes Liberales" |
Grupy: |
Przedmioty do wyzwania kierunkowego "Demos i polis" - I stopień Artes Liberales Przedmioty oferowane przez Kolegium Artes Liberales |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | otwarty umysł i ciekawość świata uczestnika zajeć |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest pokazanie relacji między czterema fundamentalnymi ideami poznania naukowego a ich - często obarczoną błędami - realizacją w praktyce. W toku zajęć przyjrzymy się więc kwestii osiągania (i nieosiągania) celów, które nazwiemy ideami „4p” („prawdziwości, „precyzji”, „powszechności” i „prostoty”) zarówno w nauce, jak i w każdym ludzkim usiłowaniu poznania rzeczywistości. Będziemy pracować na rzeczywistych doniesieniach o stanie wiedzy o świecie, czyli analizować poprawność metodologiczną (spełnianie zasad „4p”) artykułów akademickich oraz tekstów popularnych. |
Pełny opis: |
Celem zajęć jest pokazanie relacji między czterema fundamentalnymi ideami poznania naukowego a ich - często obarczoną błędami - realizacją w praktyce. W toku zajęć przyjrzymy się więc kwestii osiągania (i nieosiągania) , które nazwiemy ideami „4p” („prawdziwości, „precyzji”, „powszechności” i „prostoty”) zarówno w nauce, jak i w każdym ludzkim usiłowaniu poznania rzeczywistości. Będziemy pracować na rzeczywistych doniesieniach o stanie wiedzy o świecie, czyli analizować poprawność metodologiczną (spełnianie zasad „4p”) artykułów akademickich, oraz tekstów popularnych. Postaramy się pokazać, że błędy w praktyce badawczej wynikają nie tylko z nieznajomości czterech podstawowych zasad opisujących dobrą naukę, ale i z błędnego, czysto powierzchownego rozumienia tych zasad, mimo ich pozornej znajomości („naukowy kult cargo”). Znaczna cześć obszaru zainteresowania współczesnej nauki empirycznej to strefa niepewności i przybliżeń – probabilistyczność wkalkulowana w dzisiejsze naukowe widzenia świata jest dodatkowym utrudnieniem dla pełnego rozumienia i realizowania ideału poprawności naukowej. Dużo czasu poświęcimy więc probabilistyczności przeformułowującej klasyczne rozumienie czterech klasycznych idei nauki. |
Literatura: |
Gell-Mann, Murray (1996) Kwark i Jaguar. Warszawa: CIS Kuhn, Thomas (1977). The Essential Tension: Selected Studies in Scientific Tradition and Change. University of Chicago Press. pp. 320–39. Popper, Karl (2002) Logika odkrycia naukowego. Warszawa: Aletheia |
Efekty uczenia się: |
1. wiedza Uczestnik zajeć powinien po ich ukończeniu: 1.1 znać podstawową terminologię filozofii nauki pogrupowaną w cztery działy tematyczne (zgodnie z podziałem tematyki na cztery działy – opisujące cztery klasyczne idee – cele nauki): 1 – „prawdziwość” opisu i powiązane pojęcia: prawda korespondencyjna (zgodność opisu z opisywanym), dokładność („accuracy”), trafność, konfirmacja i falsyfikowalność, probabilistyczność prawdy (pewność i niepewność, wielki i mały kwantyfikator), błąd I i II rodzaju, postawa ostrożności naukowej 2 – „precyzja opisu i powiązane pojęcia: prawda logiczna (zgodność wewnętrzna opisu), precyzja („precision”), rzetelność, wąskość logiczna konkluzji twierdzenia, probabilistyczność precyzji, postawa obiektywności naukowej, twierdzenia korelacyjne (o ogólniejszym zakresie konkluzji) i przyczynowe (i zakresie węższym konkluzji) 3 – „powszechność” opisu i powiązane pojęcia: ogólność logiczna, szerokość logiczna przedmiotu twierdzenia, poziom szczegółowości versus zakres 4 – „prostota” opisu i powiązane pojęcia: Brzytwa Okhama, redukcja, kompresja opisu 1.2 Znać błędy wynikające z nieznajomości powyższych zasad bądź też z błędnego ich rozumienia 2. umiejętności Uczestnik zajeć powinien po ich ukończeniu umieć zastosować powyższą wiedzą: 2.1 w praktyce naukowej – przy analizie własnych badań – nie popełniać błędów 2.2 w praktyce naukowej i szerzej, w codziennym życiu - przy czytania i wykorzystywaniu artykułów naukowych lub popularnych) – umieć znajdować błędy 3. kompetencje społeczne Uczestnik zajeć powinien po ich ukończeniu 3.1 być w stanie samodzielnie przekazywać nabyte w toku zajęć wiedze i umiejętności |
Metody i kryteria oceniania: |
krytyczna analiza metodologiczna wybranego tekstu |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.