Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Nauka versus pseudonauka. Cztery filary postępowania naukowego w praktyce.

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-AL-NVP-qDP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Nauka versus pseudonauka. Cztery filary postępowania naukowego w praktyce.
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy: Przedmioty do wyzwania kierunkowego "Demos i polis" - I stopień Artes Liberales
Przedmioty oferowane przez Kolegium Artes Liberales
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

otwarty umysł i ciekawość świata uczestnika zajeć

Skrócony opis:

Celem zajęć jest pokazanie relacji między czterema fundamentalnymi ideami poznania naukowego a ich - często obarczoną błędami - realizacją w praktyce. W toku zajęć przyjrzymy się więc kwestii osiągania (i nieosiągania) celów, które nazwiemy ideami „4p” („prawdziwości, „precyzji”, „powszechności” i „prostoty”) zarówno w nauce, jak i w każdym ludzkim usiłowaniu poznania rzeczywistości. Będziemy pracować na rzeczywistych doniesieniach o stanie wiedzy o świecie, czyli analizować poprawność metodologiczną (spełnianie zasad „4p”) artykułów akademickich oraz tekstów popularnych.

Pełny opis:

Celem zajęć jest pokazanie relacji między czterema fundamentalnymi ideami poznania naukowego a ich - często obarczoną błędami - realizacją w praktyce. W toku zajęć przyjrzymy się więc kwestii osiągania (i nieosiągania) , które nazwiemy ideami „4p” („prawdziwości, „precyzji”, „powszechności” i „prostoty”) zarówno w nauce, jak i w każdym ludzkim usiłowaniu poznania rzeczywistości. Będziemy pracować na rzeczywistych doniesieniach o stanie wiedzy o świecie, czyli analizować poprawność metodologiczną (spełnianie zasad „4p”) artykułów akademickich, oraz tekstów popularnych.

Postaramy się pokazać, że błędy w praktyce badawczej wynikają nie tylko z nieznajomości czterech podstawowych zasad opisujących dobrą naukę, ale i z błędnego, czysto powierzchownego rozumienia tych zasad, mimo ich pozornej znajomości („naukowy kult cargo”).

Znaczna cześć obszaru zainteresowania współczesnej nauki empirycznej to strefa niepewności i przybliżeń – probabilistyczność wkalkulowana w dzisiejsze naukowe widzenia świata jest dodatkowym utrudnieniem dla pełnego rozumienia i realizowania ideału poprawności naukowej. Dużo czasu poświęcimy więc probabilistyczności przeformułowującej klasyczne rozumienie czterech klasycznych idei nauki.

Literatura:

Gell-Mann, Murray (1996) Kwark i Jaguar. Warszawa: CIS

Kuhn, Thomas (1977). The Essential Tension: Selected Studies in Scientific Tradition and Change. University of Chicago Press. pp. 320–39.

Popper, Karl (2002) Logika odkrycia naukowego. Warszawa: Aletheia

Efekty uczenia się:

1. wiedza

Uczestnik zajeć powinien po ich ukończeniu:

1.1

znać podstawową terminologię filozofii nauki pogrupowaną w cztery działy tematyczne (zgodnie z podziałem tematyki na cztery działy – opisujące cztery klasyczne idee – cele nauki):

1 – „prawdziwość” opisu i powiązane pojęcia:

prawda korespondencyjna (zgodność opisu z opisywanym), dokładność („accuracy”), trafność, konfirmacja i falsyfikowalność, probabilistyczność prawdy (pewność i niepewność, wielki i mały kwantyfikator), błąd I i II rodzaju, postawa ostrożności naukowej

2 – „precyzja opisu i powiązane pojęcia:

prawda logiczna (zgodność wewnętrzna opisu), precyzja („precision”), rzetelność, wąskość logiczna konkluzji twierdzenia, probabilistyczność precyzji, postawa obiektywności naukowej, twierdzenia korelacyjne (o ogólniejszym zakresie konkluzji) i przyczynowe (i zakresie węższym konkluzji)

3 – „powszechność” opisu i powiązane pojęcia:

ogólność logiczna, szerokość logiczna przedmiotu twierdzenia, poziom szczegółowości versus zakres

4 – „prostota” opisu i powiązane pojęcia:

Brzytwa Okhama, redukcja, kompresja opisu

1.2

Znać błędy wynikające z nieznajomości powyższych zasad bądź też z błędnego ich rozumienia

2. umiejętności

Uczestnik zajeć powinien po ich ukończeniu umieć zastosować powyższą wiedzą:

2.1 w praktyce naukowej – przy analizie własnych badań – nie popełniać błędów

2.2 w praktyce naukowej i szerzej, w codziennym życiu - przy czytania i wykorzystywaniu artykułów naukowych lub popularnych) – umieć znajdować błędy

3. kompetencje społeczne

Uczestnik zajeć powinien po ich ukończeniu

3.1 być w stanie samodzielnie przekazywać nabyte w toku zajęć wiedze i umiejętności

Metody i kryteria oceniania:

krytyczna analiza metodologiczna wybranego tekstu

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)