Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Tradycja chciana i niechciana. Przeszłość akceptowana i odrzucana. Casus kultur narodowych i kontekst europejski

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-AL-TCN-QHU
Kod Erasmus / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Tradycja chciana i niechciana. Przeszłość akceptowana i odrzucana. Casus kultur narodowych i kontekst europejski
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy: Przedmioty oferowane przez Kolegium Artes Liberales
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

seminaria magisterskie

Założenia (opisowo):

Zakres wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie nauk humanistycznych, wynikający z zakwalifikowania studenta na studia II stopnia lub studia doktoranckie.

Skrócony opis:

Seminarium oferowane doktorantom Szkół Doktorskich, magistrantom, licencjatom i wszystkim studentom Kolegium „Artes Liberales”, Wydziału „Artes Liberales”, Uniwersytetu Warszawskiego (ogun) i jest związane z pracami naukowymi zespołów reprezentowanych przez profesorów współorganizujących i współprowadzących: i Prof. dr hab. Jolantę Sujecką, Dr hab. Hieronima Gralę, Prof. dr hab. Andrzeja Szpocińskiego, dr hab. Agatę Zalewską, dr Marzenę Maciulewicz oraz doktorantów: Mgr Ewę Niedziałek i Mgr Marię Piekarską.

Przedmiotem seminarium jest kwestia wyboru tradycji przez jednostki twórcze, zwykłych ludzi, wreszcie całe zbiorowości narodowe czy formacje kulturowe.

W głównym polu zainteresowania będzie się sytuować problem kanonu tradycji narodowej i jego kształtu.

Pełny opis:

Celem seminarium stanie się próba odpowiedzi na pytanie podstawowe: czy decydujący o paradygmacie kultur narodowych kanon tradycji narasta niejako w sposób naturalny, czy jest produktem kreacji, a jeżeli jest produktem kreacji to w jakim stopniu i jakie czynniki decydują o jego ostatecznym kształcie? Jakie są mechanizmy pamięci kulturowej i kształtowania się tradycji? Czy kanon może być kształtowany całkiem dowolnie, czy w obrębie paradygmatu danej kultury? Czy przeszłość jest swoistym workiem, z którego można wybierać dowolną część, a inną odrzucać? Czy dziedziczymy wszystko?

Tytułowe kwestie będą prezentowane zarówno w zróżnicowanych geograficznie i historycznie kulturach narodowych, jak też poprzez postawy jednostek twórczych dyskutujących z kanonem lub wpływających na jego kształt.

Zarówno wykłady jak i dyskusja (podobnie jak w latach poprzednich) będą obejmowały z jednej strony historyczno-geograficzne ilustracje tytułowej problematyki, z drugiej rozważania teoretyczne.

Zarys problematyki, która będzie poszerzana przez wszystkich współprowadzących seminarium:

- kulturowe centrum i kulturowe peryferie, a kształtowanie się kanonu tradycji;

- pamięć zbiorowa i mechanizmy kształtujące tradycje;

- kwestia tzw. kultur/tożsamości mniejszych i dokonywane przez nie wybory kanonu tradycji narodowej;

- odpowiedzialność za Zagładę

- konstrukcje kanonu narodowego czasów socrealizmu

- konstrukty tożsamościowe w literaturze i sztuce nowożytnej (ze szczególnym uwzględnieniem literatury XIX, XX i XXI wieku);

Podstawą dyskusji będą wskazane przez wykładowców teksty źródłowe i literatura przedmiotu.

Wstępne propozycje tematów (lista będzie rozbudowana)

Dr hab. Hieronim Grala, prof. UW :

1. „Czarna i biała legenda sarmatyzmu”

2. „Złota wolność” – demokracja czy anarchia?

Dr Marzena Maciulewicz

„Pamięć Królestwa Jugosławii i Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii w przestrzeni wybranych miast regionu.”

Prof. dr hab. Jolanta Sujecka:

„Lęk i bunt w relacjach macedońsko-bułgarskich. Kontrowersje wokół (wspólnej) tradycji”

Bibliografia:

Mark Mazower, Salonica City of Ghosts. Christians, Muslims and Jews 1430-1930, Harper Perninal, London 2004, [polskie wydanie: Saloniki. Miato duchów. Chrześcijanie, muzułmanie i żydzi w latach 1430-1930] strony podaję za wydaniem angielskim: 421-475.

Teresa Dabek-Wirgowa, Kresy bułgarsko-macedońskie, in: Kresy, pojęcie i rzeczywistość, ed. by Kwiryna Handke, Instytut Slawistyki PAN (PAS), Warszawa 1997, pp. 239-252.

Irena Stawowy-Kawka (2000) Historia Macedonii. Ossolineum Wrocław -Warszawa-Kraków.

Colloquia Humanistica (2012), pp. 276-285.

Dragi Ǵorgiev (2013) The Name Macedonia in the Ottoman period (14th – 19th Century) in: Macedonia, Land, Region, Borderland, conception and academic editing Jolanta Sujecka, Wydawnictwo DiG, pp.: 105-136.

Jaromír Budský, (1998) Etnická skladba osmanské makedonie v období let 1878 – 1913. Společenský a kulturní rozvoj jednotlivých, předevšim neslovanských národností na makedonském území, In: „Slovanské Historické Studie” 24, Praha, pp. 311- 372.

Jolanta Sujecka (2003) Tradycja jako wyznacznik tożsamości narodu (na przykładzie Macedończyków i Bułgarów) in: Z polskich studiów slawistycznych, seria X Literaturoznawstwo. Kulturologia. Folklorystyka, ed. Lucjan Suchanek, Warszawa, pp. 187-192.

J. Sujecka, Multilevel Identity in the Balkans. Rafael Moshe Kamhi – Jewish,Macedonian, Bulgarian? [in:] Spain – India – Russia. Centres, Borderlands, and Peripheries of Civilisations. Anniversary Book Dedicated to Professor Jan Kieniewicz on His 80th Birthday, ed. by Jan Stanisław Ciechanowski, Cristina González Caizán, Faculty of ‘ArtesLiberales’ of the University of Warsaw, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warsaw 2018, pp. 597-606.

Stanisław Ossowski, Wielogłowy lewiatan a grupa społeczna. O perypetiach w socjologii, in: Stanisław Ossowski, Dzieła Volume 4, Warszawa 1967.

Mgr Maria Piekarska

„Ogród europejski / ogród hebrajski. Śladami natury w okresie rozwoju kultur narodowych”

Zagadnienia:

- europejski modernizm wobec natury w teoriach ogrodowych;

- natura podporządkowana jako wyraz tożsamości narodowych w kręgu niemieckim i syjonistycznym;

- przepływ (i zapomnienie) korzeni „ogrodu hebrajskiego”;

- czyja jest natura?

Bibliografia:

Alon-Mozes T. (red.) (2019). Jewish horticultural schools and training centers in Germany and their impact on horticulture and landscape architecture in Palestine/Israel. Monachium: AVM.

Lichaczow, D. (1991). Poezja ogrodów: o semantyce stylów ogrodowo-parkowych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Majdecki, L. (2013). Historia ogrodów, tom 2. Od XVIII wieku do współczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rosenberg E. (2012). ‘An all-day garden’—the kibbutz as a modernist landscape. Journal of Landscape Architecture, 7:2, 32-39.

Wolschke-Bulmahn J. (red.) (1994). Nature and Ideology. Nature and Garden Design in the Twentieth Century. Washington DC: Dumbarton Oaks Research Library and Collection.

Zaidman, M. & Kark R. (2016) Garden cities in the Jewish Yishuv of Palestine: Zionist ideology and practice 1905–1945. Planning Perspectives, 31:1.

Mgr Ewa Niedziałek

„Literatura i przestrzeń – geopoetyckie reinterpretacje historycznych terytoriów pogranicza”

Bibliografia:

E. Rybicka, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.

A. Woldan , „Spatial turn” w literaturoznawstwie – perspektywy polonistyczne: poetyka miasta, w: Polonistyka bez granic. IV Kongres Polonistyki Zagranicznej. Uniwersytet Jagielloński. 9–11 października 2008 r., pod. red. R. Nycz , W. Miodunka, T. Kunz, t. 1, Wiedza o literaturze i kulturze, Kraków 2010.

F. Italo, Defining Geopoetics, „TRANS – Revue de littérature générale et compare” 2008, nr 6.

J. Sławiński, Przestrzeń! w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, w:, Przestrzeń i literatura, M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska Wrocław 1978.

Literatura:

Szczegółowe informacje dotyczące literatury źródłowej i literatury przedmiotu dotyczącej poszczególnych zagadnień zostaną podane przez wykładowców.

Opracowania ogólne i wprowadzające (do swobodnego i dowolnego wykorzystania):

Anderson Benedict, 1985, Imagined Communities, London.

Assman Aleida, Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013.

Baszkiewicz Jan, 1993, Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat. Mitologia i rzeczywistość społeczna, Warszawa.

Burszta Józef, 1973, Kultura ludowa – kultura narodowa, Warszawa.

Chałasiński Józef, 1968, Kultura i naród, Warszawa.

Chlebowczyk Józef, 1975, Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu od schyłku XVII w. do początków XX w., Warszawa-Kraków.

Gellner Ernest, 1984, Nations and nationalism, Oxford.

Hobsbawm Eric, Ranger Terence (eds.), 1983, The Invention of Tradition, Cambridge.

Jarosz Dariusz, 1998, Główne kierunki działalności państwa w zakresie stalinizacji wychowania dzieci w Polsce w latach 1948-1956, “Mazowieckie Studia Humanistyczne”, nr 2.

Kalinowska Maria i Kiślak Elżbieta, Warszawa 2002.

Kłoskowska Antonina, 1990, Narodowe i uniwersalne tendencje w kulturze symbolicznej, “Kultura I Społeczeństwo”, nr 1.

Janion Maria, Gorączka romantyczna (kilka wydań).

Kłoskowska Antonina (red.), 1990, Oblicza polskości, Warszawa.

Kula Marcin, 2003, Wybór tradycji, Warszawa.

Ossowski Stanisław, 1948, Więź społeczna i dziedzictwo krwi, Warszawa.

Popper Karl R., 1963, Krytycyzm i tradycja, „Znak”, nr 109 /110.

Redfield Robert, 1961, The little Community and Peasant Society and Culture, Chicago.

Romantyzm i nowoczesność, red. M. Kuziak, Kraków 2009.

Shils Edward A., 1958, Tradition and Liberty: Antinomy and Interdepandance, “Ethics” vol. LXVIII, nr 3.

Shils Edward A., 1981, Tradition, Chicago.

Smith Anthony, 1979, Nationalism in the Twentieth Century, New York.

Smith Anthony, 2004, The Antiquity of Nations, Cambridge.

Smolicz Jerzy, 1987, Wartości rdzenne i tożsamość kulturowa, “Kultura I Społeczeństwo” nr 1, s. 59-75.

Szacki Jerzy, 1971, Tradycja. Zarys problematyki, Warszawa.

Szpociński Andrzej, 1983, Kanon historyczny, „Studia Socjologiczne” 4, (91), s. 129-146.

Tazbir Janusz, 1986, Szlaki kultury polskiej, Warszawa.

Tomaszewski Jerzy, 1985, Rzeczpospolita wielu narodów, Warszawa.

Traba Robert, 1999, Konstrukcja i proces dekonstrukcji narodowego mitu. Rozważania na podstawie analizy semantycznej polskich obchodów rocznic grunwaldzkich w XX wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 4.

Tradycja i współczesność. O kulturze artystycznej Polski Ludowej, Z prac Instytutu Sztuki PAN (Materiały sesji: Problemy kultury artystycznej w Polsce Ludowej, Warszawa, 3-4 lipca 1969), 1970, Warszawa.

Zaremba Marcin, 2001, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm, Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa.

Zaremba Marcin, 1997, Polski naród socjalistyczny - legitymizacja nacjonalistyczna w okresie stalinowskim, „Kultura i Społeczeństwo”, nr. 4.

Żmigrodzka Maria, Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, oprac.

Efekty uczenia się:

Student ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze, zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych, zna i rozumie zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych, zna i stosuje metody analizy i interpretacji tekstów kultury, ma wiedzę o najnowszych metodach badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych i przyrodniczych, zna i stosuje różne metody analizy i interpretacji dzieł artystycznych, zna współcześnie stosowane metody interpretacji tekstów kultury, ma wiedzę na temat życia kulturalnego w Polsce i na świecie, rozumie powiązania między działaniami kulturowymi a dynamiką zmian społecznych.

Metody i kryteria oceniania:

Ocena pozytywna jest uwarunkowana systematycznym i aktywnym udziałem w zajęciach.

Przedmiotem oceny są: wartość merytoryczna, dyscyplina intelektualna i komunikatywność wypowiedzi dyskusyjnych oraz (opcjonalnie) referatu wygłoszonego przez studenta.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)