Proseminarium: Religijna mozaika Śródziemnomorza (religie, sekty i herezje)

fakultatywne

Potrzebna jest ogólna wiedza humanistyczna, podstawowe wiadomości dotyczące historii religii, szczególnie judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.

Wymagane jest czytanie w języku angielskim.

Na zajęciach w zarysie jest omówiona krótka historia religii monoteistycznych w basenie Morza Śródziemnego. Zajęcia są wstępem do historii pojawienia się odłamów i sekt w łonie judaizmu, chrześcijaństwa i islamu na tych terenach. Prezentowane są w zarysie relacje i wzajemna ich koegzystencja. Jednym z tematów są wybrane ośrodki religijne i kulturalne tego obszaru. Podczas zajęć studenci poznają także historię relacji ortodoksyjnych chrześcijan z sektami wywodzącymi się z judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Studenci zapoznają się także z wybranymi tradycjami religijnymi tego obszaru, powstałymi wskutek spotkań i koegzystencji różnych religii i wyznań.

Zajęcia mają na celu wyposażenie studentów w poszerzoną wiedzę na temat rozwoju religii monoteistycznych obszaru Morza Śródziemnego, wzajemnych relacji judaizmu, chrześcijaństwa oraz islamu na tle powstających herezji i sekt religijnych. Studenci zapoznają się z elementami tradycji i obrzędowości religijnej obszaru basenu Morza Śródziemnego. Wspomniane będą także tradycje monastyczne chrześcijaństwa oraz islamu. Zostaną zaprezentowane również najważniejsze wydarzenia historyczne oraz podstawy teologiczne, które doprowadziły do uformowania się judaizmu, chrześcijaństwa i islamu oraz różnych sekt i herezji w łonie tych religii.

Ogólne tematy zajęć:

-Żydzi

-Karaimi

-Pierwsi chrześcijanie

-Manichejczycy

-Arianie

-Apolinaryści i nestorianie

-Duchobórcy

-Monofizyci i monoteleci

-Ikonoklaści

-Muzułmanie (sunnici, szyici, bektaszyci)

-Paulicjanie

-Bogomili

-Kościół bośniacki

-Chrześcijanie (Kościoły orientalne, prawosławny i katolicki (np. maronici, melchici)

Zajęcia mają charakter konwersatorium. Każdy z uczestników zobowiązany jest przygotować się do zajęć następnych. Formą przygotowania jest zapoznanie się z literaturą przedmiotu. Przy zaliczeniu zajęć będą brane pod uwagę następujące elementy: odpowiedź ustna na ocenę, dotycząca omawianych podczas zajęć zagadnień, obecność (możliwe 2 nieobecności w ciągu semestru) i aktywne uczestnictwo w zajęciach. Dla chętnych będzie możliwość przygotowania i wygłoszenia referatu na wybrany przez siebie temat, po wcześniejszym uzgodnieniu tematyki z wykładowcą. Referat będzie brany pod uwagę przy ocenie na koniec semestru.

Amstrong K., Historia Boga. 4000 lat dziejów Boga w judaizmie, chrześcijaństwie i islamie, B. Cendrowska (tłum.)Warszawa 1996

-Battenberg F., Żydzi w Europie: proces rozwoju mniejszości żydowskiej w nieżydowskim środowisku Europy. Wrocław 2008

-Dalven, Rae, The Jews of Ioannina, Cadmus Press, 1989

-Fleusser D., Chrześcijaństwo religią żydowską. Esseńczycy a chrześcijaństwo, tłum. M. Wodnar, Warszawa 2003

-Gkoumas, P. Bibliography on the Romaniote, 2016

-Kameraz-Kos N., Święta i obyczaje żydowskie, Warszawa 1997

-Kallistos Ware, Kościół prawosławny, tłum. W. Misijuk, Białystok 2002

-Koran, tłum. J. Bielawski, Warszawa 1989

-Malcolm N., Kościół Bośniacki, [w:] ,,Krasnogruda” (1997) nr 7

-O'Shea S., Morze wiary: islam i chrześcijaństwo w świecie śródziemnomorskim doby średniowiecza, tłum. R. Kot,Poznań 2009

-Ruthaven M., Islam, tłum. K. Pachniak, Warszawa 1998

-Salomon N., Judaizm, tłum. J. Mytkowska, Warszawa 1997

-Świderkówna A., Rozmowy o Biblii. Nowy Testament, Warszawa 2000

,,Źródła muzułmańskie o Jezusie. Ewangelia Barnaby, At-Tabari, Żywot Jezusa, Słowa (Logia) Jezusa u pisarzy muzułmańskich”, oprac. Ks. Marek Staroweyski, Łukasz Piątak, Kraków 2022.

Student w zakresie wiedzy ma uporządkowaną znajomość terminologii nauk humanistycznych i społecznych. Wykazuje się poszerzoną wiedzą z zakresu historii Kościoła (prawosławnego oraz katolickiego), z zakresu historii judaizmu i islamu. Student zna szczegółowe zasady wiary chrześcijańskiej, judaizmu oraz islamu. Wykazuje się szeroką wiedzą z zakresu herezji i wybranych nurtów w judaizmie, chrześcijaństwie i islamie. Posiada wiedzę z zakresu obrzędowości judaistycznej, chrześcijańskiej oraz muzułmańskiej.

Student posiada wiedzę teologiczną trzech religii monoteistycznych. Rozróżnia terminy: religia, wyznanie, obrządek, obrzęd, świątynia, dom modlitwy.

Student w zakresie umiejętności posiada pogłębione umiejętności wykorzystania interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie dzisiejszych zjawisk kulturowych. Student potrafi samodzielnie zanalizować tekst kultury uzasadniając własne stanowisko na określony temat. Student potrafi przygotować wystąpienie ustne oraz pisemne, biorąc pod uwagę potrzeby oraz poziom odbiorców. Potrafi wykorzystać znajomość terminologii przedmiotowych zagadnień

w swoich wypowiedziach. Wykorzystuje określoną w przedmiocie terminologię.

Student w zakresie kompetencji społecznych ponosi odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa kulturowego regionu Morza Śródziemnego. Student rozumie zasady tolerancji. Jest otwarty na dialog międzywyznaniowy i międzyreligijny. Wykazuje postawę otwartą na różnorodną kulturę poszczególnych narodów i grup etnicznych, rozumiejąc w kontekście historycznym formowanie się relacji chrześcijaństwa z judaizmem oraz islamem.

-aktywne uczestnictwo w zajęciach

-odpowiedź ustna dotycząca tematyki zajęć