Szczypta (al)chemii i nauk pokrewnych dla humanistów 1
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3700-KON7-AL |
Kod Erasmus / ISCED: |
13.0
|
Nazwa przedmiotu: | Szczypta (al)chemii i nauk pokrewnych dla humanistów 1 |
Jednostka: | Wydział "Artes Liberales" |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Skrócony opis: |
Wykład zaprezentuje humanistom chemię (m.in. ogólną, nieorganiczną, organiczną, fizyczną), oraz szczyptę nauk pokrewnych (fizyka, matermatyka, geologia, biologia, w szczególności fizykochemia cząstek elementranych, chemia jądrowa, geochemia, biochemia). Celem wykładu jest pokazanie, jak chemia ewoluowała na tle nauk ścisłych i przyrodniczych i jak zazębia się ona z naukami humanistycznymi (historia, antropologia kultury, religioznawstwo, psychologia, socjologia itp.) i do czego jest człowiekowi przydatna. Wykład pokazuje chemię w szerszej perspektywie: naszego poznania (na styku racjonalności i metafizyki), oraz całego naszego Świata i jego trwającej 13,8 mld lat historii. Rozszerzony syllabus: http://www.chem.uw.edu.pl/people/WGrochala/AL_syllabus.pdf |
Pełny opis: |
(1) Nauki humanistyczne vs. przyrodnicze i ścisłe. Hierarchiczna struktura i miejsce chemii w piramidzie nauk. Rewolucje naukowe. Ważne pytania i pytania bez odpowiedzi. Moralność nauk. (2) Powstanie Wszechświata, jaki znamy. Narodziny atomów. Powstanie Układu Słonecznego. geneza pierwiastków chemicznych. (3) Atom i niepodzielność drobin materii. Modele atomu. Demokryt i Dalton. Jak "wyglądają" i jak duże są atomy? (4) Układ Okresowy Pierwiastków Chemicznych. Jeden czy wielu odkrywców? Po co nam Układ Okresowy? (5) Cząsteczka chemiczna. Co to są wiązania chemiczne? Misja chemii. Samoorganizacja. Estetyka chemii. Symetria. Kosmochemia. (6) Chemia życia. Skład chemiczny Wszechświata, skorupy ziemskiej i organizmów żywych. Dlaczego węgiel? Powstanie życia. Promieniowanie jonizujące. (7) Cd. ewolucji materii. Homo sapiens. "Więzy krwi." Mitochondrialne i chromosomalne DNA. Powstanie nauki i religii. (8) Historia cywilizacji jako historia rozwoju chemii materiałowej i wojskowości. Epoki: kamienia, miedzi, brązu, żelaza, prochu, węgla i wody, oraz krzemu. Kulturotwórcza rola chemii. (9) Alchemia jako sztuka przemian. Holizm. "Pierwiastki", planety, kamienie, symbole, liczby. Alchemia jako "kolumna niebios". Liczby magiczne niegdyś i we współczesnej chemii. (10) Chemia mózgu. Endorfiny - hormony szczęścia. Neurotransmitery. Melatonina - hormon snu. Oksytocyna. (11) Chemia miłości. Proteiny pocałunku. Sygnalizacja i rozpoznawanie cząsteczkowe. Kiedy powstała płeć? Rewolucja w organizmie - hormony płciowe. Cholesterol i feromony. "Seksmisja chemii". (12) Fermentacja alkoholowa i delirium tremens. Woda, metanol, etanol. Alkaloidy i trucizny dozowane. Narkotyki i antydepresanty. (13) Chemia a sprawa polska. Polska chemia i chemia w Polsce. Wnuczęta Einsteina. Chemia jako "nauka spełniona". Nagrody Nobla za Wielkie Teorie. Eksplozja chemii syntetycznej. (14) Świat 13.798 ± 0.037 mld lat po Wielkim Wybuchu (i trochę przed Wielkim Kolapsem?) Nauka jako język. Antynomie. Brzytwa Ockhama. Demitologizacja i desakralizacja materii i życia. Terror Nauki i "utrata więzi z masami." Kryzys psychiki człowieka XX w. Sinusoida historyczna i Nowy Romantyzm. (15) Ilustracja praktyczna wykładów 6, 8, 9 i 11. Szacunkowa całkowita liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się: 45h (w tym: godziny zorganizowane 30h, zaliczenie w formie egzaminu 1h, praca samodzielna studenta 14h). |
Literatura: |
[1] Theodore Gray "Wielka księga pierwiastków, z których zbudowany jest Wszechświat", wyd. Bellona, Warszawa 2011. [2] Bill Bryson "Krótka historia prawie wszystkiego", wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2009. [3] Mircea Eliade "Kowale i alchemicy", wyd. Aletheia, Warszawa 2007. [4] Richard Holmes "Wiek cudów: jak odkrywano piękno i grozę nauki ", wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2010. |
Metody i kryteria oceniania: |
Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność), praca semestralna (o jednym wybranym pierwiastku chemicznym w dowolnej formie literackiej), egzamin ustny. Wymagania egzaminacyjne: znajomość historii odkrycia, cech i zastosowań praktycznych jednego wybranego pierwiastka chemicznego |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.