Bioetyka

obowiązkowe

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z genezą, metodami i zagadnieniami współczesnej bioetyki, a w szczególności tych obszarów bioetyki, które dotyczą zwierząt. Zajęcia stawiają sobie za cel dostarczenie studentom wiedzy na temat interdyscyplinarnej natury bioetyki, jej miejsca w systemie nauk oraz jej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej. Poruszone zostaną takie zagadnienia będące przedmiotem aktualnych debat jak m. in. wykorzystanie zwierząt w transplantologii (przeszczepianie zwierzęcych organów ludziom, przyczepianie organów jednego zwierzęcia innemu), eutanazja zwierząt, uprzemysłowienie hodowli zwierząt, zwierzęta w inżynierii genetycznej,

sterylizacja i rozmnażanie zwierząt, problem ras.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z genezą, metodami i zagadnieniami współczesnej bioetyki, a w szczególności tych obszarów bioetyki, które dotyczą zwierząt. Zajęcia stawiają sobie za cel dostarczenie studentom wiedzy na temat interdyscyplinarnej natury bioetyki, jej miejsca w systemie nauk oraz jej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej. Poruszone zostaną zagadnienia będące przedmiotem aktualnych debat w ramach tej dyscypliny w oparciu o aktualną literaturę przedmiotu.

Kurs obejmuje następujące tematy: Zarys etyki jako dyscypliny;

Etyka cnoty, a stosunek człowieka do zwierząt; Deontologia a obrona praw zwierząt; Konsekwencjalizm a zwierzęta; Starożytne źródła bioetyki i narodziny współczesnej bioetyki;

Status naukowy bioetyki; Modele i obszary zainteresowań bioetyki; Metody bioetyki; Bioetyka a weterynaria; Eutanazja; Bioetyka a prawo; Hodowle przemysłowe; Spór o status moralny; Inżynieria genetyczna; Teorie zdrowia i choroby zwierząt; Sterylizacja; Etyka transplantacji a zwierzęta; Wartość a jakość życia (zwierząt ludzkich i pozaludzkich); Rasy zwierząt a etyka.

Część wykładowa wprowadzi konieczny aparat pojęciowy i teoretyczny, a część konwersatoryjna wypełni go przykładami pochodzącymi ze współczesnych animal studies.

Literatura

WSTĘPNA lista lektur:

• Bioetyka, red.: Joanna Różyńska i Weronika Chańska, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013

• Łuków, P., "Non-adjectival bioethics." Ethics, Medicine and Public Health 3, no. 4 (2017/10/01/ 2017): 401-09.

• Chyrowicz, B., „Metody bioetyki”, w: Bioetyka, red. J. Różyńska, W. Chańska, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 32–46.

• Jahr, F., "Bio-ethics (Bio-ethik. Eine Umschau über die ethischen Beziehungen des Menschen zu Tier und Pflanze), 1927." Translated by Irene M. Miller i Hans- Martin Sass. w: Essays in bioethics and ethics 1927 - 1947, red.: H.M. Sass: Zentrum für Medizinische Ethik, 2011: 2-4.

• Potter, V R., "Bioethics, the science of survival." Perspectives in Biology and Medicine 14 (1970): 127-53.

• Tyburski, W., "Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej." Problemy Ekorozwoju 1, no. 1: 7-15 - Gbadegesin S., Bioethics and Cultural Diversity, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 24-31.

• Van Der Burg W., Law and Bioethics, in: Kuhse H., Singer

P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 49-57.

• Brody B., Religion and Bioethics, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 41-8.

• Ben Mepham (2008): Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych. Tłum: Ewa Bartnik, Paweł Golik, Joanna Klimczuk. Warszawa: PWN.

• Peter Singer (2004): Wyzwolenie zwierząt. Tłum: Anna Alichniewicz, Anna Szczęsna. Warszawa: PIW.

• Bezpieczne czy zniewolone? Szkice o zwierzętach, Hanna Mamzer, Agnieszka Żok (red.), Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2019.

• W obronie zwierząt, Peter Singer(red.), Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2011.

• Tom Regan, Prawa i krzywda zwierząt [tyt. oryg. Animal Rights and Human Wrongs], tłum. Zygmunt Nierada, Etyka 1980, 18, p. 87–118.

• Peter Singer, Zwierzęta i ludzie jako istoty równe sobie,

„Etyka” 1980 nr 18, s. 49-61.

• Tom Regan, The Case for Animal Rights, w: Ethics in Practice, s. 140-46.

• Gary L. Francione, Mission Statement, Animal Rights: The Abolitionist Approach,

https://www.abolitionistapproach.com/about/mission- statement

• Gary L. Francione, The Six Principles of the Abolitionist Approach to Animal Rights, https://www.abolitionistapproach.com/about/the-six-

principles-of-the-abolitionist-approach-to-animal-rights

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:

Student/ka:

ma pogłębioną wiedzę o podstawach oraz narodzinach i genezie bioetyki;

ma szeroką i pogłębioną wiedzę o miejscu bioetyki w systemie nauk oraz jej powiązaniach z innymi obszarami i dziedzinami wiedzy oraz praktyki społecznej;

ma wiedzę o interdyscyplinarnej i połowicznej naturze bioetyki oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej;

zna fundamentalne pojęcia i problemy z zakresu bioetyki; dogłębnie rozumie rolę bioetyki w praktyce i rozwoju biologii i

medycyny weterynaryjnej.

ma pogłębioną wiedzę o etycznych aspektach relacji między człowiekiem a zwierzętami pozaludzkimi;

ma pogłębioną wiedzę o teoriach etycznych szczególnie istotnych z perspektywy bioetyki zwierząt pozaludzkich;

ma ma szeroką i pogłębioną wiedzę o etycznych aspektach udomowienia i hodowli zwierząt pozaludzkich;

dogłębnie rozumie rolę argumentacji w debatach bioetycznych dotyczących sytuacji zwierząt pozaludzkich.

Nabyte umiejętności:

Student/ka:

krytycznie analizuje teksty z zakresu tematyki wykładu i konwersatorium oraz poglądy i argumenty innych autorów, w tym uczestników zajęć;

prawidłowo identyfikuje, interpretuje i analizuje problemy i konflikty etyczne, jakie rodzi rozwój biologii, animalstudiesi medycyny weterynaryjnej;

merytorycznie i poprawnie argumentuje, dobiera i konstruuje zaawansowane argumenty normatywne i faktyczne, oraz formułuje odpowiedzi na krytykę.

Nabyte kompetencje społeczne:

Student/ka:

posiada zaawansowaną umiejętność przygotowania wystąpień ustnych związanych z tematyką konwersatorium;

docenia wartość dyskusji;

potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role;

wykazuje otwartość i gotowość do zmiany opinii w świetle nowych danych i argumentów;

docenia znaczenia refleksji etycznej dla rozwoju cywilizacji europejskiej.

Zaliczenie pisemne na ocenę