Filozofia starożytna

monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Zajęcia koncentrują się na problemowej prezentacji historii filozofii, przez co student zyskuje możliwość nowego spojrzenia na kształtowanie się kluczowych zagadnień filozofii (problemów etycznych, ontologicznych i kosmologicznych, relacji duszy i ciała, myśli i języka do rzeczywistości) oraz pojęć filozoficznych z dziedziny filozofii starożytnej (takich jak filozofia, piękno, dobro, byt, Bóg, idea, wola, intelekt, cnota, twórczość, natura, czas). Ponadto, z perspektywy problemowej przedstawione zostanie formowanie się i wzajemne oddziaływanie szkół i nurtów filozoficznych. Istotnym wątkiem kursu jest ukazanie specyfiki poszczególnych epok w historii filozofii starożytnej, zwłaszcza tych mniej znanych, takich jak filozofia hellenistyczna oraz filozofia późnej starożytności.

Zajęcia koncentrują się na problemowej prezentacji historii filozofii, przez co student zyskuje możliwość nowego spojrzenia na kształtowanie się kluczowych zagadnień filozofii (problemów etycznych, ontologicznych i kosmologicznych, relacji duszy i ciała, myśli i języka do rzeczywistości) oraz pojęć filozoficznych z dziedziny filozofii starożytnej (takich jak filozofia, piękno, dobro, byt, Bóg, idea, wola, intelekt, cnota, twórczość, natura, czas). Ponadto, z perspektywy problemowej przedstawione zostanie formowanie się i wzajemne oddziaływanie szkół i nurtów filozoficznych. Dzięki takiemu porządkowi wykłady ofiarowują wieloaspektową syntezę filozofii starożytnej. Podczas wykładów omawiana będzie najnowsza literatura przedmiotu, sporne kwestie badawcze, nowe interpretacje oraz "białe plamy" w stanie badań. Chcemy pokazać, że historia filozofii jest dyscypliną, która jest żywa i wciąż się rozwija (zarówno w sensie merytorycznym – hermeneutyki problemów, jak i metodologicznym). Istotnym wątkiem kursu jest ukazanie specyfiki poszczególnych epok w historii filozofii starożytnej, zwłaszcza tych mniej znanych, takich jak filozofia hellenistyczna oraz filozofia późnej starożytności.

Literatura przedmiotu:

P. Hadot, Czym jest filozofia starożytna?; H. Arendt, Wola; E. Dodds, Grecy i irracjonalność, D. Dembińska, Człowiek odkrywa człowieka; M. Stróżyński, Filozofia jako terapia w pismach M. Aureliusz, Plotyna i Augustyna; W. Juszczak, Fragmenty. Szkice z teorii i filozofii sztuki; W. Jaeger, Paideia. Formowanie człowieka greckiego; Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia; Teologia wczesnych filozofów greckich; A. Drozdek, Greccy filozofowie jako teolodzy; D. Karłowicz, Arcyparadoks śmierci; J. Domański, Tekst jako uobecnienie; „Scholastyczne” i „humanistyczne” pojęcie filozofii; K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiary; Przeszłość jako przedmiot wiedzy; J. Assmann, Pamięć kulturowa.

Autorzy starożytni, omawiani we fragmentach: Homer, presokratycy, Platon, Arystoteles, Cyceron, Lukian, Diogenes Laertios, Marek Aureliusz, Nemezjusz z Emezy, Grzegorz z Nyssy, Orygenes, Augustyn, Plotyn, Proklos

Nabyta wiedza:

- zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych;

- zna ogólne zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie;

- zna metody interpretacji tekstu filozoficznego;

- ma wszechstronną znajomość i dogłębne rozumienie roli refleksji filozoficznej w kształtowaniu kultury;

- zna na poziomie rozszerzonym terminologię filozoficzną w języku polskim w wybranej subdyscyplinie filozoficznej;

- zna podstawową terminologię filozoficzną w wybranym języku obcym;

- wszechstronnie zna i dogłębnie rozumie wybrane kierunki i stanowiska współczesnej filozofii w zakresie historii filozofii starożytnej;

- ma gruntowną znajomość metod badawczych i strategii argumentacyjnych wybranej subdyscypliny filozoficznej oraz gruntowną znajomość metod interpretacji tekstu filozoficznego;

- ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o kompleksowej naturze języka oraz historycznej zmienności jego znaczeń.

Nabyte umiejętności:

- poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną;

- wykrywa zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określa relacje między tymi zależnościami;

- konstruuje i rekonstruuje argumentacje z perspektywy różnych stanowisk filozoficznych, uwzględniając właściwe każdemu z nich typy argumentacji i dostrzegając zachodzące między nimi zbieżności i różnice.

Nabyte kompetencje społeczne:

- zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego;

- jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów;

- ma świadomość znaczenia europejskiego dziedzictwa filozoficznego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych oraz odpowiedzialności za jego zachowanie;

- ma świadomość znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych.

sprawdzian ustny

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2