Europejskie struktury współpracy

obowiązkowe

Analiza współczesnych najważniejszych organizacji i struktur międzynarodowych, w które zaangażowana jest UE. Chodzi o o instytucje i organizacje tak międzyrządowe, jak pozarządowe, interpretowane w ujęciu teoretycznym, a nade wszystko praktycznym. Interpretacje dotyczące wagi i znaczenia poszczególnych struktur i rozwiązań. Duży nacisk położony jest na charakterystykę stosowanych rozwiązań, wyszczególnienie ich cech specyficznych. W końcowej fazie dokonuje się podziału tytułowych europejskich struktur współpracy ze względu na ich charakter, funkcjonowanie, obszar działania, specyfikę. Następuje też wydzielenie organizacji globalnych i regionalnych, ze wskazaniem na te najważniejsze, jak też te, w których UE jest obecna albo zbyt słabo, albo wcale. Całość ma na celu pokazanie integracyjnej aktywności UE wewnątrz jej samej oraz na scenie zewnętrznej, wskazanie silnych oraz słabych punktów pod tym względem.

w sali

Wykład ma na celu przedstawienie najważniejszych aktualnie funkcjonujących unijnych struktur, ze szczególnym naciskiem położonym na te instytucje, rozwiązania i organizacje, które mają albo największy wpływ na życie międzynarodowe, albo najsilniej oddziałują (lub powinny oddziaływać) na Polskę. Wykład analizuje specyfikę, rozwój i stale zmieniającą się rolę UE tak na scenie wewnętrznej, jak międzynarodowej. Wychodząc z teoretycznych założeń dotyczących ich funkcjonowania, dokonuje się podziału i klasyfikacji stosowanych rozwiązań, według różnorodnych, stosowanych w nauce kryteriów.

Wykład wychodzi z teoretycznych zagadnień dotyczących funkcjonowania różnych podmiotów na arenie międzynarodowej ze szczególnym wskazaniem Unii Europejskiej (UE) jako zupełnie nowego tworu na tej scenie, nie będącego ani klasyczną organizacją międzyrządową, ani innym znanym dotychczas rozwiązaniem, lecz procesem mającym na celu utworzenie podmiotu ponadnarodowego (pierwsze cztery wykłady). Druga, krótsza część analizy to zestawienie zbiorcze stosowanych na świecie rozwiązań, ze szczególnym wskazaniem na wysoką dynamikę obecnej sceny międzynarodowej i kształtujący się na naszych oczach nowy ład światowy, z relatywnym spadkiem znaczenia Europy (i UE), a szybko rosnącym znaczeniem tzw. rynków wschodzących. Trzecia, najobszerniejsza część to analiza i opis najważniejszych najważniejszych funkcjonujących struktur i organizacji, począwszy od Europy, a skończywszy na coraz dynamiczniejszej teraz Azj, w ramach których UE jest mniej lub bardziej aktywnym uczestnikiem i aktorem. Ta analiza dokonywana jest pod kątem kształtującego się na naszych oczach nowego ładu międzynarodowego (przede wszystkim w sferze ekonomicznej, choć nie tylko), ze szczególnym wskazaniem na stosunki transatlantyckie (tzw. efekt Trumpa) oraz rosnącej roli na globie regionu Azji i Pacyfiku oraz wschodzących rynków.

Całość obejmuje następujące zagadnienia:

1. Uczestnicy i podmioty stosunków międzynarodowych.

2. Tworzenie i klasyfikacja podmiotów międzynarodowych.

3. Proces integracji europejskiej i tworzenie nowego podmiotu na scenie międzynarodowej.

4. Proces podejmowania decyzji i uchwał w UE i ogólnie w strukturach międzynarodowych.

5. Unia Europejska a ład międzynarodowy.

6. Proces integracji europejskiej a dynamika rozwoju organizacji międzynarodowych.

7. i 8. UE wobec Systemu Narodów Zjednoczonych.

9. i 10. Unia Europejska: zasady jej funkcjonowania, instytucje i specyfika.

11 i 12. Ścisłe powiązania UE z Radą Europy.

13 i 14. UE a Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

15 i 16. Polityka bezpieczeństwa UE i stosunki z NATO (CFSP, PESCO).

17. UE a OECD.

18. UE wobec G-7 i G-20

19 i 20. System Bretton Woods (IMF, Bank Światowy) a UE jako ważny aktor ekonomiczny i handlowy.

21 i 22. Relacje UE z państwami Ameryki Północnej, Łacińskiej i Środkowej NAFTA, MERCOSUR - Mercado Comun del Cono Sur).

23 i 24. UE a Unia Afrykańska Liga Arabska (OPEC)- kwestie migracji, zasobów surowcowych i zmian klimatycznych, czyli zupełnie nowe strukturalne wyzwania wobec Europy.

25. i 26. Współpraca UE z Azją (dialog ASEM) oraz organizacje międzynarodowe w Azji (ASEAN, SOW, APEC, TPP 2.0. RECP, AIIB)

27 i 28 Najważniejsze organizacje pozarządowe i ich oddziaływanie na funkcjonowanie UE (Transparency International, Amnesty International, Greenpeace, itp.)

29 i 30. Nowy globalny ład gospodarczy (BRICS, G-20, chińska inicjatywa nowych Jedwabnych Szlaków - BRI)

- B. Kuźnia, M. Marlinko, "Organizacje międzynarodowe", Skrypty Becka, Warszawa 2008.

- E. Latoszek, M. Proczek, "Organizacje międzynarodowe. Założenia, cle, działalność. Podręcznik akademicki", Elipsa, Warszawa 2011 (i nast. wydania).

- "Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych", Red. J. Baylis, S. Smith, WUJ, Kraków 2008.

- B. Góralczyk, "Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje", Dialog, Warszawa 2018.

- T. G. Grosse, "Pokryzysowa Europa. Dylematy Unii Europejskiej", PISM, Warszawa 2018.

- "Kryzysy w Unii Europejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku. Uwarunkowania-przebieg-implikacje", red. naukowa T. Kubin, M. Stolarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2018.

- "Integracja Europejska. Polska perspektywa", red. naukowa Z. Czachór, T.G. Grosse, W. Paruch, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2018.

Wiedza:

- Zrozumienie znaczenia, rangi i roli Unii Europejskiej we współczesnych stosunkach międzynarodowych.

- Zdolność do wskazania mocnych stron, a z drugiej strony przyczyn ostatnich kłopotów, kryzysów,a czasami nawet dysfunkcjonalności UE.

- Posiadanie zasobu faktów, pozwalających na zdefiniowanie kryteriów, którymi UE się na scenie zewnętrznej posługuje, jak też wartości, na podstawie których działa.

Umiejętności:

- Zdolność do rozpoznania poszczególnych organizacji i instytucji (tak rządowych, jak pozarządowych), ich struktur, celów i założeń oraz ulokowanie w ich ramach wielce specyficznej UE.

- Umiejętność przeprowadzenia analizy na temat tego, co pozytywnie, a co negatywnie wpływa na funkcjonowanie UE na arenie międzynarodowej (czynniki instytucjonalne, wartości, oddziaływanie innych podmiotów).

- Posiadanie umiejętności rozpoznania wartości UE jako podmiotu integrującego się, jej przydatności z punktu widzenia interesów państwa oraz innych podmiotów w relacje nią zaangażowanych.

- Zdolność do szybkiego reagowania na stale rodzące się nowe inicjatywy, jak też, wcale nie mniejsze, nowe wyzwania, spośród których niektóre zagrażają nawet integralności UE i jej dalszemu rozwojowi.

Postawy:

- Samodzielność w ocenie funkcjonowania UE na scenie zewnętrznej i oddziaływania na arenie światowej.

- Świadomość, iż współczesny świat jest coraz bardziej zróżnicowany, a obok podmiotów państwowych jest coraz więcej - liczących się - podmiotów pozapaństwowych, w ramach których proces integracji europejskiej i będącą jego rezultatem UE jest unikatowa na globie.

- Zdolność do oddziaływania na stale zmieniającą się rzeczywistość, która w chwilki obecnej dynamicznie zmienia się tak na scenie globalnej, jak też europejskiej (migracje, zmiany klimatyczne, brexit, a nawet kryzys aksjologiczny na scenach wewnętrznych jej państw członkowskich.

Wykład w sali. Egzamin pisemny, wedle jasno podanych kryteriów, w tym nade wszystko - znajomości podanego na wykładzie materiału.