Elementy mineralogii

fakultatywne

w sali

Zarys krystalografii oraz budowy kryształów. Formy i sposoby wykształcenia minerałów. Własności fizyczne i chemiczne minerałów. Zasady makroskopowego opisu i rozpoznawania minerałów. Przegląd najważniejszych środowisk powstawania minerałów. Systematyka minerałów. Przegląd gromad minerałów (pierwiastki rodzime, siarczki i siarkosole, halogenki, sole kwasów tlenowych - węglany, siarczany, fosforany, arseniany, krzemiany): podstawowe cechy fizyczne i chemiczne, paragenezy i asocjacje, występowanie, zastosowanie i wykorzystanie praktyczne. Podstawowe instrumentalne metody badań minerałów.

Zarys krystalografii geometrycznej:

- definicje i podstawowe prawa krystalograficzne,

- sieć krystaliczna: węzły sieci, osie, ściany; zapis krystalograficzny; wskaźniki ścian Millera,

- projekcja stereograficzna,

- układy i klasy symetrii kryształów (32 klasy punktowe).

Własności fizyczne minerałów:

- ciężar właściwy, łupliwość, oddzielność, przełam, połysk, twardość, kowalność, własności optyczne, magnetyczne i elektryczne, radioaktywność i luminescencja.

Własności chemiczne minerałów:

- wiązania chemiczne, struktura minerałów, promień jonowy, izomorfizm, izotypia, izostrukturalność, podstawienia atomów i roztwory stałe; polimorfia i politypia, pseudomorfozy, paragenezy i asocjacje mineralne.

Powstanie minerałów:

- środowiska powstawania minerałów (m.in. pegmatyty, środowiska hydrotermalne, procesy krzepnięcia magmy, środowiska hipergeniczne i diagenetyczne, wzrost kryształów w procesach metamorficznych; procesy złożotwórcze).

Systematyka minerałów według zasad Międzynarodowej Asocjacji Mineralogicznej.

Przegląd gromad minerałów obejmujący podstawowe zasady makroskopowego opisu i rozpoznawania, własności fizyczne i chemiczne, sposoby występowania i wykorzystanie gospodarcze minerałów:

- pierwiastki rodzime,

- siarczki i siarkosole,

- halogenki,

- tlenki, wodorotlenki i tlenowodorotlenki,

- węglany, siarczany, chromiany, molibdeniany, wolframiany, fosforany, arseniany, wanadany,

- krzemiany: wyspowe, grupowe, pierścieniowe, łańcuchowe, wstęgowe, warstwowe i przestrzenne,

- substancje amorficzne.

A. Bolewski, A. Manecki „Mineralogia szczegółowa”.

J. Parafiniuk „Minerały systematyczny katalog”.

K. Maślankiewicz „Kamienie szlachetne”.

Wielka Encyklopedia Minerałów.

L.G. Berry, B. Mason, R.V. Dietrich „Mineralogy”.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi środowiskami powstawania minerałów i skał. Zaznajomienie z prawidłowościami geochemicznymi warunkującymi współwystępowanie określonych paragenez mineralnych. Przedstawienie praktycznego wykorzystanie surowców mineralnych na tle rozwoju cywilizacyjnego człowieka i uwarunkowań ekonomicznych ich eksploatacji.

Efektem zajęć jest umiejętność samodzielnego, makroskopowego rozpoznawania podstawowych minerałów i skał zarówno w pracach terenowych jak i w codziennej przyszłej praktyce zawodowej.

Na końcową ocenę przedmiotu składają się:

a. pisemna praca zaliczeniowa na zadany temat wykorzystująca umiejętności zdobyte na zajęciach,

b. obecność i aktywność na zajęciach.

-