Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych

obowiązkowe

w sali

Wykład ma na celu wprowadzenie studentów mających tylko podstawową wiedzę ekonomiczną w problematykę ekonomii ochrony środowiska i gospodarowania zasobami naturalnymi.

Szczególna uwaga zostania zwrócona na rolę rynku w efektywnym użytkowaniu szeroko rozumianych zasobów przyrody. Zasadnicza część wykładu zajmować się będzie kosztami zewnętrznymi i ich korygowaniem, dobrami publicznymi, zasadami gospodarowania zasobami odnawialnymi i nieodnawialnymi, wyceną ekonomiczną dóbr i zasobów środowiska, środowiskowymi aspektami dobrobytu, instrumentami ekonomicznymi polityki ochrony środowiska.

Merytoryczną i logiczną kontynuacją tego wykładu jest wykład "Ekonomiczne problemy polityki ochrony środowiska".

1. Relacje gospodarki i ekonomii ze środowiskiem.

2. Gospodarka rynkowa. Efektywność rynku w warunkach doskonałej konkurencji i jego zawodność przy występowaniu kosztów zewnętrznych i dóbr publicznych.

3. Korygowanie efektów zewnętrznych. Twierdzenie Coase'a, podatki Pigou, pozwolenia zbywalne.

4. Decyzje związane z gospodarowaniem środowiskiem. Decyzje zbiorowe. Podejmowanie dezycji w warunkach niepewności.

5. Wybór międzyokresowy. Stopa dyskontowa. Przedsięwzięcia publiczne.

6. Eksploatacja zasobów nieodnawialnych. Reguła Hotellinga.

7. Eksploatacja zasobów odnawialnych. Pojęcie maksymalnego trwałego przychodu.

8. Ekonomiczna wycena dóbr nierynkowych.

9. Metody wyceny ekonomicznej.

10. Mierniki dobrobytu a baza zasobów środowiskowych. Modyfikowanie rachunków narodowych.

11. Trwały rozwój i jego mierniki.

12. Przedsiębiorstwo a ochrona środowiska.

13. Regulacje w dziedzinie ochrony środowiska. Instrumenty i mechanizmy.

14. Gospodarka otwarta. Handel międzynarodowy. Integracja ekonomiczna.

15. Przegląd globalnych problemów ochrony środowiska.

PODSTAWOWA

Śleszyński J., 2000. Ekonomiczne problemy ochrony środowiska. Aries, Warszawa.

Żylicz T., 2004. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. PWE, Warszawa.

UZUPEŁNIAJĄCA

Anderson D.A., 2010. Environmental Economics and Natural Resource Management. Routledge, Oxon.

Anderson G., Śleszyński J. (red.), 1996. Ekonomiczna wycena środowiska przyrodniczego. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok.

Budnikowski A., 1998. Ochrona środowiska jako problem globalny. PWE, Warszawa.

Chapman D., 2000. Environmental Economics: Theory, Application, and Policy. Addison-Wesley-Longman, Reading.

Fiedor B. (red.), 2002. Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.

Folmer H., Gabel L., Opschoor H. (red.), 1996. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. Krupski i S-ka, Warszawa.

Pearce D.W., Turner R.K., 1990. Economics of Natural Resources and the Environment. Harvester Wheatsheaf, London.

Winpenny J.T., 1995. Wartość środowiska. Metody wyceny ekonomicznej. PWE, Warszawa.

Żylicz T., 1989. Ekonomia wobec problemów środowiska przyrodniczego. PWN, Warszawa.

A. Wiedza

1. Student ma podstawową wiedzę na temat relacji gospodarki ze środowiskiem przyrodniczym. Zna wkład myśli ekonomicznej do opisu i rozwiązywania problemów powstających w trakcie gospodarowania zasobami naturalnymi (S1A_W01, S1A_W04).

2. Student zna zasady racjonalnego gospodarowania ograniczonymi zasobami i metody porównywania korzyści i kosztów rozważanych projektów i przedsięwzięć (S1A_W06).

3. Student zna podstawowe prawa oraz zalety i wady mechanizmu rynkowego. Zna powody, które sprawiają, że rynek zawodzi (market failures). Wśród najważniejszych przyczyn niedoskonałości rynku wyróżnia efekty zewnętrzne (externalities) i specyfikę dóbr publicznych (public goods). Student ma wiedzę w zakresie metod i mechanizmów interwencji w funkcjonowanie rynku. Zna twierdzenie Coase'a i jego założenia, zna rolę i możliwości wykorzystania podatku Pigou do internalizacji kosztu zewnętrznego. Ma wiedzę, że istnieje szerokie spektrum mechanizmów regulacji (prawno-administracyjnych i ekonomicznych), które pozwalają korygować mechanizm rynkowy (S1A_W07, S1A_W08, S1A_W09).

4. Student ma podstawową wiedzę o trudnościach podjęcia decyzji zbiorowych związanych z gospodarowaniem środowiskiem i realizacją przedsięwzięć publicznych. Zna reguły rządzące podejmowaniem dezycji w warunkach niepewności. Ma wiedzę na temat wyboru międzyokresowego, zna istotę i zastosowanie stopy dyskontowej..

5. Student rozumie specyfikę zasobów naturalnych, w szczególności w podziale zasobów wyczerpywalnych na zasoby nieodnawialne i odnawialne. Zna regułę Hotellinga ustalającą optymalne tempo zużywania zasobów wyczerpywalnych, oraz pojęcie maksymalnego trwałego przychodu (maximum sustainable yield) wykorzystywane w analizie zasobów odnawialnych (S1A_W05).

6. Student ma podstawową wiedzę o metodach wyceny ekonomicznej nierynkowych korzyści czerpanych ze środowiska przyrodniczego: metoda kosztu podróży (Travel Cost Method), metoda cen hedonicznych (Hedonic Price Method), metoda wyceny warunkowej (Contingent Valuation Method) lub metoda eksperymentu wyboru (Choice Experiment).

7. Student zna ograniczenia Produktu Krajowego Brutto jako miernika dobrobytu oraz zna propozycje mierników alternatywnych i komplementarnych formułowane w duchu koncepcji rozwoju trwałego i zrównoważonego (Sustainable Development); na przykład: mierniki dobrobytu, mierniki nakładów materialnych, Ecological Footprint i inne. W odniesieniu do stosowanych wskaźników student ma wiedzę wystarczającą do oceny ich słabych i silnych stron.

8. Student zna instrumenty i mechanizmy polityki ochrony środowiska, za pomocą których wpływa się na zachowanie podmiotów gospodarczych (S1A_W02, S1A_W03). W szczególności, student zna i łączy ze sobą funkcjonowanie przedsiębiorstwa oraz działanie typowych instrumentów nakazowych i ekonomicznych, takich jak opłaty i zbywalne pozwolenia

B. Umiejętności

1. Student potrafi wyrazić problemy związane z użytkowaniem zasobów środowiska w kategoriach ekonomicznych, a więc wskazać łączące się z nimi koszty i korzyści (S1A_U01, S1A_U03). Potrafi sformułować warunki potrzebne do osiągnięcia ochrony środowiska w skali uzasadnionej preferencjami społecznymi (S1A_U06).

2. Student potrafi wybrać właściwą metodę opisu i pomiaru problemu, odpowiednią do określenia przyrodniczo i ekonomicznie uzasadnionego poziomu czerpania korzyści ze środowiska (S1A_U02, S1A_U04). Potrafi zaproponować instrumenty ingerencji w rynek właściwe dla określonego problemu (S1A_U05, S1A_U07).

3. Student rozumie ograniczenia ekonomii w zakresie uzasadniania społeczno-ekonomicznych decyzji dotyczących właściwego poziomu ochrony środowiska (S2A_U08). Rozumie, że wartość ekonomiczna nie wyczerpuje całej złożoności relacji człowieka ze środowiskiem przyrodniczym.

C. Kompetencje społeczne

1. Student potrafi myśleć i działać w zakresie ochrony środowiska doceniając znaczenie nauk ekonomicznych (S1A_K01). Potrafi zaproponować rozwiązanie, które będzie interdyscyplinarne, ale podbudowane argumentami i instrumentami uwzględniającymi uwarunkowania przyrodnicze, preferencje społeczne i kryteria ekonomiczne (S1A_K04).

2. Student ma świadomość ograniczeń analizy ekonomicznej, ale jest wyposażony w wiedzę i umiejętności wystarczające do prawidłowego sformułowania problemu ochrony środowiska, w którym właściwa i niezbędna jest wiedza ekonomiczna.

Egzamin ustny.

Na ocenę.

-