Podstawy meteorologii i klimatologii

obowiązkowe

Znajomość podstaw fizyki, chemii i matematyki.

w sali

Najważniejsze cele wykładu to wprowadzenie do meteorologii zanieczyszczeń powietrza, zapoznanie z funkcjonowaniem systemu klimatycznego Ziemi, prezentacja zróżnicowania przestrzennego i możliwości kształtowania klimatu lokalnego, przedstawienie globalnych problemów środowiskowych związanych z atmosferą.

Najważniejsze zagadnienia

1. Przedmiot badań meteorologii i klimatologii, nurty badawcze.

2. Skład i budowa atmosfery ziemskiej. Rola atmosfery i jej głównych składowych. Efekt cieplarniany atmosfery Ziemi i jego antropogeniczny przyrost.

3. Zanieczyszczenie powietrza – historia i współczesność. Najważniejsze zanieczyszczenia powietrza: ich źródła, wpływ na człowieka i środowisko, czasowe zmiany stężenia i ich zależność od warunków pogodowych (informacje podstawowe).

4. Stany pionowej równowagi termiczno-dynamicznej w atmosferze i ich wpływ na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.

5. Hałas jako specyficzne zanieczyszczenie środowiska.

6. Ogólna cyrkulacja atmosfery: rozkład ciśnienia atmosferycznego na kuli ziemskiej, układy baryczne, ruch powietrza. Cyrkulacje regionalne i lokalne. Masy powietrza, fronty atmosferyczne, charakterystyka pogody w różnych układach barycznych.

7. Charakterystyczne cechy klimatu i pogody Polski.

8. Wpływ warunków środowiska na kształtowanie klimatu lokalnego. Klimat obszaru o urozmaiconej rzeźbie, klimat lasu, klimat obszarów przyległych do zbiorników wodnych. Melioracje klimatu lokalnego.

9. Klimat miasta: przyczyny, przejawy i skutki odrębności w stosunku do klimatu otoczenia.

10. Przyczyny zmian klimatu. Źródła wiedzy na temat klimatu minionych okresów. Zmiany klimatu w czasach historycznych. Wpływ klimatu i pogody na wydarzenia historyczne.

11. Globalne ocieplenie. Przewidywane skutki zmian klimatu w XXI w.

12. Inne globalne problemy środowiskowe związane z atmosferą.

Nakład pracy studenta: 2 ECTS = 2 x 25 h = 50 h (w bezpośrednim kontakcie 1,5 ECTS)

(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,

(S) – praca własna (samodzielna) studenta.

Zajęcia (wykład) = 30 h (N)

Konsultacje = 8-10 h (N)

Przygotowanie (samodzielne) do egzaminu = 10-15 h (S)

Egzamin = 2 h (N)

RAZEM = ok. 50 h

Czarnecka M., Koźmiński C., 2006, Meteorologia a zanieczyszczenie atmosfery, Akademia Rolnicza w Szczecinie, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.

Falkowska L., Korzeniewski K., 1995, Chemia atmosfery, WUG, Gdańsk.

Juda-Rezler K., 2000, Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.

Kożuchowski K. (red.), 2005, Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa.

Kundzewicz Z.W., 2013, Cieplejszy świat. Rzecz o zmianach klimatu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Olszewski K., 1995, Meteorologia zanieczyszczeń. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Popkiewicz M., Kardaś A., Malinowski S., 2023, Nauka o klimacie, Wydawnictwo Sonia Draga Sp. z o.o., Katowice

Tamulewicz J., 1997, Pogoda i klimat Ziemi, [w:] Wielka encyklopedia geografii świata, t. V, Wydawnictwo KURPISZ s.c., Poznań.

Woś A., 1996, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo, 2012, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.

Po ukończeniu przedmiotu student osiąga następujące efekty:

Wiedza

rozumie wpływ atmosfery i jej składowych na środowisko oraz funkcjonowanie człowieka

ma podstawową wiedzę na temat najważniejszych zanieczyszczeń powietrza

rozumie działanie systemu klimatycznego Ziemi

zna cechy warunków klimatycznych i pogodowych Polski

rozumie wpływ zmian klimatu na przyrodę i działalność człowieka

rozumie wpływ człowieka na klimat w skali globalnej i lokalnej

zna najważniejsze problemy środowiskowe związane z atmosferą

Umiejętności

potrafi określić charakterystyczne cechy przestrzennego zróżnicowania warunków topoklimatycznych

potrafi rozpoznawać typowe w Polsce warunki pogodowe w różnych porach roku i rozumie ich uwarunkowania

potrafi rozpoznać rozwój sytuacji prowadzący do znacznego wzrostu stężenia różnych zanieczyszczeń powietrza

Kompetencje

jest gotów do poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy z zakresu badań atmosfery i jej ochrony

jest gotów do podejmowania działań prowadzonych z poczuciem odpowiedzialności za stan atmosfery

Przystąpienie do egzaminu kończącego przedmiot jest możliwe tylko dla tych uczestników wykładu, którzy wcześniej zaliczą na pozytywną ocenę ćwiczenia z Podstaw meteorologii i klimatologii.

Nie są wymagane.