Planowanie przestrzenne

obowiązkowe

w sali

System, metodyka, przyrodnicze, społeczne, gospodarcze i prawne podstawy planowania przestrzennego w skali lokalnej, regionalnej i krajowej. Cele i zakres problemowy dokumentów planistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień ochrony środowiska i kształtowania krajobrazu. Przykłady planowania i zagospodarowania przestrzennego w krajach UE.

Wykłady

1. Planowanie przestrzenne – definicja, zakres, relacje z zagospodarowaniem przestrzennym, polityką

i gospodarką przestrzenną, urbanistyką i ruralistyką. Podstawowe uwarunkowania procesu

planowania: alternatywne modele planowania przestrzennego w ujęciu metodycznym i

historycznym, koncepcje ekstensywnego i intensywnego zagospodarowania, uwzględnianie oraz

ograniczenia sposobu użytkowania własności, społeczne i demograficzne aspekty wyboru rozwiązań.

2. Wieloaspektowość planowania, zagospodarowania, rozwoju regionalnego i zagadnień

środowiskowych – kompetencje i działy administracji rządowej. Planowanie przestrzenne na szczeblu

samorządowym, udział administracji niezespolonej, rządowej oraz służb specjalistycznych w

procedurze planistycznej.

3. Prawne źródła: struktura aktów prawnych, zasady redakcyjne części normatywnej, symbolika i

odwołania do aktów powiązanych, bazy aktów prawnych (ISAP), Standaryzacja i normalizacja

techniczna (normy krajowe, zagraniczne, europejskie). Rozwój ustawodawstwa i przepisów

planistycznych.

4. Rola informacji przestrzennej (SIP) w kształtowaniu i optymalizacji rozwiązań planistycznych: bazy i

źródła opracowań kartograficznych, danych administracyjnych, topograficznych, geomorfologicznych,

geologicznych, hydrograficznych i hydrogeologicznych, środowiskowych. Wybrane źródła danych

środowiskowych dla planowania miejscowego i planów zabudowy: dokumentacje, mapy, atlasy:

geologiczno – inżynierskie, opracowania i bazy danych hydrologiczno – metrologicznych. Zbiory

danych przestrzennych do sporządzania dokumentów planistycznych, metadane infrastruktury

przestrzennej, zasady aktualizacji i udostępniania. Tworzenie Rejestru Urbanistycznego, zawartość

(plany, uchwały, wnioski, zarządzenia, rozstrzygnięcia, wyroki, projekty aktów, programów, uchwał),

system teleinformatyczny, nieodpłatność, jawność.

5. Specyfika planowania przestrzennego w podstawowych jednostkach podziału terytorialnego

(miastach i gminach). Dokumenty planistyczne: opracowania studialne (SUikZP do 2023 r.),

opracowania ekofizjograficzne, strategie rozwoju gminy (miasta). Plan ogólny gminy (od 2023 r.):

uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy, strefy planistyczne, chłonność terenów

niezabudowanych, gminne standardy (urbanistyczne, dostępności infrastruktury społecznej)

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, miejscowe plany rewitalizacji, decyzje o

lokalizowaniu inwestycji celu publicznego, decyzje o warunkach zabudowy. Metodyka sporządzania i

tryb zatwierdzania dokumentów planistycznych. Rola wyspecjalizowanych służb, organów oraz

partycypacja społeczna w kształtowaniu rozwiązań planistycznych.

6. Uwarunkowania planowania zabudowy: analiza dotychczasowego zagospodarowania z

uwzględnieniem historycznej antropopresji, powiązania infrastrukturalne i komunikacyjne,

przestrzenna charakterystyka geologiczno – inżynierska. Standardy zagospodarowania w prawie

budowlanym i urbanistyce. Środowiskowe i historyczne uwarunkowania rozwoju urbanistycznego na

przykładzie aglomeracji miejskich (warszawskiej, śląskiej i in.) oraz miast średniej wielkości w kraju i

za granicą.

7. Specyfika planowania ponadlokalnego: syntezy studialne (koncepcje

przestrzennego zagospodarowania kraju, strategie rozwoju), Plany zagospodarowania

przestrzennego województw, audyty krajobrazowe. Wnioski dotyczące przeznaczenia i rezerwy

terenów inwestycji infrastrukturalnych o znaczeniu ponadlokalnym.

8. Środowiskowe aspekty w planowaniu ruralistycznym. Przykłady z uwzględnieniem regionalnych

uwarunkowań przyrodniczych. Kształtowanie funkcji rekreacyjnych terenów.

9. Rozwiązania planistyczne za granicą: w Unii Europejskiej i na świecie. Przykłady realizacji planów

ochrony środowiskowej terenów przed zagrożeniami antropogenicznymi.

10. Rola i kierunki rozwoju planowania przestrzennego. Udział specjalistów z zakresu ochrony

środowiska w kształtowaniu wymagań zrównoważonego rozwoju w pracach planistycznych –

dyskusja podsumowująca na podstawie treści programowych przedmiotu.

Ćwiczenia

1. Przygotowanie do analiz środowiskowych dla potrzeb planowania przestrzennego – przegląd

źródeł literaturowych. Korzystanie z bazy ISAP. Przegląd możliwości i zakresu pozyskiwania danych z

zasobów internetowych: Geoportal, Mapa geośrodowiskowa Polski (e-MGśP), Geoserwis, Bank

Danych Lokalnych (BDL), itp.- 2 h

2. Korzystanie z zasobu map w ujęciach arkuszowych: Mapy Geośrodowiskowej Polski – plansze A i B,

Mapy hydrogeologicznej Polski, Atlasów geologiczno – inżynierskich aglomeracji – 1 h

3. Wykonanie planu ogólnego gminy zgodnie z wytycznymi obowiązującej Ustawy o planowaniu

przestrzennym z wykorzystaniem oprogramowania GIS (ArcMap) – 12 h

4. Ocena geośrodowiskowych uwarunkowań planowania przestrzennego na obszarze wybranej

gminy (praca indywidualna w formie przygotowywanej prezentacji) – 6 h

5. Zajęcia praktyczne obejmujące prezentacje w terenie wybranych rozwiązań planistycznych oraz ich

środowiskowych uwarunkowań, wizyty studyjne itp. - 9 h

Chmielewski J. M. 2001. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu

miast. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.

Chmielewski J. M. 2001. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu

miast. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.

Cymerman R. (red) 2009 – Podstawy planowania przestrzennego i

projektowania urbanistycznego. Wyd. Uniwersytetu Warmińsko -

Mazurskiego

Dobak P. , 2002 - Środowiskowa problematyka geologiczno – inżynierska

w planowaniu przestrzennym. Przegląd Geologiczny t. 50 nr 10/2, pp. 924

– 928,

Dobak P., Kapelska M., 2017 - Geologiczno-inżynierska waloryzacja w

planowaniu przestrzennym gminy z zastosowaniem danych

kartograficznych analizowanych w technologii GIS. Prz. Geol., 65:

900–907.

Dubel K. 1998. Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu

przestrzennym. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko; Białystok.

Instrukcja opracowania Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000,

Wyd PIG 2005 (aneks 2013)

Kalinowska A. (red) , 2015 - Miasto idealne – miasto zrównoważone.

Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na

ograniczenie skutków zmian klimatu. Uniwersyteckie Centrum Badań nad

Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem, pp 264

Ostrowski W. 2001 Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i

Środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej

Pęski W. 1999 – Zarządzanie zrównoważonym rozwojem miast. Wyd.

„Arkady”

Piotrowska L, 2021 – Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne.

Ewolucja systemu. Wyd. NoveRes

Radziejowski J (Red), 2010 - Planowanie przestrzenne. Stan i problemy

ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska oraz ocen

oddziaływania na środowisko, Wszechnica Polska, Zeszyty Naukowe

2/2010, Warszawa

Seminarium: „ Geologiczno – inżynierskie i środowiskowe problemy

zagospodarowania przestrzennego”. Przegląd Geologiczny Nr 6/2005.

Szponar A. 2003 – Fizjografia urbanistyczna. Wydawnictwo Naukowe PWN

Wybrane i aktualizowane akty prawne z zakresu planowania

przestrzennego (ISAP Internetowy system aktów prawnych)

Znajomość zagadnień i metodyki planowania przestrzennego w skali

lokalnej, regionalnej i krajowej. (K_W10) Pozyskiwanie i synteza wiedzy z

zakresu nauk o środowisku (K_W01) i planowania z uwzględnieniem

wymagań zrównoważonego rozwoju (K_W07). Indywidualne i zespołowe

umiejętności realizacji tematycznych opracowań środowiskowych i

planistycznych (K_U01) na podstawie tematycznych baz danych i

konsultacji eksperckich (K_U07). Znajomość zakresu i możliwości technik

informatycznych w gromadzeniu, analizowaniu i syntetyzowaniu zbiorów

informacji niezbędnych w planowaniu przestrzennym z uwzględnieniem

metodyki GIS (K_U12). Kształtowanie kompetencji z zakresu

analizowania alternatywnych rozwiązań planistycznych w społeczno –

ekonomicznych i środowiskowych uwarunkowań polityki planowania

przestrzennego (K_K06).

- aktywność na zajęciach audytoryjnych i terenowych

- wykonanie prezentacji na wybrany temat związany z problematyką przedmiotu.

Sposób zaliczenia - kolokwium pisemne/ustne:

Student rozwiązuje zadania testowe (pisemnie) oraz odpowiada

na pytania problemowe (ustnie) z zakresu tematyki

przedstawionej na ćwiczeniach i wykładach z uwzględnieniem

umiejętności syntezowania zagadnień metodycznych,

planistycznych i środowiskowych

brak