Historia powszechna [2102-L-D2HIPO] Semestr letni 2020/21
Ćwiczenia, grupa nr 3

K. Szelągowska, Wykłady z historii powszechnej, Warszawa 1994, roz. Wielka Rewolucja Francuska, s. 185-196. M. Gierycz, P. Mazurkiewicz, Europejska antropologia i europejska polityka – obserwacja współczesności, [w:] J. Nadolska, T. Wallas, K. A. Wojtaszczyk (red.), Z kim, którędy i dokąd? Dylematy integracji Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2018, s.33-39 (fragment). G. Corm, Religia i polityka w XXI wieku, Warszawa 2007, roz. 1 (fragment), s.29-36. J. Ciepielewski, I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977, roz.1 p.3-4, s.16-20. J. Carpentier, F. Lebrun, Historia Europy, Warszawa 1994, roz.20, s.247-253. P. Ziółek, Idea imperium, Warszawa 1997, roz.5 (fragment), s.161-167. S. Zawadzki, Państwo o orientacji społecznej. Geneza, doświadczenia, perspektywy, Warszawa 1996, roz.1, s.9-18, roz.3, p.1-3, s.29-34. J. Pajewski, Historia powszechna 1870-1918, Warszawa 1971 i inne, roz.5 (fragment), s.43-44, 47-55. J. Ciepielewski, I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977, roz.3, p.23, s.69-71. Ph. Ther, Ciemna strona państw narodowych. Czystki etniczne w nowoczesnej Europie, Poznań 2012, roz.2 (fragmenty), s.44-95. Deklaracja praw człowieka z roku 1789, [w:] L. Jaśkiewicz, I. Rusinowa, T. Wituch (red.), Historia powszechna 1789-1918. Wybór tekstów źródłowych, Pułtusk 1997, s. 11-12. Cz. Madajczyk, I i II wojna światowa. Analogie i różnice, Warszawa 1988, s.50-82. D. Janicka, Historia społeczna i polityczna Europy, Toruń 2007, roz.9, s.147-167. Orędzie prezydenta Stanów Zjednoczonych T. W. Wilsona z 8 stycznia 1918 r., tzw. 14-punktowy program pokojowy i Pakt Ligi Narodów z 28 czerwca 1919 r., [w:] M. Nadolski (red.), Historia powszechna 1879-1990. Dzieje polityczne i gospodarcze, historia dyplomatyczna, prawo i stosunki międzynarodowe, Warszawa 1991, s.57-59, 74-84. Tezy kwietniowe Lenina z 1917 r. [w:] L. Jaśkiewicz, I. Rusinowa, T. Wituch (red.), Historia powszechna 1789-1918. Wybór tekstów źródłowych, Pułtusk 1997, s. 293-296. R. Cameron, Historia gospodarcza świata, Warszawa 1996, roz.14, s.383-392. S. Zawadzki, Państwo o orientacji społecznej. Geneza, doświadczenia, perspektywy, Warszawa 1996, roz.2, s.19-28, roz.3, p.5-6, s.36-43. J. Ciepielewski, I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977, roz.15, p.96-98, 100-102 i 109, s.359-367, 371-373, 375-377 i 395-397. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.3 (fragmenty), s.130-136, 142-146, 167-171, 228-251. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.4 (fragmenty), s.273-279, 291-296, 359-360, 388-391, 419-433. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.5 (fragmenty), s.469-494. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.5 (fragmenty), s.506-525, 533-538. J.R. Wegs, R. Ladrech, Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008, roz.8 (fragment), s.204-235. J. R. Wegs, R. Ladrech, Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008, roz.9, s.252-277. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.5 (fragmenty), s.538-544, 568-571, 590-593, 600-611, 614-623. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.5 (fragmenty), s.650-680. A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, cz.6 (fragmenty), s.727-754.

1. Istota przedmiotu - zajęcia organizacyjne.

A. Scharakteryzowanie celu zajęć i omówienie efektów kształcenia:

B. Sprecyzowanie formy i zasad zaliczenia:

2. Rewolucje przełomu XVIII i XIX wieku: walka stanów – konflikt formacji. Rewolucja. Przewrót. Feudalizm a kapitalizm – zasadnicze różnice. Rewolucje mieszczańskie w XVI i XVII w. Rewolucja francuska. Neouniwersalizm rewolucyjno-napoleoński. Krytyka rewolucji francuskiej. Pojęcie rewolucji przemysłowej, jej źródła i konsekwencje.

3. Burżuazja i proletariat – rozwiązywanie konfliktu: reformy społeczne na przełomie XIX i XX w. Zmiany w strukturze społecznej. Warunki życia proletariatu. Rozwój ruchu robotniczego w XIX w. Założenia liberalizmu gospodarczego (klasycznego) – prawa naturalne, lesseferyzm. Darwinizm socjalny. Liberalizm socjalny. Reformy Bismarcka w Niemczech, liberałów w Wielkiej Brytanii. Reformizm i gradualizm – pokojowe wrastanie kapitalizmu w socjalizm.

4. Od rodu do narodu – konflikt tożsamości i jego skutki w XIX i XX w. Ideologia nacjonalizmu. Idea i praktyka państwa narodowego. Problemy mniejszościowe. Ciemne strony europejskiej nowoczesności.

5. Upadek tronów - rządy dla ludu i przez lud. Społeczny wymiar I wojny światowej. Przyczyny i główni uczestnicy. Ludność cywilna. Straty wojenne i koszty wojny. Skutki społeczno-polityczne (rewolucje w Rosji i Niemczech, destabilizacja społeczeństw i gospodarek, emancypacja, radykalizacja – narodziny faszyzmu i komunizmu, demokratyzacja).

6. Zmierzch leseferyzmu – zwycięstwo keynesizmu. Wielki kryzys gospodarczy i jego skutki społeczne. Przesłanki kształtowania się koncepcji „welfare state” w okresie międzywojennym XX w. Znaczenie I wojny światowej. Rola rewolucji rosyjskiej. Wielki kryzys gospodarczy 1929-1933 (produkcja przemysłowa i rolna, zachwianie bezpieczeństwa socjalnego). Interwencjonizm państwowy – New Deal i Folks Hema. Faszyzm a gospodarka i konkurencyjne próby wyjścia z kryzysu. Liberalizm socjalny i demokratyczny socjalizm.

7. Ład wersalsko-waszyngtoński (1919-1939) – niestabilny pokój. Konferencja pokojowa w Paryżu. Europejskie państwa zwycięskie wobec pokoju. Konferencja waszyngtońska. Problem bezpieczeństwa zbiorowego. Podbój Etiopii przez Włochy Mussoliniego (1935-1936). Wojna domowa w Hiszpanii w polityce mocarstw (1936-1939). Podboje Japonii w Chinach w latach l937-1939. Ekspansja Niemiec hitlerowskich w Europie w latach 1935-1939. Narastanie kryzysu politycznego w świecie w latach 1938-1939.

8. Układ sił w czasie II wojny światowej. Miejsce Polski w hitlerowskich planach ekspansji. Układ Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku. Przystąpienie ZSRR do akcji przeciw Polsce i jego następstwa. Układ niemiecko-radziecki z 29 września 1939 roku. Spór o genezę wojny w 1941 roku. Stany Zjednoczone wobec wojny w latach 1939-1941. Oś Berlin-Rzym-Tokio i jej sojusznicy. Blok państw koalicji antyfaszystowskiej (alianci). Państwa neutralne. Układ sił pomiędzy walczącymi stronami.

9. Współpraca i rywalizacja – załamywanie się ładu jałtańskiego. Okupacja państw pokonanych. Kryzys powojenny w świecie. Przypływ fali rewolucyjnej w świecie. Powstanie Organizacji Narodów Zjednoczonych. Procesy zbrodniarzy wojennych i kolaborantów. Wpływ wojny na kształtowanie nowych mitów i stereotypów. Problemy etyczne i moralne . Odbicie wojny w literaturze i sztuce. Traktaty pokojowe. Polityka ZSRR w latach 1945-1948.

10. Od groźby wojny nuklearnej po pokojowe współistnienie (1945-1956). Przejście Stanów Zjednoczonych i innych państw zachodnich do polityki blokowania ekspansji ZSRR. Podział Niemiec na dwa państwa. Kwestia niemiecka w latach 1949-1953. Polityka Stalina w ostatnich latach jego życia (1949-1953). Neutralizacja Japonii. Działalność ONZ w okresie narastania zimnej wojny (1949-1953). Przemiany w ZSRR po śmierci Stalina (1953-1955). Rola Stanów Zjednoczonych w świecie. Powstanie Paktu Warszawskiego. XX Zjazd KPZR i jego następstwa.

11. Zachodnioeuropejskie państwo opiekuńcze – sukces gospodarki liberalnej. Struktura klasowa. Płace i świadczenia dodatkowe. Status kobiet. Status imigrantów. Stopa życiowa. Tydzień pracy i urlopy. Organizacje pracownicze. Niwelowanie różnic społecznych.

12. Gospodarka i społeczeństwo w świecie komunistycznym – zmierzch utopii. Gospodarka radziecka. Decentralizacja za rządów Chruszczowa. Polityka gospodarcza od Kosygina i Breżniewa po Gorbaczowa. Modernizacja gospodarcza w krajach wschodnioeuropejskich. Problemy w rolnictwie radzieckim. Rolnictwo w krajach wschodnioeuropejskich. Stopa życiowa. Status społeczny. Rola kobiet. Struktura społeczna. Zmiany w edukacji.

Symptomy dekompozycji świata komunistycznego. Wydarzenia 1956 roku w Polsce i na Węgrzech. Kryzys bliskowschodni 1956 roku. Wyzwania radzieckie. "Praska wiosna" i jej następstwa. Kryzys ruchu komunistycznego i wzrost znaczenia socjaldemokratyzmu w świecie. Wzrost roli i znaczenia Organizacji Narodów Zjednoczonych. Względna normalizacja stosunków politycznych w Europie. Kryzys energetyczno-paliwowy i finansowy lat 1973-1974. Stosunki w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i krajach obozu socjalistycznego.

14. Rozpad bloku komunistycznego w Europie – koniec utopii. Załamanie gospodarcze oraz osłabienie wpływów i znaczenia Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Wzrost roli i znaczenia Stanów Zjednoczonych w świecie. Wydarzenia lat 1980-1981 w Polsce i ich następstwa. Reformy Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii ( 1979-1990). Postępy procesów integracyjnych w Europie Zachodniej i wzrost ekonomicznej roli Europy w świecie. „Głasnost" i "pierestrojka" - reformy Gorbaczowa w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Okrągły Stół w Polsce i jego następstwa. Przeobrażenia w pozostałych krajach realnego socjalizmu i likwidacja Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Rozpad Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i upadek Gorbaczowa.

15. Sytuacja polityczna w świecie w ostatnich latach XX wieku. „Pustynna Burza”, Bliski Wschód i Ameryka Łacińska. Japonia. Ewolucja stosunków w Chinach. Ewolucja stosunków politycznych w Europie lat 1997-2000. Unia Europejska i NATO. Wojna o Kosowo (1997-1999). Wojna z terroryzmem w świecie.

Zaliczenie na podstawie:

- aktywności na zajęciach (0-15 pkt.)

- wykonania prezentacji (0-3 pkt.)