Literatura i kultura po 1864 r. [3001-P1A2LP]
Rok akademicki 2021/22
Ćwiczenia,
grupa nr 1
Przedmiot: | Literatura i kultura po 1864 r. [3001-P1A2LP] |
Zajęcia: |
Rok akademicki 2021/22 [2021]
(zakończony)
Ćwiczenia [CW], grupa nr 1 [pozostałe grupy] |
Termin i miejsce:
|
|
Terminy najbliższych spotkań:
Kliknij w datę by zobaczyć tygodniowy plan z zaznaczonym spotkaniem. |
Wszystkie zajęcia tej grupy już się odbyły - pokaż terminy wszystkich spotkań. |
Liczba osób w grupie: | 16 |
Limit miejsc: | 20 |
Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę |
Prowadzący: | Damian Makuch |
Literatura: |
Lista lektur może ulec niewielkim zmianom w odpowiedzi na zainteresowania i potrzeby studentek i studentów. 1. Zajęcia organizacyjne: wokół powstania styczniowego M. Gloger, „Pozytywizm: między nowoczesnościa a modernizmem”, „Pamiętnik Literacki” 2007, nr 98/1, s. 5-19. J. Maciejewski, „Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku”, [w:] „Literatura południa wieku. Twórczość lat sześćdziesiątych XIX stulecia wobec romantyzmu i pozytywizmu”, red. J. Maciejewski, Warszawa 1992. 2. Filozofia sztuki i języki krytyczne A. Wiślicki, „Groch na ścianę”, P. Chmielowski, „Utylitaryzm w literaturze” [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”, red. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985; H. Taine, „Filozofia sztuki”, tłum. A Sygietyński, Gdańsk 2010 – fragmenty. 3. Modele emancypacji i powieść tendencyjna E. Orzeszkowa, „Marta” - wydanie dowolne; E. Orzeszkowa, „Kilka uwag nad powieścią”; „O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle” [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”; J. St. Mill, „Poddaństwo kobiet” – wyd. dowolne M. Żmigrodzka, „Strategia powieści tendencyjnej”, [w:] tejże, „Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu”, Warszawa 1965. 4. Zwątpienie i przebudowa programu A. Świętochowski, „Dumania pesymisty”, oprac. Ewa Paczoska, Warszawa 2002; A. Schopenhauer, „Świat jako wola i przedstawienie”, tłum. J. Garewicz, Warszawa 2012 – fragmenty; J. Tomkowski, „Geniusz i miliony”, [w:] tegoż, „Mój pozytywizm”, Warszawa 1993; D. M. Osiński, „Aleksander Świętochowski w poszukiwaniu formy. Biografia myśli”, Warszawa 2011 – wybrane fragmenty. 5. Kłopoty z polską historią H. Sienkiewicz, „Ogniem i mieczem” lub „Quo vadis”; B. Prus, „«Ogniem i mieczem», powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza”; H. Sienkiewicz, „O powieści historycznej”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”; R. Koziołek, „Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy” – wybrane fragmenty. 6. Kwestia chłopska B. Prus „Placówka” – wyd. dowolne; T. Żabski, „Wstęp” [w:] B. Prus, „Placówka”, BN, Wrocław 1987; Józef Bachórz, „»Placówka« Bolesława Prusa – projekt kolejnej interpretacji, „Pamiętnik Literacki” 1984, nr 75/3. 7. Wielki odnowiciel prozy i jego polski diagnosta E. Zola, „Brzuch Paryża” – wyd. dowolne; H. Sienkiewicz, „O naturalizmie w powieści. Dwa odczyty”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”; J. Kulczycka-Saloni, „Literatura polska lat 18761902 a inspiracja Emila Zoli”, Warszawa 1974. 8. Zola w spódnicy G. Zapolska, „Kaśka Kariatyda” – wyd. dowolne; E. Zola, „Powieść eksperymentalna”, w: „Modernizm. Spotkania. Antologia”, red. E. Paczoska, L. Magnone, Warszawa 2005; K. Kłosińska, „Ciało, ubranie, pożądanie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej”, Kraków 1999 – rozdz. 2: „Ciało”. 9. O podmiotach wykluczonych M. Konopnicka, „Nowele”, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1962 („Obrazki więzienne”, „Szpital żydowski”, „Maryśka”, „Józefowa”, „A capella”); M. Konopnicka „Obrazki I–VI” [w:] tejże, „Poezye” – wyd. dowolne; L. Magnone, „Maria Konopnicka. Lustra i symptomy” – wybrane fragmenty; T. Budrewicz, „Fizjonomie więźniów w obrazkach więziennych Konopnickiej”, [w:] „Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej”, pod red. T. Budrewicza i Z. Fałtynowicza, Suwałki 2004; Lektura uzupełniająca: E. Orzeszkowa, „Cham” – wyd. dowolne. 10. Przemiany myślenia o powieści A. Sygietyński, „Współczesna powieść we Francji” w: „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”; G. Flaubert, „Madame Bovary”, tłum. A. Micińska – wyd. dowolne; E. Paczoska, „Teoretyk w laboratorium naturalizmu”, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, „Naturalizm i naturaliści w Polsce”, Warszawa 1991. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, t. 49, nr 3: „Dlaczego bowaryzm?”, red. B. Mazan, A. Mazur. 11. Miasto w arcydziele polskiego realizmu B. Prus, „Lalka”, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998; B. Prus, „Słówko o krytyce pozytywnej”, [w:] tegoż, „Pisma”, red. Z. Szweykowski, Warszawa 1950, t. 29; Ch. Baudelaire, „Malarz życia nowoczesnego”, przeł. J. Guze, Gdańsk 1998; E. Paczoska, „Lalka czyli rozpad świata”, Białystok 1995 (lub wydanie następne); W. Benjamin, „O kilku motywach u Baudelaire`a”, „Przegląd Humanistyczny" 1970, nr 5. 12. Nieoczywiste puenty realistów B. Prus, „Sen”, „Pleśń świata”; E. Orzeszkowa, „Gloria victis” – wybór; G. de Maupassant, „Horla”; E. Orzeszkowa, „Powieść a nowela”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”; M. Żmigrodzka, „Dwie legendy powstania styczniowego”, „Pamiętnik Literacki” 1963, z. 4. U. Phillips, „Nie mogę, mamciu, nie mogę inaczej…” – matka i córka wobec powstania styczniowego w „Hekubie” Elizy Orzeszkowej, w: „Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej”, pod. red. I. Wiśniewskiej, B. K. Obsulewicz, Lublin 2010; B. Bobrowska, „Małe narracje Prusa”, Gdańsk 2005; A. Martuszewska, „Pozytywistyczne parabole”, Gdańsk 1997; 13. Choroba wieku M. Komornicka, „Przejściowi”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973 i nast.; H. Sienkiewicz, „Bez dogmatu” – wydanie dowolne; H. Markiewicz, „Bezdogmatowcy i melancholicy”, [w:] tegoż, „W kręgu Żeromskiego”, Warszawa 1977; A. Rozpłochowska, „ Dekadentyzm utracony”, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 4. 14. Poszukiwania metafizyczne E. Renan, „Życie Jezusa”, [w:] „Modernizm. Spotkania”, dz. cyt. E. Abramowski, „Co to jest sztuka?”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”; L. Tołstoj, „Śmierć Iwana Ilijcza”, [w:] tegoż, „Opowiadania i nowele. Wybór”, oprac. R. Łużny, BN, Wrocław 1986. 15. Temat do wyboru ze studentami. Semestr letni: 1. Pierwsze batalie modernistów „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973 i nast.: A. Górski, „Młoda Polska”; S. Przybyszewski, „Confiteor”; S. Brzozowski, „My młodzi”; K. Wyka, „Spór pokoleń i zagadnienie początków Młodej Polski”,[ w:] tegoż, „Młoda Polska”, t. I, Kraków 1987, s. 122-146; R. Nycz, „Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej”, [w:] tegoż, „Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie”, Wrocław 1997. 2. Epidemia rozpaczy O. Wilde, „Przedmowa” do powieści „Portret Doriana Greya” – wyd. dowolne J.-K. Huysmans, „Na wspak”, tłum. J. Rogoziński – wyd. dowolne; T. Walas, „Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905)”, Kraków 1986 – wybrane fragmenty. 3. Diagnoza modernistycznego „ja” S. Przybyszewski, „Requiem aeternam”, [w:] tegoż, „Poematy prozą”, wybór, wstęp i oprac. G. Matuszek, Kraków 2003; Z. Freud, „O psychoanalizie”, [w:] „Modernizm. Spotkania”; G. Matuszek, „Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii”, Kraków 2008 - wybrane fragmenty; P. Dybel, „Pogrzeb Edypa. O »Requiem aeternam« Stanisława Przybyszewskiego”, [w:] tegoż, „Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud – Lacan”, Kraków 2000. 4. W kręgu artystów F. Nietzsche, „Tako rzecze Zaratustra” – wyd. dowolne W. Berent, „Próchno” (BN I - 234); M. Popiel, „Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej,” Kraków 1999 – rozdz. 4: „Ironia, paradoks i »człowiek dostojny«”; A. Z. Makowiecki, „Młodopolski portret artysty”, Warszawa 1971; M. Podraza-Kwiatkowska, „Bóg, ofiara, clown czy psychopata? O roli artysty na przełomie XIX i XX wieku”, [w:] tejże, „Młodopolskie harmonie i dysonanse”, Warszawa 1969. 5. Od parnasizmu do symbolizmu – przemiany poezji cz. I A. Asnyk, K. Przerwa-Tetmajer, J. Kasprowicz, P. Verlaine, Ch. L. de Lisle, S. Mallarmé – wybór wierszy; M. Podraza-Kwiatkowska, „Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski: teoria i praktyka”, Kraków 1975 – wybrane fragmenty; A. Mazur, „Parnasizm w poezji polskiej drugiej połowy XIX i początku XX wieku”, Opole 1993. 6. Łódzkie zwierciadło kapitalizmu G. Simmel, „Mentalność mieszkańców wielkich miast”, [w:] tegoż, „Socjologia”, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975 S. W. Reymont, „Ziemia obiecana” (BN I - 286); M. Popiel, „Brzydota i patos cywilizacji. »Ziemia obiecana« Władysława Reymonta”, [w:] tejże, „Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej”, Kraków 1999. E. Rybicka, „Problematyka urbanistyczna w literaturze polskiej XVIII i XIX wieku”, „Modernizowanie miasta”, [w:] tejże, Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej”, Kraków 2003 – wybrane fragmenty. 7. Rewolucja 1905 roku i jej ideowe korzenie A. Strug, „Dzieje jednego pocisku” – fragmenty; K. Marks, „Manifest komunistyczny”, [w:] „Modernizm. Spotkania”; S. Kryński, „Wizja rewolucji we wczesnej prozie Andrzeja Struga (1902–1912)”, Rzeszów 1989; J. Jakóbczyk, „O tym, jak Młoda Polska posiwiała. Proza młodopolska wobec rewolucji 1905 roku” - wybrane fragmenty. 8. Wielka Reforma Teatru H. Ibsen, „Nora” lub „Dzika kaczka” – wyd. dowolne; M. Maeterlinck, „Ślepcy” K. Braun, „Wielka reforma teatru w Europie. Ludzie – idee – zdarzenia”, Wrocław 1984. 9. Rewolucje teatralne w Krakowie S. Wyspiański, „Wyzwolenie” – wydanie dowolne; M. Głowiński, „ Konstelacja »Wyzwolenia«”, [w:] tegoż, „Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej”, Kraków 1997. M. Popiel, „Wyspiański – artysta agonu, Starcie drugie: Wyspiański – Mickiewicz”, [w:] tejże, „Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty”, Kraków 2008. I. Sławińska, „Młodopolska batalia o teatr”, [w:] „Myśl teatralna Młodej Polski”, Warszawa 1966. 10. Eksperyment powieściowy – wersja polska K. Irzykowski, „Pałuba” (BN I 240) – fragmenty E. Paczoska, „Tajemnice »Pałuby«”, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, „Naturalizm i naturaliści w Polsce”, Warszawa 1992. J. Franczak, „Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej”, Kraków 2007 - wybrane fragmenty. 11. Od ekspresjonizmu do franciszkanizmu – przemiany poezji cz. II J. Kasprowicz, , M. Komornicka, T. Miciński – wybór wierszy; L. Staff, „Wstęp do Kwiatków św. Franciszka”, [w:] tamże; D. Kielak, „Franciszkanizm w projekcie polskiej tożsamości”, [w:] „Dzieło św. Franciszka z Asyżu. Projekcja w kulturze i duchowości polskiej XIX i XX wieku”, Warszawa 2004. J. Prokop, „Żywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Micińskiego”, Kraków 1978. „Poetki Młodej Polski”, oprac. Jan Z. Jakubowski, Warszawa 1963 (wybór). 12. Inteligent w okowach historii S. Żeromski, „Wierna rzeka” T. Linkner, „W mitycznym nurcie «Wiernej rzeki»”, „Ruch Literacki” 2000, z. 2. A. Zdanowicz, „Metafizyka i życie społeczne. Żeromski wobec problemów współczesności”, Warszawa 2005. 13. Eksperyment powieściowy – wersja francuska M. Proust, „W stronę Swana”, tłum. T. Boy-Żeleński – wyd. dowolne; A. Jarmuszkiewicz, „Tropy Prousta. Problemy recepcji literackiej w literaturze polskiej po 1945 roku”, Kraków 2019. 14. Młodopolskie początki dwudziestowiecznych zjawisk B. Leśmian, „Przygody Sindbada Żeglarza” – wybrane przygody; R. Jaworski, „Historie maniaków”, Kraków 1978 (przede wszystkim: „Medi”, „Bania doktora Lipka”, „Amor milczący”) B. Leśmian, „Z rozmyślań o Bergsonie”, [w:] tegoż, „Szkice literackie”, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1959; E. Boniecki, „Archaiczny świat Bolesława Leśmiana”, Gdańsk 2008 - wybrane fragmenty; K. Kłosiński, „Wokół »Historii maniaków«. Stylizacja. Brzydota. Groteska”, Kraków 1992 - wybrane fragmenty; R. Okulicz-Kozaryn, „Gest pięknoducha. Roman Jaworski i jego estetyka brzydoty”, Warszawa 2003 - wybrane fragmenty. 15. Wielkie podsumowania S. Brzozowski, „Legenda Młodej Polski”, [w:] tegoż, „Eseje i studia o literaturze”, t. II (BN I - 258) – fragmenty; S. Żeromski, „Literatura a życie polskie”, [w:] „Modernizm. Spotkania”; F. Znaniecki, „Upadek cywilizacji zachodniej”, [w:] tamże; A. Mencwel, „»No! Io non sono morto...«Jak czytać »Legendę Młodej Polski«”, Kraków 2001 M. Głowiński, „ Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej”, Kraków 1997 – fragmenty dotyczące „Legendy Młodej Polski”. M. Eksteins, „Święto wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku”, tłum. K. Rabińska – wyd. dowolne. |
Zakres tematów: |
Zakres tematów Semestr zimowy: 1. Zajęcia organizacyjne: wokół powstania styczniowego 2. Filozofia sztuki i języki krytyczne (Chmielowski, Wiślicki, Taine) 3. Modele emancypacji i powieść tendencyjna (Mill, Orzeszkowa) 4. Zwątpienie i przebudowa programu (Świętochowski i Schopenhauer) 5. Kłopoty z polską historią (Sienkiewicz i Prus) 6. Kwestia chłopska (Prus) 7. Odnowiciel prozy i jego polski diagnosta (Zola i Sienkiewicz) 8. Zola w spódnicy (Zapolska i Zola) 9. O podmiotach wykluczonych (Konopnicka) 10. Przemiany myślenia o powieści (Sygietyński i Flaubert) 11. Miasto w arcydziele polskiego realizmu (Prus i Baudelaire) 12. Nieoczywiste puenty realistów (Prus, Orzeszkowa, Maupassant) 13. Choroba wieku (Sienkiewicz i Komornicka) 14. Poszukiwania metafizyczne (Tołstoj i Renan) 15. Temat do wyboru ze studentami Semestr letni: 1. Pierwsze batalie modernistów (Górski, Przybyszewski, Brzozowski) 2. Epidemia rozpaczy (Huysmans i Wilde) 3. Diagnoza modernistycznego „ja” (Przybyszewski i Freud) 4. W kręgu artystów (Berent i Nietzsche) 5. Od parnasizmu do symbolizmu – przemiany poezji cz. I 6. Łódzkie zwierciadło kapitalizmu (Reymont i Simmel) 7. Rewolucja 1905 roku i jej ideowe korzenie (Strug i Marks) 8. Wielka Reforma Teatru (Ibsen i Maeterlinck) 9. Rewolucje teatralne w Krakowie (Wyspiański) 10. Eksperyment powieściowy – wersja polska (Irzykowski) 11. Od ekspresjonizmu do franciszkanizmu – przemiany poezji cz. II 12. Inteligent w okowach historii (Żeromski) 13. Eksperyment powieściowy – wersja francuska (Proust) 14. Młodopolskie źródła dwudziestowiecznych zjawisk (Leśmian i Jaworski) 15. Wielkie podsumowania (Brzozowski, Żeromski, Znaniecki) |
Metody dydaktyczne: |
Elementy wykładu, pogadanka, dyskusja, praca z tekstem i obrazem, close reading. |
Metody i kryteria oceniania: |
- Obecność na zajęciach. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć. - Aktywność na zajęciach (udział w dyskusji). - Praca roczna dopuszczająca do egzaminu. |
Uwagi: |
W sytuacji, gdyby zajęcia miały formę zdalną, odbędą się za pośrednictwem platformy ZOOM. Kamery i mikrofony – wymagane. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.