Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Literatura i kultura po 1864 r. [3001-P1A2LP] Rok akademicki 2021/22
Ćwiczenia, grupa nr 1

Przejdź do planu zaznaczono terminy wyświetlanej grupy
To jest strona grupy zajęciowej. Jeśli szukasz opisu przedmiotu, zobacz stronę przedmiotu
Przedmiot: Literatura i kultura po 1864 r. [3001-P1A2LP]
Zajęcia: Rok akademicki 2021/22 [2021] (zakończony)
Ćwiczenia [CW], grupa nr 1 [pozostałe grupy]
Termin i miejsce: Podana informacja o terminie jest orientacyjna. W celu uzyskania pewnej informacji obejrzyj kalendarz roku akademickiego lub skontaktuj się z wykładowcą (nieregularności zdarzają się przede wszystkim w przypadku zajęć odbywających się rzadziej niż co tydzień).
każdy wtorek, 13:15 - 14:45
sala 26
Budynek Wydziału Polonistyki jaki jest adres?
Terminy najbliższych spotkań: Daty odbywania się zajęć grupy. Prezentują informacje na podstawie zdefiniowanych w USOS terminów oraz spotkań.
Kliknij w datę by zobaczyć tygodniowy plan z zaznaczonym spotkaniem.
Wszystkie zajęcia tej grupy już się odbyły - pokaż terminy wszystkich spotkań.
Data i miejsceProwadzący
Liczba osób w grupie: 16
Limit miejsc: 20
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Prowadzący: Damian Makuch
Literatura:

Lista lektur może ulec niewielkim zmianom w odpowiedzi na zainteresowania i potrzeby studentek i studentów.

1. Zajęcia organizacyjne: wokół powstania styczniowego

M. Gloger, „Pozytywizm: między nowoczesnościa a modernizmem”, „Pamiętnik Literacki” 2007, nr 98/1, s. 5-19.

J. Maciejewski, „Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku”, [w:] „Literatura południa wieku. Twórczość lat sześćdziesiątych XIX stulecia wobec romantyzmu i pozytywizmu”, red. J. Maciejewski, Warszawa 1992.

2. Filozofia sztuki i języki krytyczne

A. Wiślicki, „Groch na ścianę”, P. Chmielowski, „Utylitaryzm w literaturze” [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”, red. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985;

H. Taine, „Filozofia sztuki”, tłum. A Sygietyński, Gdańsk 2010 – fragmenty.

3. Modele emancypacji i powieść tendencyjna

E. Orzeszkowa, „Marta” - wydanie dowolne;

E. Orzeszkowa, „Kilka uwag nad powieścią”; „O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle” [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”;

J. St. Mill, „Poddaństwo kobiet” – wyd. dowolne

M. Żmigrodzka, „Strategia powieści tendencyjnej”, [w:] tejże, „Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu”, Warszawa 1965.

4. Zwątpienie i przebudowa programu

A. Świętochowski, „Dumania pesymisty”, oprac. Ewa Paczoska, Warszawa 2002;

A. Schopenhauer, „Świat jako wola i przedstawienie”, tłum. J. Garewicz, Warszawa 2012 – fragmenty;

J. Tomkowski, „Geniusz i miliony”, [w:] tegoż, „Mój pozytywizm”, Warszawa 1993;

D. M. Osiński, „Aleksander Świętochowski w poszukiwaniu formy. Biografia myśli”, Warszawa 2011 – wybrane fragmenty.

5. Kłopoty z polską historią

H. Sienkiewicz, „Ogniem i mieczem” lub „Quo vadis”;

B. Prus, „«Ogniem i mieczem», powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza”; H. Sienkiewicz, „O powieści historycznej”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”;

R. Koziołek, „Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy” – wybrane fragmenty.

6. Kwestia chłopska

B. Prus „Placówka” – wyd. dowolne;

T. Żabski, „Wstęp” [w:] B. Prus, „Placówka”, BN, Wrocław 1987;

Józef Bachórz, „»Placówka« Bolesława Prusa – projekt kolejnej interpretacji, „Pamiętnik Literacki” 1984, nr 75/3.

7. Wielki odnowiciel prozy i jego polski diagnosta

E. Zola, „Brzuch Paryża” – wyd. dowolne;

H. Sienkiewicz, „O naturalizmie w powieści. Dwa odczyty”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”;

J. Kulczycka-Saloni, „Literatura polska lat 1876­1902 a inspiracja Emila Zoli”, Warszawa 1974.

8. Zola w spódnicy

G. Zapolska, „Kaśka Kariatyda” – wyd. dowolne;

E. Zola, „Powieść eksperymentalna”, w: „Modernizm. Spotkania. Antologia”, red. E. Paczoska, L. Magnone, Warszawa 2005;

K. Kłosińska, „Ciało, ubranie, pożądanie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej”, Kraków 1999 – rozdz. 2: „Ciało”.

9. O podmiotach wykluczonych

M. Konopnicka, „Nowele”, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1962 („Obrazki więzienne”, „Szpital żydowski”, „Maryśka”, „Józefowa”, „A capella”); M. Konopnicka „Obrazki I–VI” [w:] tejże, „Poezye” – wyd. dowolne;

L. Magnone, „Maria Konopnicka. Lustra i symptomy” – wybrane fragmenty;

T. Budrewicz, „Fizjonomie więźniów w obrazkach więziennych Konopnickiej”, [w:] „Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej”, pod red. T. Budrewicza i Z. Fałtynowicza, Suwałki 2004;

Lektura uzupełniająca: E. Orzeszkowa, „Cham” – wyd. dowolne.

10. Przemiany myślenia o powieści

A. Sygietyński, „Współczesna powieść we Francji” w: „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”;

G. Flaubert, „Madame Bovary”, tłum. A. Micińska – wyd. dowolne;

E. Paczoska, „Teoretyk w laboratorium naturalizmu”, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, „Naturalizm i naturaliści w Polsce”, Warszawa 1991.

„Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, t. 49, nr 3: „Dlaczego bowaryzm?”, red. B. Mazan, A. Mazur.

11. Miasto w arcydziele polskiego realizmu

B. Prus, „Lalka”, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998;

B. Prus, „Słówko o krytyce pozytywnej”, [w:] tegoż, „Pisma”, red. Z. Szweykowski, Warszawa 1950, t. 29;

Ch. Baudelaire, „Malarz życia nowoczesnego”, przeł. J. Guze, Gdańsk 1998;

E. Paczoska, „Lalka czyli rozpad świata”, Białystok 1995 (lub wydanie następne);

W. Benjamin, „O kilku motywach u Baudelaire`a”, „Przegląd Humanistyczny" 1970, nr 5.

12. Nieoczywiste puenty realistów

B. Prus, „Sen”, „Pleśń świata”;

E. Orzeszkowa, „Gloria victis” – wybór;

G. de Maupassant, „Horla”;

E. Orzeszkowa, „Powieść a nowela”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”;

M. Żmigrodzka, „Dwie legendy powstania styczniowego”, „Pamiętnik Literacki” 1963, z. 4.

U. Phillips, „Nie mogę, mamciu, nie mogę inaczej…” – matka i córka wobec powstania styczniowego w „Hekubie” Elizy Orzeszkowej, w: „Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej”, pod. red. I. Wiśniewskiej, B. K. Obsulewicz, Lublin 2010;

B. Bobrowska, „Małe narracje Prusa”, Gdańsk 2005;

A. Martuszewska, „Pozytywistyczne parabole”, Gdańsk 1997;

13. Choroba wieku

M. Komornicka, „Przejściowi”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973 i nast.;

H. Sienkiewicz, „Bez dogmatu” – wydanie dowolne;

H. Markiewicz, „Bezdogmatowcy i melancholicy”, [w:] tegoż, „W kręgu Żeromskiego”, Warszawa 1977;

A. Rozpłochowska, „ Dekadentyzm utracony”, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 4.

14. Poszukiwania metafizyczne

E. Renan, „Życie Jezusa”, [w:] „Modernizm. Spotkania”, dz. cyt.

E. Abramowski, „Co to jest sztuka?”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”;

L. Tołstoj, „Śmierć Iwana Ilijcza”, [w:] tegoż, „Opowiadania i nowele. Wybór”, oprac. R. Łużny, BN, Wrocław 1986.

15. Temat do wyboru ze studentami.

Semestr letni:

1. Pierwsze batalie modernistów

„Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973 i nast.: A. Górski, „Młoda Polska”; S. Przybyszewski, „Confiteor”; S. Brzozowski, „My młodzi”;

K. Wyka, „Spór pokoleń i zagadnienie początków Młodej Polski”,[ w:] tegoż, „Młoda Polska”, t. I, Kraków 1987, s. 122-146;

R. Nycz, „Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej”, [w:] tegoż, „Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie”, Wrocław 1997.

2. Epidemia rozpaczy

O. Wilde, „Przedmowa” do powieści „Portret Doriana Greya” – wyd. dowolne

J.-K. Huysmans, „Na wspak”, tłum. J. Rogoziński – wyd. dowolne;

T. Walas, „Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905)”, Kraków 1986 – wybrane fragmenty.

3. Diagnoza modernistycznego „ja”

S. Przybyszewski, „Requiem aeternam”, [w:] tegoż, „Poematy prozą”, wybór, wstęp i oprac. G. Matuszek, Kraków 2003;

Z. Freud, „O psychoanalizie”, [w:] „Modernizm. Spotkania”;

G. Matuszek, „Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii”, Kraków 2008 - wybrane fragmenty;

P. Dybel, „Pogrzeb Edypa. O »Requiem aeternam« Stanisława Przybyszewskiego”, [w:] tegoż, „Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud – Lacan”, Kraków 2000.

4. W kręgu artystów

F. Nietzsche, „Tako rzecze Zaratustra” – wyd. dowolne

W. Berent, „Próchno” (BN I - 234);

M. Popiel, „Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej,” Kraków 1999 – rozdz. 4: „Ironia, paradoks i »człowiek dostojny«”;

A. Z. Makowiecki, „Młodopolski portret artysty”, Warszawa 1971;

M. Podraza-Kwiatkowska, „Bóg, ofiara, clown czy psychopata? O roli artysty na przełomie XIX i XX wieku”, [w:] tejże, „Młodopolskie harmonie i dysonanse”, Warszawa 1969.

5. Od parnasizmu do symbolizmu – przemiany poezji cz. I

A. Asnyk, K. Przerwa-Tetmajer, J. Kasprowicz, P. Verlaine, Ch. L. de Lisle, S. Mallarmé – wybór wierszy;

M. Podraza-Kwiatkowska, „Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski: teoria i praktyka”, Kraków 1975 – wybrane fragmenty;

A. Mazur, „Parnasizm w poezji polskiej drugiej połowy XIX i początku XX wieku”, Opole 1993.

6. Łódzkie zwierciadło kapitalizmu

G. Simmel, „Mentalność mieszkańców wielkich miast”, [w:] tegoż, „Socjologia”, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975

S. W. Reymont, „Ziemia obiecana” (BN I - 286);

M. Popiel, „Brzydota i patos cywilizacji. »Ziemia obiecana« Władysława Reymonta”, [w:] tejże, „Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej”, Kraków 1999.

E. Rybicka, „Problematyka urbanistyczna w literaturze polskiej XVIII i XIX wieku”, „Modernizowanie miasta”, [w:] tejże, Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej”, Kraków 2003 – wybrane fragmenty.

7. Rewolucja 1905 roku i jej ideowe korzenie

A. Strug, „Dzieje jednego pocisku” – fragmenty;

K. Marks, „Manifest komunistyczny”, [w:] „Modernizm. Spotkania”;

S. Kryński, „Wizja rewolucji we wczesnej prozie Andrzeja Struga (1902–1912)”, Rzeszów 1989;

J. Jakóbczyk, „O tym, jak Młoda Polska posiwiała. Proza młodopolska wobec rewolucji 1905 roku” - wybrane fragmenty.

8. Wielka Reforma Teatru

H. Ibsen, „Nora” lub „Dzika kaczka” – wyd. dowolne; M. Maeterlinck, „Ślepcy”

K. Braun, „Wielka reforma teatru w Europie. Ludzie – idee – zdarzenia”, Wrocław 1984.

9. Rewolucje teatralne w Krakowie

S. Wyspiański, „Wyzwolenie” – wydanie dowolne;

M. Głowiński, „ Konstelacja »Wyzwolenia«”, [w:] tegoż, „Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej”, Kraków 1997.

M. Popiel, „Wyspiański – artysta agonu, Starcie drugie: Wyspiański – Mickiewicz”, [w:] tejże, „Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty”, Kraków 2008.

I. Sławińska, „Młodopolska batalia o teatr”, [w:] „Myśl teatralna Młodej Polski”, Warszawa 1966.

10. Eksperyment powieściowy – wersja polska

K. Irzykowski, „Pałuba” (BN I 240) – fragmenty

E. Paczoska, „Tajemnice »Pałuby«”, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, „Naturalizm i naturaliści w Polsce”, Warszawa 1992.

J. Franczak, „Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej”, Kraków 2007 - wybrane fragmenty.

11. Od ekspresjonizmu do franciszkanizmu – przemiany poezji cz. II

J. Kasprowicz, , M. Komornicka, T. Miciński – wybór wierszy;

L. Staff, „Wstęp do Kwiatków św. Franciszka”, [w:] tamże;

D. Kielak, „Franciszkanizm w projekcie polskiej tożsamości”, [w:] „Dzieło św. Franciszka z Asyżu. Projekcja w kulturze i duchowości polskiej XIX i XX wieku”, Warszawa 2004.

J. Prokop, „Żywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Micińskiego”, Kraków 1978.

„Poetki Młodej Polski”, oprac. Jan Z. Jakubowski, Warszawa 1963 (wybór).

12. Inteligent w okowach historii

S. Żeromski, „Wierna rzeka”

T. Linkner, „W mitycznym nurcie «Wiernej rzeki»”, „Ruch Literacki” 2000, z. 2.

A. Zdanowicz, „Metafizyka i życie społeczne. Żeromski wobec problemów współczesności”, Warszawa 2005.

13. Eksperyment powieściowy – wersja francuska

M. Proust, „W stronę Swana”, tłum. T. Boy-Żeleński – wyd. dowolne;

A. Jarmuszkiewicz, „Tropy Prousta. Problemy recepcji literackiej w literaturze polskiej po 1945 roku”, Kraków 2019.

14. Młodopolskie początki dwudziestowiecznych zjawisk

B. Leśmian, „Przygody Sindbada Żeglarza” – wybrane przygody;

R. Jaworski, „Historie maniaków”, Kraków 1978 (przede wszystkim: „Medi”, „Bania doktora Lipka”, „Amor milczący”)

B. Leśmian, „Z rozmyślań o Bergsonie”, [w:] tegoż, „Szkice literackie”, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1959;

E. Boniecki, „Archaiczny świat Bolesława Leśmiana”, Gdańsk 2008 - wybrane fragmenty;

K. Kłosiński, „Wokół »Historii maniaków«. Stylizacja. Brzydota. Groteska”, Kraków 1992 - wybrane fragmenty;

R. Okulicz-Kozaryn, „Gest pięknoducha. Roman Jaworski i jego estetyka brzydoty”, Warszawa 2003 - wybrane fragmenty.

15. Wielkie podsumowania

S. Brzozowski, „Legenda Młodej Polski”, [w:] tegoż, „Eseje i studia o literaturze”, t. II (BN I - 258) – fragmenty;

S. Żeromski, „Literatura a życie polskie”, [w:] „Modernizm. Spotkania”;

F. Znaniecki, „Upadek cywilizacji zachodniej”, [w:] tamże;

A. Mencwel, „»No! Io non sono morto...«Jak czytać »Legendę Młodej Polski«”, Kraków 2001

M. Głowiński, „ Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej”, Kraków 1997 – fragmenty dotyczące „Legendy Młodej Polski”.

M. Eksteins, „Święto wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku”, tłum. K. Rabińska – wyd. dowolne.

Zakres tematów:

Zakres tematów

Semestr zimowy:

1. Zajęcia organizacyjne: wokół powstania styczniowego

2. Filozofia sztuki i języki krytyczne (Chmielowski, Wiślicki, Taine)

3. Modele emancypacji i powieść tendencyjna (Mill, Orzeszkowa)

4. Zwątpienie i przebudowa programu (Świętochowski i Schopenhauer)

5. Kłopoty z polską historią (Sienkiewicz i Prus)

6. Kwestia chłopska (Prus)

7. Odnowiciel prozy i jego polski diagnosta (Zola i Sienkiewicz)

8. Zola w spódnicy (Zapolska i Zola)

9. O podmiotach wykluczonych (Konopnicka)

10. Przemiany myślenia o powieści (Sygietyński i Flaubert)

11. Miasto w arcydziele polskiego realizmu (Prus i Baudelaire)

12. Nieoczywiste puenty realistów (Prus, Orzeszkowa, Maupassant)

13. Choroba wieku (Sienkiewicz i Komornicka)

14. Poszukiwania metafizyczne (Tołstoj i Renan)

15. Temat do wyboru ze studentami

Semestr letni:

1. Pierwsze batalie modernistów (Górski, Przybyszewski, Brzozowski)

2. Epidemia rozpaczy (Huysmans i Wilde)

3. Diagnoza modernistycznego „ja” (Przybyszewski i Freud)

4. W kręgu artystów (Berent i Nietzsche)

5. Od parnasizmu do symbolizmu – przemiany poezji cz. I

6. Łódzkie zwierciadło kapitalizmu (Reymont i Simmel)

7. Rewolucja 1905 roku i jej ideowe korzenie (Strug i Marks)

8. Wielka Reforma Teatru (Ibsen i Maeterlinck)

9. Rewolucje teatralne w Krakowie (Wyspiański)

10. Eksperyment powieściowy – wersja polska (Irzykowski)

11. Od ekspresjonizmu do franciszkanizmu – przemiany poezji cz. II

12. Inteligent w okowach historii (Żeromski)

13. Eksperyment powieściowy – wersja francuska (Proust)

14. Młodopolskie źródła dwudziestowiecznych zjawisk (Leśmian i Jaworski)

15. Wielkie podsumowania (Brzozowski, Żeromski, Znaniecki)

Metody dydaktyczne:

Elementy wykładu, pogadanka, dyskusja, praca z tekstem i obrazem, close reading.

Metody i kryteria oceniania:

- Obecność na zajęciach. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

- Aktywność na zajęciach (udział w dyskusji).

- Praca roczna dopuszczająca do egzaminu.

Uwagi:

W sytuacji, gdyby zajęcia miały formę zdalną, odbędą się za pośrednictwem platformy ZOOM. Kamery i mikrofony – wymagane.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)