Ewolucja ustrojów państwowych i instytucji prawnych [2200-1P006S] Rok akademicki 2021/22
Ćwiczenia, grupa nr 4

A. Ajnenkiel, Konstytucje polskie 1791 – 1997, wyd. 2

J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, wyd. VI.

A. Moniuszko, Prawo sądowe Rzeczypospolitej szlacheckiej (XVI–XVIII w.): Zarys wykładu z wyborem źródeł, Warszawa 2017, dostępne:

http://naszestrony.eu/campidoglio/graph/srodki/sadownictwo-rp-szlach.pdf

P. Pomianowski, Rozwód w XIX wieku na centralnych ziemiach polskich. Praktyka stosowania Kodeksu Napoleona w latach 1808–1852, Warszawa 2018,

A. Pułło, Ustroje państw współczesnych, Warszawa 2007.

M. Wąsowicz, Historia ustroju państw Zachodu, wyd. 3

M. Wąsowicz, Prawo i obywatel, Warszawa 2015

W. Wichert, Ustawa o pełnomocnictwach (Ermächtigungsgesetz) z 23 marca 1933 roku jako katalizator budowy państwa wodzowskiego w Niemczech, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 41: 2019, nr 4, s. 21-43, https://wuwr.pl/sfzh/article/view/1396/10247

Literatura dodatkowa do poszczególnych tematów podana w poszczególnych tematach, bądź – przed zajęciami. M.in.: Gustaw Radbruch, Ustawa i prawo, https://www.law.uj.edu.pl/users/kprz/docs/radbruch%20ustawa_i_prawo.pdf

Sz. Zaręba, Ciągłość państwa polskiego od 1918 r. z punktu widzenia prawa międzynarodowego, „Sprawy Międzynarodowe” 2018, nr 3, s. 261-291. http://isppan.waw.pl/wp-content/uploads/2019/07/ZAR%C4%98BA-SM-3-2018-F-netto-www-16.pdf

1. Kwestie organizacyjne (zaliczenia, egzaminy, Olimpiada Historycznoprawna). Prawo publiczne – prawo prywatne, w dawnej Rzeczypospolitej podział odmienny: prawo polityczne – prawo sądowe.

2-3. Początki kształtowania się konstytucjonalizmu i parlamentaryzmu.

Źródła: Magna Charta Libertatum. Artykuły henrykowskie.

4-5. Konstytucjonalizm amerykański Źródło: Konstytucja Stanów Zjednoczonych 1787 r.

6-7 . Prawo inicjatorem społecznej ewolucji. Dzieło Sejmu Wielkiego.

Źródło: Konstytucja 3 maja, ustawy z nią związane: Miasta Nasze Królewskie.

8-9. Konstytucjonalizm francuski. Źródła: Konstytucja Francji 1791 r. Senatus-consulta lat 1802 i 1804, Karta konstytucyjna 1814 r.

10-11. Porządkowanie państwa po gwałtownych przemianach. Odgórna modernizacja Napoleona I. Poligon doświadczalny liberalizmu Aleksandra I.

Źródła: Konstytucja Księstwa Warszawskiego, Konstytucja Królestwa Polskiego.

12. Konstytucjonalizm III Republiki Francuskiej Źródła:Konstytucja III Republiki 1875 r.

13. Ewolucja Rzeszy w latach 1919-1933. Źródła: Konstytucja Rzeszy Niemieckiej 1919 r., Dekret: O ochronie narodu i państwa 28 II 1933 r., ustawa o Pełnomocnictwach (Ermächtigungsgesetz) z 23 III 1933 r.

14. Bo ni z tego ni z owego mamy Polskę na pierwszego… Odbudowa państwa czy tworzenie bytu nowego? Źródła: Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej…, Mała konstytucja z 1919 r.

15-17. Stabilizacja państwa, ale – czy rzeczywista? Konstytucja 1921 r. w teorii i praktyce.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 r.

18. Rewolucja bez rewolucyjnych konsekwencji, czy próba racjonalizacji niedomagań ustroju? Faktyczna destrukcja konstytucji.

Źródło: Nowela sierpniowa z 1926 r.

19-21… uchwalenie… jej dowcipem i trikiem nie jest zdrowe. Oryginalne polskie rozwiązanie ustrojowe: wzór dla Getúlio Vargasa i Antanasa Smetony?

Źródło: Konstytucja kwietniowa z 1935 r.

21-22. Nie kartka wyborcza nas tu przyniosła i nie kartka wyborcza nas stąd zdejmie. […] Władzy raz zdobytej nie oddamy nigdy. Za cieniutką fasadą legalizmu – konstytucja 1952 r., geneza, przemiany i praktyka stosowania.

Źródło: Manifest PKWN, Mała konstytucja 1947 r., Konstytucja PRL 1952 r. 23. Suwerenność narodowa należy do ludu, który wykonuje ją przez swych przedstawicieli i w drodze referendum. Remedium na dominację legislatywy: konstytucja Francji z 1958 r.: geneza, przemiany, praktyka (cohabitation). Źródło: Konstytucja Republiki Francuskiej 1958 r. (z wyszczególnieniem zmian, zwłaszcza w 1962 r.)

24-25. Dawne prawo polskie a jego tradycje w prawie prywatnym XIX w. Prawo ziemskie. Małżeńskie prawo ziemskie, recepcja francuskiego modelu prawa małżeńskiego. Dożywocie w prawie ziemskim i recepcja w ABGB (do roku 2009). Tzw. staropolska hipoteka na tle rozwiązań europejskich. Relikty danego prawa w XX-wiecznych zwyczajach prawnych.

Źródła: konstytucja O ważności zapisów 1588 r., ustawa hipoteczna 1825 r.; Kodeks Napoleona, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego 1825 (nt. małżeństwa), ABGB (dożywocie). Literatura: Zwyczaje spadkowe włościan w Polsce, Warszawa 1928-1929, cz. 1-5

26-27. Polskie prawo karne. Źródło: Kodeks karzący Królestwa Polskiego 1818 r. , Kodeks karny 1932 r.

28. Próba podsumowania przekształceń ustrojowych i prawnych Polski na tle porównawczym.

Dominować będzie analiza źródeł (najlepiej - w pracy grupowej) tudzież rozwiązywanie stanów faktycznych (na podstawie propozycji studentów).

Obecność na zajęciach. Bez żadnych konsekwencyj dopuszczalne są cztery nieobecności na zajęciach w ciągu całego roku. Większa ich liczba wymaga zaliczenia za pomocą colloquium. Atoli nieobecność na więcej niż połowie zajęć – poza szczególnymi przypadkami losowymi – powoduje brak możliwości zaliczenia ćwiczeń

Ocena na podstawie indywidualnej aktywności. Wszakoż colloquium zaliczeniowe dla całej grupy – bez względu na indywidualne osiągnięcia podczas semestru – na jej życzenie.

Dopuszczenie do egzaminu w terminie zerowym:

1. Obecność na ćwiczeniach i regularna aktywność na nich (ocena bieżąca).

2. Zaliczenie colloquium dopuszczającego (w drugiej połowie kwietnia) – na ocenę minimum dobrą. Jego zakres obejmuje: całość materiału przerobionego na ćwiczeniach.

Colloquium zaliczeniowe dla całej grupy – bez względu na osiągnięcia podczas semestru – na jej życzenie.