Poetyka i analiza dzieła literackiego [3001-11A1PA] Rok akademicki 2022/23
Ćwiczenia, grupa nr 5

Semestr I, prowadzący: dr hab. Przemysław Pietrzak:

Lista lektur pokrywa się z literaturą przedmiotu obowiązkową do egzaminu. Oprócz tego prowadzący może wykorzystać następujące opracowania:

Dorota Urbańska, "Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej", Warszawa 1995.

Beda Alleman, "O ironii jako kategorii literackiej", w: "Pamiętnik Literacki" 1986, z. 1

Mieczysław Porębski, "Czy metaforę można zobaczyć?", w: "Teksty" 1980, z. 6

Michaił Bachtin, "Słowo w poezji i słowo w powieści", w: tegoż, "Problemy literatury i estetyki", przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982

Semestr II, prowadząca: dr Adela Kobelska

Lektury z listy podanej w sylabusie ogólnym w części A (literatura przedmiotu obowiązująca na egzaminie).

Teksty dodatkowe: dłuższe teksty literackie potrzebne do pracy warsztatowej nad poszczególnymi zagadnieniami poruszanymi w rozprawach teoretycznych wskazane zostały przy poszczególnych tematach. Dodatkowo na zajęciach będą pojawiały się krótki teksty literackie lub ich fragmenty dostarczane bezpośrednio przez prowadzącą.

I semestr, wersologia, stylistyka, prowadzący: dr hab. Przemysław Pietrzak

Liczba zagadnień nie pokrywa się z liczbą zajęć

I. Pojęcie wiersza (obok pojęcia prozy, a także liryki i poezji),

II. Wprowadzenie do systemów wersyfikacyjnych. Sylabizm (wiersz „W mojej ojczyźnie” Czesława Miłosza)

III. Sylabotonizm (wiersze „Czemu nie w chórze” C. K. Norwida),

IV. Tonizm (wybrane przykłady z J. Czechowicza),

V. Nienumeryczne systemy wersyfikacyjne. Wiersz składniowy i antyskładniowy (wybrane fragmenty z utworów Wisławy Szymborskiej, Stanisława Barańczaka, Juliana Przybosia, rozbudowana analiza wiersza "Podłogo błogosław" Mirona Białoszewskiego).

VI. Metafora – teorie, odmiany, zastosowanie w literaturze (Z. Herbert, "Ciernie i róże")

VII. Ironia - teorie, odmiany, zastosowanie w literaturze (różne historyczne odmiany ironii od Platona, przez Słowackiego po Szymborską; analiza powieści "Blady ogień" Vladimira Nabokov).

II semestr, prowadząca: dr Adela Kobelska

I. Postać w dziele literackim

- Władimir Propp, Morfologia bajki, przeł. S. Balbus, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 4; [lub] Włodzimierz Propp, Morfologia bajki, przeł. W. Wojdyga-Zagórska, Warszawa 1976.

- Henryk Markiewicz, Postać literacka, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984 (i wyd. nast.).

II. Czas i przestrzeń w dziele literackim

- Henryk Markiewicz, Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984 (i wyd. nast.).

+ Magdalena Tull, Niezgodność brzmień, [w:] tejże, Włoskie szpilki, Warszawa 2011 (i wyd. następne).

III. Techniki i strategie narracyjne - narracja auktorialna

- Franz Stanzel, Typowe formy powieści, przeł. R. Handke, [w:] Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Kraków 1980; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, Warszawa 2000 (i wyd. nast.).

IV. Techniki i strategie narracyjne - narracja pierwszooosobowa

- Michał Głowiński, O powieści w pierwszej osobie, [w:] tegoż, Gry powieściowe lub „Prace wybrane”, t. 2, Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997

+ Jarosław Iwaszkiewicz, Wzlot, „Twórczość" 1957, nr 12; [przedruk np. w:] tegoż, O psach, kotach i diabłach, Warszawa 1968 lub tegoż, Opowiadania zebrane, t. 3, Warszawa 1969.

V. Techniki i strategie narracyjne - mowa pozornie zależna i narracja personalna

- Dawid Hopensztand, Mowa pozornie zależna w kontekście „Czarnych skrzydeł”, [w:] Stylistyka teoretyczna w Polsce, pod red. K. Budzyka, Warszawa 1946.

VI. Techniki i strategie narracyjne - strumień świadomości oraz "nietypowe formy powieści"

- Stanisław Eile, Strategia narracyjna z perspektywy postaci powieściowych, [w:] tegoż, Światopogląd powieści, Wrocław 1973; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, Warszawa 2000 (i wyd. nast.).

+ Jerzy Andrzejewski, Bramy raju, Warszawa 1960 (i wyd. nast.); [przedruk w:] tegoż, Trzy opowieści, Wrocław 1998.

VII. Instancje nadawcze i odbiorcze dzieła literackiego

- Aleksandra Okopień-Sławińska, Relacje osobowe w komunikacji literackiej, [w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1985 (i wyd. nast.); przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, Warszawa 2000 (i wyd. nast.).

+ Tadeusz Borowski, Dzień na Harmenzach, [w:] tegoż, Pożegnanie z Marią, Warszawa 1948 (lub inne wyd. lub wybór).

VIII. Dialog a dialogowość (Bachtin) w dziele literackim

- Michaił Bachtin, Słowo w dziele Dostojewskiego, [w:] tegoż, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa 1970; przedruk [w:] Poetyka, wyb. D. Ulicka, t. 2, Warszawa 2000 (i wyd. nast.).

+ Kazimierz Brandys, Wywiad z Ballmeyerem, [w:] tegoż, Romantyczność, Warszawa 1960 (i wyd. nast. lub inny zbiór).

IX. Stylizacja, pastisz, parodia

- Stanisław Balbus, Historycznoliteracka aktywność stylizacji, [w:] tegoż, Między stylami, Kraków 1993.

- Ryszard Nycz, Parodia, [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, et al., Wrocław 1993 (i wyd. nast.).

X. Gatunkowy wymiar dzieła literackiego

- Michał Głowiński, Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983.

- Stanisław Balbus, Zagłada gatunków, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000.

XI. Sylwiczność; literatura czysta a literatura stosowana

- Ryszard Nycz, Współczesne sylwy wobec instytucji literatury, [w:] tegoż, Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu, Wrocław 1984 i nast.

- Stefania Skwarczyńska, O pojęcie literatury stosowanej, „Pamiętnik Literacki” 1931 (wydanie rocznikowe).

XII. Tragedia grecka wg Arystotelesa

- Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 1988.

+ Sofokles, Król Edyp (wyd. dowolne).

XIII. Dramat - literackość i teatralność

- D. Ratajczakowa, Sługa dwóch panów: dwoisty żywot dramatu, "Teksty Drugie" 1990, nr 5-6.

+ Juliusz Słowacki, Balladyna (wyd. dowolne).

XIV. Dramat - tworzywo słowne, formy podawcze, metatekst

- M. Prussak, Pytania o monolog w dramacie romantycznym, [w:] tejże, Czy jeszcze słychać głos romantyzmu, Warszawa 2007.

- I. Jajte-Lewkowicz, Parateksty na wolności. O roli didaskaliów w dramacie współczesnym, [w:] Dramat w tekście, tekst w dramacie, red. A. Grabowski, J. Kopciński, Warszawa 2014.

Zajęcia prowadzone są metodą dyskusji nad artykułem naukowym, dla którego ilustrację, a czasami swoistą antytezę stanowią wskazane teksty literackie. W miarę rozwoju wiedzy studenta prowadzący zachęca do bardziej krytycznego spojrzenia i konfrontacji teoretycznych diagnoz, założeń i projektów z praktyką literacką (twórczą i czytelniczą).

Inne wykorzystywane metody: praca warsztatowa indywidualna i/lub w grupach.

Każdy semestr zaliczany jest osobno na ocenę. Podstawą oceny jest praca semestralna polegająca na analizie wskazanego tekstu: wierszowego (semestr zimowy) i prozatorskiego (semestr letni). Oprócz tego studenci napiszę też dwa sprawdziany o charakterze teoretycznym. Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze.

Zgoda z zarządzeniem dziekańskim każda nieobecność nadwymiarowa wymaga usprawiedliwienia. W przeciwnym razie może to poskutkować skreśleniem z listy studentów.

Pietrzak Przemysław (30h)/Kobelska Adela (30h)