Historia literatury polskiej: staropolska i oświecenie [3001-11A1HS] Rok akademicki 2023/24
Ćwiczenia, grupa nr 9

Poniższa lista zawiera jedynie teksty literackie przewidziane na zaplanowane spotkania. Zalecane opracowania zostaną wskazane na początku każdego semestru.

I semestr

1.

Zajęcia organizacyjne.

Wstęp do literatury epok dawnych.

Wprowadzenie do epoki średniowiecza.

2.

Bogurodzica, w: W. Wydra, W.R. Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wyd. 2. poprawione i uzupełnione, Wrocław 1995 (lub wyd. nast.), s. 234–237.

3.

Legenda o św. Aleksym, w: W. Wydra, W.R. Rzepka, Chrestomatia staropolska, dz. cyt., s. 260–265.

Kazania świętokrzyskie, oprac. P. Stępień, H. Tchórzewska-Kabata, I. Winiarska-Górska, Warszawa 2009 (lub wyd. z antologii: Chrestomatia staropolska. Teksty polskie do roku 1543, oprac. W. Wydra, W.R. Rzepka, Wrocław 1995) (stąd: Kazanie na dzień św. Katarzyny).

Chrestomatia staropolska. Teksty polskie do roku 1543, oprac. W. Wydra, W.R. Rzepka, Wrocław 1995 – Kazania gnieźnieńskie (stąd: Kazanie na dzień św. Bartłomieja).

4.

Polska poezja świecka XV wieku, oprac. M. Włodarski, Wrocław 1997 (BN I 60) – Andrzej Gałka z Dobczyna, Pieśń o Wiklefie; Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego; Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego; Cantilena inhonesta (obowiązuje także lektura Wstępu).

5.

Anonim tzw. Gall, Kronika polska, przeł. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, Wrocław 1965 lub wyd. nast. (BN I 59). Stąd: ks. I i II.

Wincenty zwany Kadłubkiem, Kronika polska, przeł. i oprac. B. Kürbis, Wrocław 1992 lub wyd. nast. (BN I 277) – Prolog, Księga I.

6.

Toć jest dziwne a nowe. Antologia literatury polskiego średniowiecza, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1987 – Nawiedzenie Grobu.

Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, oprac. J. Okoń, Wrocław 1971 (BN I 201).

7.

Kolokwium z obowiązkowych lektur średniowiecznych (40 minut).

Wprowadzenie do epoki renesansu na podstawie: Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470-1543, oprac. A. Jelicz, Szczecin 1985 – Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek.

8.

Klemens Janicki (Janicjusz), Carmina. Dzieła wszystkie, wyd. i wstęp J. Krókowski, przeł. E. Jędrkiewicz, Wrocław 1966 lub: Klemens Janicki (Janicjusz), Poezje wybrane, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1975 – Tristium liber (Księga żalów).

9.

Rozmowy, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprosnym, w: Rozmowy Salomona z Marchołtem, przeł. i oprac. M. Eder, Wrocław 2014, s. 77–118.

Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny. Krytyczna edycja staropolskiego przekładu Ulenspiegla, wyd. R. Grześkowiak, E. Kizik, Gdańsk 2005. Stąd historie: 1–4, 12–14, 22, 24–29, 33–34, 95.

10.

Mikołaj Rej, Źwierciadło albo Kstałt […]: Żywot człowieka poćciwego, w: tenże, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław 2006 (BN I 308).

Łukasz Górnicki, Dworzanin polski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1954 lub wyd. nast. (BN I 109) lub: Pisma, oprac. R. Pollak, Warszawa 1961 – t. 1, ks. I.

11.

Jan Kochanowski, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław 1997 lub wyd. nast. (BN I 100).

12.

Mikołaj Rej, Figliki, w: Mikołaj Rej, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław 2006 (BN I 308)

13.

Andrzej Frycz-Modrzewski, Wybór pism, oprac. W. Voise, Wrocław 1977 lub wyd. nast. (BN I 229) – O poprawie Rzeczypospolitej (księga O Kościele).

Piotr Skarga, Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir i M. Korolko, Wrocław 1995 lub wyd. nast. (BN I 70) – kazanie II i VII.

14.

Mikołaj Sęp Szarzyński, Poezje zebrane, wyd. Radosław Grześkowiak i Adam Karpiński przy współudziale Krzysztofa Mrowcewicza, Warszawa 2001 (BPS, t. 23). Stąd: Sonety; Pieśni; Erotyki (stąd: 7. Do Anusie („Anusiu, byś mie…”; 8. Do Kasie („Jako lód....”)), Na statuę śmierci.

Kolokwium z obowiązkowych lektur renesansowych (40 minut).

II semestr

15.

Wprowadzenie do epoki baroku na podstawie:

Hieronim Morsztyn, Światowa rozkosz, w: tenże, Wybór poezji, oprac. R. Grześkowiak, Wrocław 2016 (BN I 326), s. 191–305.

16.

Szymon Zimorowic, Roksolanki, oprac. R. Grześkowiak, Warszawa 1999: Ukochanym oblubieńcom, Dziewosłąb, chór trzeci.

Józef Bartłomiej Zimorowic, Sielanki nowe ruskie, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław 1999 (BN I 287) – Obmowa, Trużenicy, Kozaczyzna, Roczyzna.

17.

Nowy Sowiźrzał abo raczej Nowyźrzał; w: Antologia literatury sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. S. Grzeszczuk, wydanie dowolne (BN I 186).

Naenia abo Wiersz żałosny na śmierć Matysa Odludka, w: Antologia literatury sowizdrzalskiej…, jw.

18.

T. Tasso, Goffred abo Jeruzalem wyzwolona, przeł. P. Kochanowski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1951 [lub wydanie St. Grzeszczuka, Warszawa 1968]: pieśń I–IV, XVI i XX.

19.

Samuel Twardowski ze Skrzypny, Nadobna Paskwalina, oprac. J. Ślaski, Warszawa 1983, LUB: to samo w oprac. J. Okonia, Wrocław 1980 (BN I 87).

20.

R. Krzywy, Wstęp, w: Andrea Alciatus, Emblematum libellus – Książeczka emblematów, oprac. R. Krzywy, przeł. B. Czarski, Warszawa 2002, s. III–XX (proszę także zapoznać się z wydaniem tego zbioru i przejrzeć sobie, jak wyglądają pomieszczone tam utwory).

Zbigniew Morsztyn, Wybór wierszy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1975. Stąd utwory z cyklu Emblemata: 2, 12, 17, 29, 38, 41, 44, 49, 102, 113.

Stanisław Herakliusz Lubomirski, Poezje zebrane, t. 1, wyd. A. Karpiński, Adverbia moralia w oprac. M. Mejora, Warszawa 1995 – Adverbia moralia (adverbium I i II).

21.

Stanisław Herakliusz Lubomirski, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, wyd. J. Dąbkowska-Kujko, Warszawa 2006 (BPS, t. 32) – Rozmowa III: O stylu abo sposobie mówienia i pisania.

Maciej Kazimierz Sarbiewski, Wykłady poetyki, przeł. S. Skimina, Wrocław 1958 – O poincie i dowcipie, rozdziały: 1 i 2.

22.

Jan Andrzej Morsztyn, Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1988 lub wyd. nast. (BN I 257) – Kanikuła, Lutnia (ks. I), Pokuta w kwartanie.

23.

Kolokwium z obowiązkowych lektur barokowych (40 minut).

Wprowadzenie do oświecenia na podstawie:

S. Trembecki, Oda nie do druku, w: tenże, Wiersze wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1965, s. 61–63;

A. Naruszewicz, Balon, w: tenże, Liryki wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1964, s. 190–191;

T. K. Węgierski, Do Ogińskiego, hetmana wielkiego koronnego, w: tenże, Poezje wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1981, s. 42-43.

I. Krasicki, Świat zepsuty, Pochwała wieku, w: tenże, Satyry i listy, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1988 lub wyd. nast. (BN I 169).

24.

Ignacy Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. M. Klimowicz, Wrocław 1975 lub wyd. nast. (BN I 41).

25.

Franciszek Zabłocki, Sarmatyzm, oprac. L. Biernacki, Wrocław 1951 (BN I 115) lub inne wyd.

Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła, oprac. Z. Skwarczyński, Wrocław 1983.

26.

Ignacy Krasicki, Monachomachia, w: tenże, Monachomachia i Antymonachomachia, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1977 lub wyd. nast. (BN I 197).

Tomasz Kajetan Węgierski, Organy, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1956 lub: Organy. Poema heroikomiczne, wyd. A. Norkowska, Warszawa 2007 (BPPO, t. 7).

27.

Franciszek Karpiński, Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997 (BN I 89): Do Justyny. Tęskność na wiosnę; Do skowronka; Laura i Filon; Przeciwko deistom; Na piorun, blisko uderzający; Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim; Duma Lukierdy, czyli Luidgardy; Mazurek; Powrót z Warszawy na wieś; Pieśń poranna; Pieśń na pamiątkę trzeciego maja 1791; Pieśń wieczorna; Na Wokluz, wody i dom gocki pod Białymstokiem; Pieśń pasterska do Zosi; Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta.

Maria Wirtemberska, Malwina, czyli domyślność serca, oprac. W. Billip, Warszawa 1978.

28.

Stanisław Trembecki, Sofijówka, wyd. J. Snopek, Warszawa 2000.

Kolokwium z obowiązkowych lektur oświeceniowych (40 minut).

29.

Jan Potocki, Rękopis znaleziony w Saragossie. Nowe tłumaczenie wersji autorskiej z 1810 r., oprac. F. Rosset i D. Triaire, przeł. A. Wasilewska, Kraków 2015. Stąd: pierwsze dziesięć dni.

I. Średniowiecze (zajęcia 1–6)

1. Wprowadzenie.

2. Bogurodzica.

3. Hagiografie i kaznodziejstwo.

4. Poezja świecka.

5. Kronikarstwo.

6. Dramat średniowieczny.

II. Renesans (zajęcia 7–14)

7. Wprowadzenie. Literatura polsko-łacińska.

8. Elegie Klemensa Janicjusza.

9. Literatura błazeńska.

10. Wzorce osobowe: Rej i Górnicki.

11. Pieśni Jana Kochanowskiego

12. Reformacja i spory wyznaniowe.

13. Literatura polityczna.

14. Nurt manierystyczny.

III. Barok (zajęcia 15–22)

15. Wprowadzenie. Poezja światowych rozkoszy.

16. Zimorowicowie.

17. Literatura sowiźrzalska.

18. Epos Tassa.

19. Romans alegoryczny.

20. Emblematyka.

21. Barokowe teorie literatury.

22. Jan Andrzej Morsztyn i konceptyzm.

IV. Oświecenie (zajęcia 23–29)

23. Wprowadzenie.

24. Utopie.

25. Problem sarmatyzmu.

26. Antyklerykalizm?

27. Sentymentalizm.

28. Ogrody.

29. Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego.

Dyskusja, burza mózgów, pogadanka, elementy wykładu, praca w grupach, projekty indywidualne (przygotowanie pracy rocznej).

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Przy każdej kolejnej niezależnie od przyczyny należy zaliczyć materiał z opuszczonych zajęć podczas dyżuru prowadzącego lub w formie pisemnego response paper z lektur. Powyżej pięciu nieobecności w semestrze nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Odstępstwa od tych zasad możliwe wyłącznie ze względu na zalecenia zawarte w piśmie z BON UW.

Warunki zaliczenia ćwiczeń:

1. Obecność na zajęciach (jw.),

2. Przygotowanie do zajęć i aktywne uczestnictwo,

3. Zaliczenie na min. 50% każdego z czterech kolokwiów z lektur obowiązkowych (lektury obowiązkowe zob. w sylabusie głównym przedmiotu),

4. Przygotowanie wstępnego tematu pracy zaliczeniowej i wstępnej bibliografii pracy zaliczeniowej do końca I semestru,

5. Przygotowanie pracy rocznej (termin składania prac rocznych – do końca kwietnia).

Kolejność zajęć może ulec zmianie. Jeśli liczba spotkań przewidziana w danym roku akademickim będzie inna niż liczba tematów podanych w sylabusie, prowadzący poinformuje o stosownych modyfikacjach na początku roku akademickiego.