Historia literatury polskiej po 1864 roku [3001-11A3LP] Rok akademicki 2024/25
Ćwiczenia, grupa nr 5

1.

Wprowadzenie do epoki pozytywizmu.

2.

- Adam Wiślicki, "Groch na ścianę"; Aleksander Świętochowski, "My i wy", "Pleśń społeczna i literacka", w: "Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu", oprac. Janina Kulczycka-Saloni, BN I-249;

- Janusz Maciejewski, „Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku”, w: „Literatura południa wieku. Twórczość lat sześćdziesiątych XIX stulecia wobec romantyzmu i pozytywizmu”, red. J. Maciejewski, Warszawa 1992.

3.

- Eliza Orzeszkowa, "Marta", wydanie dowolne;

- Eliza Orzeszkowa „Kilka uwag nad powieścią” w: "Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu", oprac. Janina Kulczycka-Saloni, BN I-249;

- Anna Martuszewska, „Pozycja narratora w powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej”, Gdańsk 1970.

4.

- Eliza Orzeszkowa, „Meir Ezofowicz”, wydanie dowolne;

- Władysław Panas, „Sacer: święty-przeklęty. Obraz judaizmu w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku”, w: idem., „Pismo i rana. Szkice o literaturze polsko-żydowskiej”, Lublin 1996.

5.

- Aleksander Świetochowski, "Dumania Pesymisty", oprac. Ewa Paczoska, Warszawa 2002; - Aleksander Świętochowski, "Ona", "Sam w sobie", "Klub Szachistów", w: idem, "Nowele i opowiadania", oprac. Samuel Sandler, BN I-185;

- Jan Tomkowski, „Geniusz i miliony”, w: idem „Mój pozytywizm”, Warszawa 1993.

6.

- Emil Zola, "Germinal", wydanie dowolne;

- Emil Zola, „Powieść eksperymentalna”, w: Janina Kulczycka-Saloni, „Pozytywizm”, Warszawa 1971;

- Guy Robert, „Emil Zola. Ogólne zasady i cechy jego twórczości”, Warszawa 1968.

7.

- Stanisław Witkiewicz, "Malarstwo i krytyka u nas", "Mickiewicz jako kolorysta", w: idem, "Sztuka i krytyka u nas", pod. red. Jana Z. Jakubowskiego i Marii Olszanieckiej, Kraków 1971;

- Maria Olszaniecka, „Wstęp”, w: Sztuka i krytyka u nas", pod. red. Jana Z. Jakubowskiego i Marii Olszanieckiej, Kraków 1971.

8.

- Antoni Sygietyński, „Wysadzony z siodła”, wydanie dowolne;

- Henryk Sienkiewicz, „ O naturalizmie w powieści”, w: "Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu", oprac. Janina Kulczycka-Saloni, BN I-249;

- Ewa Paczoska, „Antoni Sygietyński – teoretyk w laboratorium naturalizmu”, w: „Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania, doświadczenia, kreacje”, red. Janina Kulczycka-Saloni, Danuta Knysz-Rudzka, Ewa Paczoska, Warszawa 1992.

9.

- Bolesław Prus, "Placówka", BN-251;

- Jerzy Sosnowski, „Pozytywistyczna księga Hioba”, w: idem, „Śmierć czarownicy”, Warszawa 1993.

10.

- Eliza Orzeszkowa, "Cham", oprac. Grażyna Borkowska, Kraków 1999.

- Michał Głowiński, „<Cham> czyli pani Bovary nad brzegami Niemna”, w:

„<Lalka> i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej” red. Jozef Bachórz i Michał Głowiński, Warszawa 1992.

11.

- „Problem powieści historycznej” , w:„Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu” oprac. J. Kulczycka Saloni, BN I- 249;

- Stanisław Brzozowski, „Henryk Sienkiewicz i jego stanowisko w literaturze współczesnej, w: idem, „Eseje i studia o literaturze”, t. I, BN-258.

- Kontekst: Henryk Sienkiewicz, „Trylogia”, wydanie dowolne.

12.

- Henryk Sienkiewicz, "Bez dogmatu", BN I-301;

- Artur Hutnikiewicz, „Współczesne powieści Sienkiewicza”, w: idem, „Portrety i szkice literackie”, Warszawa 1976.

13.

- Bolesław Prus, "Emancypantki", wydanie dowolne;

- Michał Głowiński, „Anioł wśród fałszywych języków (O <Emancypantkach> Prusa)”, w: idem, „Gry powieściowe”, Warszawa 1973.

14.

- Ignacy Dąbrowski, "Śmierć", Kraków 2001;

- Susan Sontag, „Choroba jako metafora”, Warszawa 1999.

- Danuta Knysz-Rudzka, „Ignacy Dąbrowski czyli naturalistyczne progi Młodej Polski”, w: „Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania, doświadczenia, kreacje”, red. Janina Kulczycka-Saloni, Danuta Knysz-Rudzka, Ewa Paczoska, Warszawa 1992.

15.

- Stanisław Witkiewicz, "Na przełęczy", wydanie dowolne.

- Jan Majda, „Góralszczyzna w twórczości S. Witkiewicza”, Wrocław 1979;

- Jacek Kolbuszewski, „Młoda Polska Tatrzańska i Podhalańska – S. Witkiewicz”, w: idem, „Tatry w literaturze polskiej 1805-1939”, Kraków 1982.

16. W. Nałkowski, Forpoczty ewolucji psychicznej i troglodyci; A. Górski, Młoda Polska; Z. Przesmycki, Harmonie i dysonanse; S. Przybyszewski, Confiteor, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 2000.

17. S. Przybyszewski, Requiem aeternam, w: tegoż, Poematy prozą, wybór, wstęp i oprac. G. Matuszek, Kraków 2003.

S. Przybyszewski, Z psychologii jednostki twórczej. Chopin i Nietzsche, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski...

A. Wysocki, Sprzed pół wieku, Kraków 1958 (rozdział II).

E. Boniecki, Nasze biedne i śmieszne „ja”, w: tegoż, Struktura „nagiej duszy”. Studium o Stanisławie Przybyszewskim, Warszawa 1993.

18. W. Berent, Próchno (BN I – 234).

S. Brzozowski, Wacław Berent, w: tegoż, Eseje i studia o literaturze, t. 1, oprac. H. Markiewicz, Wrocław 1990.

A. Nowaczyński, „Próchno” Wacława Berenta, w: tenże, Wczasy literackie, Warszawa 1906, s. 202–223.

A. Z. Makowiecki, Twórczość i improduktywizm, w: tenże, Młodopolski portret artysty, Warszawa 1971.

19. J. A. Kisielewski, W sieci, w: tegoż, Dramaty, oprac. R. Taborski, Wrocław 1969.

G. Matuszek, Ucieczki w sztukę, w: tejże, Naturalistyczne dramaty, Kraków 2008.

20. K. Irzykowski, Pałuba. Sny Marii Dunin, oprac. A. Budrecka, Wrocław 1981.

K. L. Koniński, Katastrofa wierności. Uwagi o Pałubie Karola Irzykowskiego, w: tenże, Pisma wybrane, Warszawa 1955.

A. Budrecka, Wstęp, w: Pałuba. Sny Marii Dunin, Wrocław 1981.

W. Bolecki, Metaliteratura wczesnego modernizmu, w: tenże, Modalności modernizmu. Studia, analizy, interpretacje, Warszawa 2012, s. 329–346.

21. K. Przerwa-Tetmajer, Poezje wybrane, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1968.

M. Komornicka, Utwory poetyckie, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1996.

(tytuły konkretnych wierszy do uzgodnienia)

A. Ważyk, Cudowny kantorek, Warszawa 1979.

E. Paczoska, Gdzie jest Komornicka?, w: Przerabianie XIX wieku. Studia, red. E. Paczoska i B. Szleszyński, Warszawa 2011.

M. Stala, Rozbita dusza i jej cień. Pytanie o człowieka w poezji Kazimierza Tetmajera, Między „zamkiem duszy” a „domkiem mego ciała”. Doświadczenie ciała i cielesności jako problem i temat poezji Młodej Polski, w: tegoż, Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele, Kraków 1994.

22. S. Wyspiański, Wyzwolenie, oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970.

M. Głowiński, Konstelacja „Wyzwolenia”, w: tegoż, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.

23. J. Kasprowicz, Hymny, w: tegoż, Wybór poezji, oprac. Jan Józef Lipski, BN I-120.

A. Hutnikiewicz, „Hymny” Jana Kasprowicza, Warszawa 1973.

J.J. Lipski, Twórczość Jana Kasprowicza w latach 1891–1906, Warszawa 1975, s. 208–346.

24. T. Miciński, Nietota: księga tajemna Tatr, Kraków 2002 (lub inne wydanie)

J. Żuławski, Z domu, w: tenże, Z domu. Czas odzyskany. Przydługa teraźniejszość, Warszawa 2016 (wybrane fragmenty w kserokopii)

R. Malczewski, Pępek świata. Wspomnienia z Zakopanego, Warszawa 1999, s. 63–71.

25. S. I. Witkiewicz, 622 upadki Bunga czyli Demoniczna Kobieta, wstępem poprzedziła i oprac. Anna Micińska, Warszawa 1974.

S. I. Witkiewicz, Ogólne zasady teorii Freuda, w: tenże, Nikotyna – alkohol - kokaina – peyotl - morfina - eter + appendix + Niemyte dusze, Warszawa 2016, s. 166–196.

A. Micińska, Wstęp, w: 622 upadki Bunga czyli Demoniczna Kobieta, Warszawa 1974.

J. Gondowicz, Upadek rozpatrywany jako jedna ze sztuk pięknych, w: tenże, Paradoks o autorze, Kraków 2011.

26. S. Żeromski, Róża: dramat niesceniczny, oprac. Elżbieta Jaworska, Warszawa 1999.

K. Irzykowski, Dwie rewolucje, w: tegoż, Wybór pism krytycznoliterackich, BN-222.

R. Zimand, Róża – próba lektury, w: tenże, Szkice, Warszawa 1965.

U. Kowalczuk, „Egoizm” i rewolucja. Wokół listów Stanisława Brzozowskiego z lat 1905-1907, w: Rewolucja lat 1905-1907. Literatura – Publicystyka – Ikonografia, red. K. Stępnik, M. Gabryś, Lublin 2005, s. 251–262.

27. B. Leśmian, Sad rozstajny, w: tegoż, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1991.

M.Podraza-Kwiatkowska, Gdzie umieścić Leśmiana? Próba lokalizacji historycznoliterackiej, w: Studia o Leśmianie, red. M. Głowiński i J. Sławiński, Warszawa 1971.

T. Karpowicz, Nieskończoność in statu nascendi, w: tegoż, Poezja niemożliwa. Modele Leśmianowskiej wyobraźni, Wrocław 1975.

28. T. Żeleński–Boy, Słówka, wstęp i wybór tekstów T. Weiss, przypisy E. Miodońska-Brookes i J. Michalik, Wrocław 1988.

T. Żeleński–Boy, Tamte czasy, w: tenże, Mity i zgrzyty. Polemiki i recenzje Boya-Żeleńskiego, Warszawa 2016 (wybrane teksty w kserokopii).

29. S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski : studia o strukturze duszy kulturalnej, t. 1, oprac. tekstu J. Bahr, współpr. S. Góra, Kraków 2001.

A. Mencwel, Wobec szablonów recepcji, w: tegoż, „No! Io non sono morto…” Jak czytać „Legendę Młodej Polski”?, Kraków 2001.

M. Głowiński, Wielka parataksa. O budowie dyskursu w „Legendzie Młodej Polski” Stanisława Brzozowskiego, w: tegoż, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.

E. Paczoska, Moderniści i stłumienia kultura polskiej. Przykład Stanisława Brzozowskiego, [w:](Nie)obecność. Pominięcia i przemilczenia w narracjach XX wieku, red. H. Gosk i B. Karwacka, Warszawa 2008.

1. Zajęcia organizacyjne; wprowadzenie do epoki pozytywizmu.

2. Programy i dyskusje wczesnego pozytywizmu.

3. Założenia literatury tendencyjnej - "Marta" E. Orzeszkowej.

4. Asymilacja Żydów – „Meir Ezofowicz” E. Orzeszkowej.

5. Pozytywistyczny pesymizm - "Dumania pesymisty" A. Świętochowskiego.

6. Europejski naturalizm - twórczość Emila Zoli.

7. "Nie co, a jak" - naturalistyczna kampania "Wędrowca".

8. W kręgu naturalizmu – A. Sygietyński „Wysadzony z siodła”, H. Sienkiewicz „O naturalizmie w powieści”.

9. „Placówka" – pozytywistyczna "Księga Hioba".

10. W kręgu „Madame Bovary”: E. Orzeszkowa "Cham".

11. Spory o powieść historyczną.

12. W "wieku nerwowym" - cz. I: "Bez dogmatu" H. Sienkiewicza.

13. "Emancypantki" - czy istniał pozytywistyczny dekadentyzm?

14. W "wieku nerwowym" - cz. II: "Śmierć" I. Dąbrowskiego.

15. Podróż w Tatry: "Na przełęczy" epok i stylów.

16. Programowanie nowej sztuki

17. Forma artyzmu, formy kryzysu

18. Diagnoza artyzmu, przyczyny kryzysu

19. Artysta versus filister?

20. Pałubiczność

21. Liryka i jej żywioły

22. Rewizja czy repetycja: Wyspiański wobec romantyzmu

23. Ekspresja i rozpacz

24. Tatry i mity

25. Debiuty i upadki

26. Problem rewolucji

27. Demon zieleni: Leśmian

28. Czystej krwi błazen

29. Struktura duszy kulturalnej

30. Problematyka zajęć do ustalenia ze studentami

dyskusja, pogadanka, praca z tekstem, elementy wykładu.

- aktywność na zajęciach (udział w dyskusji);

- praca roczna dopuszczająca do egzaminu.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Podczas kursu Historii literatury polskiej po 1864 r. dopuszcza się możliwość ograniczonego wykorzystywania przez osoby studiujące narzędzi sztucznej inteligencji (SI), pod warunkiem przestrzeganiu zasad etyki akademickiej.

Studenci mogą posługiwać się narzędziami SI na wstępnym etapie pisania pracy rocznej, tj. wykorzystywać je do zbierania materiałów, opracowania stanu badań oraz tworzenia bibliografii.

Wykluczone jest stosowanie narzędzi SI w celach interpretacyjnych, do tworzenia wypowiedzi pisemnej czy do opracowywania, w tym opracowania stylistycznego, fragmentów tekstu.

Zalecane praktyki posługiwania się narzędziami SI obejmują:

• Rzetelne wykorzystanie narzędzi SI: Studenci powinni korzystać z narzędzi SI zgodnie z ich przeznaczeniem, unikając nadużyć, manipulacji lub fałszerstw.

• Transparentność i odpowiedzialność: Wszelkie wykorzystanie narzędzi SI w procesie tworzenia pracy pisemnej powinno być przejrzyste i odpowiedzialne. Studenci powinni być w stanie wyjaśnić, w jaki sposób korzystali z tych narzędzi oraz jakie były ich wpływ na rezultaty pracy.

• Cytowanie źródeł: W przypadku korzystania z wygenerowanych przez narzędzia SI tekstów lub danych, studenci powinni dokładnie zidentyfikować źródła i odpowiednio je zacytować w pracy pisemnej, zgodnie z zasadami akademickiej uczciwości i poszanowania praw autorskich.

•Analiza krytyczna: Studenci powinni zachować zdrowy sceptycyzm i analizować krytycznie rezultaty generowane przez narzędzia SI, biorąc pod uwagę ich ograniczenia i możliwe błędy. Badanie i weryfikacja uzyskanych danych oraz tekstów są kluczowe dla jakości pracy pisemnej.

• Konsultacja z prowadzącym zajęcia: W razie wątpliwości co do etycznego wykorzystania narzędzi SI, studenci powinni konsultować się z prowadzącym zajęcia, który może udzielić wskazówek i wsparcia w prawidłowym korzystaniu z tych narzędzi.

Podstawa prawna:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki

2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia

3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

Łukasz Książyk/Eliza Kącka