Historia literatury polskiej po 1864 roku [3001-11A3LP] Rok akademicki 2024/25
Ćwiczenia, grupa nr 6

Semestr zimowy:

1.

Zajęcia organizacyjne.

2.

J.I. Kraszewski, „Dziecię Starego Miasta”, wstęp W. Danek, przejrz. i uzup. S. Burkot, wyd. 5, Wrocław 1988.

Lektura pomocnicza:

J. Maciejewski, „Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku”, [w:] „Literatura południa wieku. Twórczość lat sześćdziesiątych XIX stulecia wobec romantyzmu i pozytywizmu”, red. J. Maciejewski, Warszawa 1992.

M. Woźniakiewicz-Dziadosz, „Powieści powstańcze Bolesławity”, [w:] „Zdziwienia Kraszewskim”, red. M. Zielińska, Wrocław 1990.

G. Borkowska, „J. I Kraszewski”, [w:] tejże, „Pozytywiści i inni”, Warszawa 1996.

3.

A. Wiślicki, „Groch na ścianę”; A. Świętochowski, „My i wy”; P. Chmielowski, „Niemoralność w literaturze”, P. Chmielowski, „Utylitaryzm w literaturze” [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”, red. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985.

Lektura pomocnicza:

E. Warzenica-Zalewska, „Przełom scjentystyczny w publicystyce warszawskiego »obozu młodych« (lata 1866-1876)”, Warszawa 1978 – wybrane fragmenty.

4.

A. Asnyk, „Sen grobów”, „Nad głębiami”, [w:] tegoż, Adam Asnyk, „Poezje zebrane”, Toruń 2000.

Lektura pomocnicza:

T. Mocarska-Tycowa, „Wybory i konieczności. Poezja Asnyka wobec gustów estetycznych i najważniejszych pytań swoich czasów”, Toruń 1990 – rozdz. 1: „Między nicością a grobów marzeniem” i rozdz. 3: „Historia. Ludzkość. Natura”.

W. Ratajczak, „Piotra Chmielowskiego argumenty przeciw poetom i poezji (w „Zarysie literatury z ostatnich lat szesnastu”)”, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Literacka 2012, nr 19 („Poeci za bramą utopii”).

M. Płachecki, „Dekadentyzm południa wieku. Rekonesans”, „Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 2002, t. 17.

5.

E. Orzeszkowa, „Marta” - wydanie dowolne.

E. Orzeszkowa, „Kilka uwag nad powieścią”; „O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle” [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”.

Lektura pomocnicza:

M. Żmigrodzka, „Strategia powieści tendencyjnej”, w: tejże, „Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu”, Warszawa 1965.

A. Górnicka-Boratyńska, „»Marta« i »Maria« – kwestia kobieca w twórczości Elizy Orzeszkowej”, [w:] tejże, „»Stańmy się sobą«. Cztery projekty emancypacji (1863–1939)”, Warszawa 2001.

6.

E. Orzeszkowa, „Meir Ezofowicz” - wydanie dowolne.

A. Świętochowski, cykl nowel „O życie” – wydanie dowolne.

E. Orzeszkowa, „O Żydach i kwestii żydowskiej” - wybrane fragmenty.

Lektura pomocnicza:

W. Panas, „Sacer: święty-przeklęty. Obraz judaizmu w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku”, [w:] tegoż, „Pismo i rana. Szkice o literaturze polsko-żydowskiej”, Lublin 1996.

7.

A. Świętochowski, „Dumania pesymisty”, oprac. Ewa Paczoska, Warszawa 2002.

Lektura pomocnicza:

D. M. Osiński, „Aleksander Świętochowski w poszukiwaniu formy. Biografia myśli”, Warszawa 2011 - wybrane fragmenty.

8.

A. Świętochowski, „Ona”, „Sam w sobie”, „Klub szachistów”, [w:] tegoż, „Nowele i opowiadania”, oprac. S. Sandler, Wrocław 1965.

B. Prus, „Kamizelka”, „Katarynka”, „Pleśń świata”, „Cienie”, „Pod szychtami”, „Sen” [w:] tegoż, „Opowiadania i nowele”, oprac. T. Żabski, Wrocław 1996.

Lektura pomocnicza:

J. Tomkowski, „Geniusz i miliony”, [w:] tegoż, „Mój pozytywizm”, Warszawa 1993.

B. Bobrowska, "Wielka szyba" – percepcja, reprezentacja, kreacja, w: „Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa", red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D.M. Osiński, Warszawa 2013.

9.

M. Konopnicka, „Obrazki więzienne”, „ Panna Florentyna”, „Maryśka”, „Józefowa”, „Krysta”, [w:] tejże, „Nowele”, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1962.

M. Konopnicka, „Szpital żydowski w Warszawie”, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” 2015, R. VIII (L).

E. Orzeszkowa, „Powieść a nowela”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”.

Lektura pomocnicza:

L. Magnone, „Maria Konopnicka. Lustra i symptomy” – wybrane fragmenty.

T. Budrewicz, „Fizjonomie więźniów w obrazkach więziennych Konopnickiej”, [w:] „Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej”, pod red. T. Budrewicza i Z. Fałtynowicza, Suwałki 2004.

10.

G. Zapolska, „Kaśka Kariatyda” - wydanie dowolne;

G. Zapolska, „Przedmowa do „Kaśki Kariatydy””, w: „Modernizm. Spotkania. Antologia”, pod red. E. Paczoskiej i L. Magnone, Warszawa 2008.

H. Sienkiewicz, „O naturalizmie w powieści. Dwa odczyty”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”.

Lektura pomocnicza:

K. Kłosińska, „Ciało, ubranie, pożądanie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej”, Kraków 1999 – rozdz. 2: „Ciało”.

11.

A. Sygietyński, „Wysadzony z siodła” – wydanie dowolne lub A. Sygietyński, „Na skałach Calvados” – wyd. dowolne.

A. Sygietyński, „Współczesna powieść we Francji. Gustaw Flaubert”, [w:] tegoż, „Pisma krytycznoliterackie”, t. 1, Kraków 1971, s. 91-161.

S. Witkiewicz, „Malarstwo i krytyka u nas”, „Mickiewicz jako kolorysta”, [w:] tegoż, „Pisma zebrane”, red. J. Z. Jakubowski, M. Olszaniecka, t. 1, Kraków 1971.

Lektura pomocnicza:

E. Paczoska, „Teoretyk w laboratorium naturalizmu”, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, „Naturalizm i naturaliści w Polsce”, Warszawa 1991.

12.

M. Bałucki, „Dom otwarty”, oprac. T. Weiss, Wrocław 1981.

Lektura pomocnicza:

P. Próchniak, „Kalosze i pistolety. O "Domu otwartym" Michała Bałuckiego”, [w:] „Świat Michała Bałuckiego”, red. T. Budrewicz, Kraków 2002.

13.

B. Prus, „Faraon”– wydanie dowolne.

H. Sienkiewicz, „Ogniem i mieczem” – wydanie dowolne lub H. Sienkiewicz, „Potop” – wydanie dowolne.

B. Prus, „Ogniem i mieczem”, powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”.

H. Sienkiewicz, „O powieści historycznej”, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu”.

Lektura pomocnicza:

L. Szaruga, „»Faraon« jako powieść o państwie”, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 5 (23) 1975, s. 87-103.

14.

B. Prus, „Emancypantki” – wydanie dowolne;

Lektura pomocnicza:

M. Głowiński, „Anioł wśród fałszywych języków (O »Emancypantkach« Prusa)”, [w:] tegoż, „Gry powieściowe”, Warszawa 1973.

T. Budrewicz, „Filozofia profesora Dębickiego sposobem analitycznym wyłożona”, [w:] „Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie”, red. J. Malik, E. Paczoska, Lublin 2003, s. 97-125.

15.

H. Sienkiewicz, „Bez dogmatu” – wydanie dowolne

Lektura pomocnicza:

H. Markiewicz, „Bezdogmatowcy i melancholicy”, w: tegoż, „W kręgu Żeromskiego”, Warszawa 1977.

A. Rozpłochowska, „ Dekadentyzm utracony”, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 4.

Semestr letni:

1.

A. Górski, „Młoda Polska”; S. Przybyszewski, „Confiteor”; W. Nałkowski, „Forpoczty ewolucji psychicznej i troglodyci”; M. Komornicka, Przejściowi, [w:] „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski”, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław 1973 i nast.

Lektura pomocnicza:

K. Wyka, „Spór pokoleń i zagadnienie początków Młodej Polski”,[ w:] tegoż, „Młoda Polska”, t. I, Kraków 1987, s. 122-146.

R. Nycz, „Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej”, [w:] tegoż, „Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie”, Wrocław 1997.

2.

I. Dąbrowski, „Śmierć” – wydanie dowolne.

Lektura pomocnicza:

D. Knysz-Rudzka, „Ignacy Dąbrowski czyli naturalistyczne progi Młodej Polski”, [w:] „Naturalizm i naturaliści w Polsce", red. J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, Warszawa 1992.

S. Sontag, „Choroba jako metafora", [w:] tejże, „Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory", tłum. J. Anders, Kraków 2016.

T. Walas, „Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890-1905)”, Kraków 1986 – wybrane fragmenty.

3.

S. Przybyszewski, „Requiem aeternam”, [w:] tegoż, „Poematy prozą”, wybór, wstęp i oprac. G. Matuszek, Kraków 2003.

M. Komornicka, „Biesy”, [w:] tejże, „Utwory poetyckie", oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1996.

Lektura pomocnicza:

G. Matuszek, „Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii”, Kraków 2008 - wybrane fragmenty;

A. Z. Makowiecki, „Norma to głupota, degeneracja zaś to geniusz”, [w:] „Obraz głupca i szaleńca w kulturach słowiańskich”, red. T. Dąbek-Wigrowa, A. Z. Makowiecki, Warszawa 1996;

E. Paczoska, „Gdzie jest Komornicka?”, [w:] „Przerabianie XIX wieku”, oprac. E. Paczoska, B. Śleszyński, Warszawa 2011.

4.

S. W. Reymont, „Ziemia obiecana”, oprac. M. Popiel, Wrocław 2014.

Lektura pomocnicza:

M. Popiel, „Brzydota i patos cywilizacji. »Ziemia obiecana« Władysława Reymonta”, [w:] tejże, „Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej”, Kraków 1999.

E. Rybicka, „Problematyka urbanistyczna w literaturze polskiej XVIII i XIX wieku”, „Modernizowanie miasta”, [w:] tejże, „Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej”, Kraków 2003.

5.

W. Berent, „Próchno”, oprac. J. Paszek, wyd. 2 zmien., Wrocław 1998.

Lektura pomocnicza:

M. Popiel, „Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej,” Kraków 1999 – rozdz. 4: „Ironia, paradoks i »człowiek dostojny«”.

M. Podraza-Kwiatkowska, „Bóg, ofiara, clown czy psychopata? O roli artysty na przełomie XIX i XX wieku”, w: tejże, „Młodopolskie harmonie i dysonanse”, Warszawa 1969.

6.

K. Irzykowski, „Pałuba”, oprac. A. Budrecka, Wrocław 1981.

Lektura pomocnicza:

E. Paczoska, „Tajemnice »Pałuby«”, [w:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, „Naturalizm i naturaliści w Polsce”, Warszawa 1992.

J. Franczak, „Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej”, Kraków 2007 - wybrane fragmenty.

7.

K. Tetmajer, „Poezje wybrane”, oprac. J. Krzyżanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław 1968 – wybór.

T. Miciński, „Poezje”, Kraków 1980 – wybór.

„Poetki Młodej Polski”, oprac. Jan Z. Jakubowski, Warszawa 1963 – wybór.

J. Kasprowicz, „Wybór poezji", oprac. J. J. Lipski, wyd. 3 rozszerz., Wrocław 1990 - wybór.

Lektura pomocnicza:

J. Krzyżanowski, „Wstęp", [w:] K. Tetmajer, „Poezje wybrane”, oprac. J. Krzyżanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław 1968.

J. Prokop, „Wstęp", [w:] T. Miciński, „Poezje”, Kraków 1980.

J.J. Lipski, „Wstęp", [w:] J. Kasprowicz, „Wybór poezji", oprac. J. J. Lipski, wyd. 3 rozszerz., Wrocław 1990.

A. Baranowska, „Kraj modernistycznego cierpienia”, Warszawa 1981 - wybrane fragmenty.

8.

S. Wyspiański, „Wyzwolenie”, oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970.

Lektura pomocnicze:

M. Głowiński, „Konstelacja »Wyzwolenia«”, [w:] tegoż, „Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej”, Kraków 1997.

M. Popiel, „Wyspiański – artysta agonu, Starcie drugie: Wyspiański – Mickiewicz”, [w:] tejże, „Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty”, Kraków 2008.

I. Sławińska, „Młodopolska batalia o teatr”, [w:] „Myśl teatralna Młodej Polski”, Warszawa 1966.

9.

T. Miciński, „Kniaź Patiomkin”, [w:] tegoż, „Utwory dramatyczne”, t. I, Kraków 1996.

K. Irzykowski, „Dwie rewolucje”, [w:] tegoż, „Wybór pism krytycznoliterackich”, Wrocław 1975.

Lektura pomocnicza:

F. Ziejka, „»Kniaź Patiomkin«” Micińskiego a tradycja polskiego dramatu o rewolucji”, „Miesięcznik Literacki" 1979, nr 7.

S. Brzozowska, „Człowiek i historia w dramatach Tadeusza Micińskiego”, Opole 2009 – wybrane fragmenty.

10.

Wacław Berent, „Ozimina", oprac. M. Głowiński, Wrocław 1974.

Lektura pomocnicza:

J. Prokop, „«Ozimina» a sprawa polska”, „Pamiętnik Literacki” 1975, z. 1.

11.

S. Żeromski, „Dzieje grzechu” – wydanie dowolne.

Lektura pomocnicza:

D. Trześniowski, „Kim jest Ewa Pobratyńska? Rzecz o antypsychologizmie Stefana Żeromskiego”, [w:] „Światy Stefana Żeromskiego”, red. M. Olszewska i G. Bąbiak, Warszawa 2005.

A. Zdanowicz, „Metafizyka i życie społeczne. Stefan Żeromski wobec problemów współczesności”, Warszawa 2005 – wybrane fragmenty.

12.

B. Leśmian, „Przygody Sindbada Żeglarza” - wydanie dowolne.

B. Leśmian, „Z rozmyślań o Bergsonie”, [w:] tegoż, „Szkice literackie”, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1959.

Lektura pomocnicza:

E. Boniecki, „Archaiczny świat Bolesława Leśmiana”, Gdańsk 2008 - wybrane fragmenty;

G. Leszczyński, „Wyobraźnia – symbol – egzotyka. Tropami fantastyki młodopolskiej”, [w:] tegoż, „Młodopolska lekcja fantazji. O przełomie antypozytywistycznym w literaturze fantastycznej dla dzieci i młodzieży”, Warszawa 1990.

13.

R. Jaworski, „Historie maniaków”, Kraków 1978;

Lektura pomocnicza:

K. Kłosiński, „Wokół »Historii maniaków«. Stylizacja. Brzydota. Groteska”, Kraków 1992 - wybrane fragmenty;

R. Okulicz-Kozaryn, „Gest pięknoducha. Roman Jaworski i jego estetyka brzydoty”, Warszawa 2003 - wybrane fragmenty;

14.

S. Brzozowski, „Legenda Młodej Polski”, [w:] tegoż, „Eseje i studia o literaturze”, t. 2, oprac. H. Markiewicz, Wrocław 1990.

Lektura pomocnicza:

C. Rowiński, „Stanisława Brzozowskiego »Legenda Młodej Polski« na tle epoki”, Wrocław 1975.

A. Mencwel, „»No! Io non sono morto...«Jak czytać »Legendę Młodej Polski«”, Kraków 2001.

M. Głowiński, „ Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej”, Kraków 1997 – fragmenty dotyczące „Legendy Młodej Polski”.

15.

Temat wybrany wspólnie z uczestnikami i uczestniczkami zajęć.

Semestr zimowy:

1. Wprowadzenie do literatury po 1864 roku.

2. Wokół powstania styczniowego.

3. Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu.

4. Adam Asnyk - poetycki rozrachunek z przeszłością.

5. Powieść tendencyjna i kwestia kobieca.

6. Pozytywiści i społeczność żydowska.

7. Kryzys pozytywizmu?

8. Przemiany noweli pozytywistycznej.

9. Przemiany noweli pozytywistycznej.

10. Polscy naturaliści.

11. Polscy naturaliści.

12. Dramat pozytywistyczny i kwestia mieszczaństwa.

13. Spór o powieść historyczną.

14. Poszukiwania sensu według Bolesława Prusa.

15. Nachodzi wiek nerwowy.

Semestr letni:

1. Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski.

2. Choroba ciała czy duszy?

3. Modernistyczne problemy z tożsamością.

4. Miasto-fabryka-maszyna.

5. Kondycja młodopolskiego artysty.

6. Eksperyment powieściowy Karola Irzykowskiego.

7. Poezja młodopolska.

8. Teatr ogromny Stanisława Wyspiańskiego.

9. Dramat (o) rewolucji.

10. Rewolucja po polsku.

11. Modernistyczny kryzys wartości.

12. Młodopolska fantastyka.

13. Młodopolska groteska.

14. Stanisław Brzozowski – krytyk Młodej Polski.

15. Temat wybrany wspólnie z uczestnikami i uczestniczkami zajęć.

dyskusja, pogadanka, praca w grupach, praca z tekstem, elementy wykładu

Obecność, bieżące przygotowanie do zajęć, aktywność podczas zajęć (merytoryczny wkład w dyskusję) oraz pozytywnie oceniona praca roczna.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w formie krótkiej rozmowy na dyżurze.