Literatura i kultura romantyzmu [3001-P1A2LR] Rok akademicki 2025/26
Ćwiczenia, grupa nr 1

1.

– M. Janion, „Gorączka romantyczna”, Warszawa 1975 (rozdziały: „Romantyzm a początek świata nowożytnego”, „Romantyzm polski wśród romantyzmów europejskich”);

– T. Plata, „Pośmiertne życie romantyzmu”, Warszawa 2017 (zwłaszcza rozdział: „Romantyczna melancholia Marii Janion”);

– A. Leszczyński, „Ludowa historia Polski”, Warszawa 2020 (fragmenty);

„Słownik literatury polskiego oświecenia”, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002 (hasła: „libertynizm”, „sentymentalizm”);

– „Słownik literatury polskiej XIX wieku”, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2002 (hasła: „bajronizm”, „gotycyzm”, „walterskotyzm”);

2.

J. W. Goethe, „Cierpienia młodego Wertera” (wydanie dowolne)

– T. Żeleński (Boy), „Czytałem Wertera” [w:] Tegoż, „Reflektorem w mrok”, Warszawa 1978;

– M. Janion, „Trzy daty” [w:] Tejże, „Żyjąc tracimy życie”, Warszawa 2001;

– S. Chwin, „Werter i «grzech istnienia»” [w:] Tegoż, „Samobójstwo i grzech istnienia”, Gdańsk 2012;

3.

F. Schiller, Zbójcy. Wrocław 1986 (BN, Seria II, nr 30).

– M. Janion, „Przewrotny Prometeusz” [w:] Tejże, „Romantyzm, rewolucja, marksizm”, Warszawa 1972;

– O. Dobijanka-Witczakowa, wstęp [w:] F. Schiller, „Zbójcy”. Wrocław 1986 (BN Seria II, nr 30);

– B. Korzeniewski , „«Drama» w warszawskim Teatrze Narodowym podczas dyrekcji Ludwika Osińskiego (1814–1831)” [w:] Tegoż, „Drama i inne szkice”, Wrocław 1993.

4.

J. W. Goethe, Faust. Tłum. A. Pomorski. Warszawa 1999 (Świat Książki).

– M. Kuziak, „Jak jest zrobiony «Faust» Goethego?”” [w:] „Mojry. Początek-Trwanie-Koniec”, Kraków 2018;

(https://www.academia.edu/38037452/1_Micha%C5%82_Kuziak)

– M. Janion, „Pełnia Fausta, czyli tragedia antropologiczna” [w:] Tejże, „Wobec zła”, Chotomów 1989;

– T. Kubikowski, „Noc”, „Faust i rzeczywistość” [w:] Tegoż, „Teatralne doświadczenia Wilhelma Meistra”, Warszawa 2014;

– A. Pomorski, posłowie [w:] J. W. Goethe, „Faust”, tłum. Adam Pomorski, Warszawa 1999 (Świat Książki).

5.

G. G. Byron, „Kain”, „Korsarz” (wydania dowolne)

– M. Janion, „Kain i Lucyfer” [w:] Tejże, „Romantyzm, rewolucja, marksizm”, Warszawa 1972;

– S. Chwin, „Kain Byrona” [w:] Tegoż, „Samobójstwo i grzech istnienia”, Gdańsk 2012.

6.

A. Mickiewicz, I tom „Poezji”, Wilno 1822

– K. Cysewski, „«Ballady i romanse» - przewodnik epistemologiczny”, „Pamiętnik Literacki” 1983, z. 3;

https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n3/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n3-s65-100/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n3-s65-100.pdf

– I. Opacki, „W środku niebokręga. O «Balladach i Romansach» Mickiewicza” [w:] Tenże, „W środku niebokręga. Poezja romantycznych przełomów”, Katowice 1995;

– K. Pobłocki, „Chamstwo”, Wołowiec 2021 (fragmenty), A. Leszczyński, „Ludowa historia Polski”, Warszawa 2020 (fragmenty), J. Wasiewicz, „Pamięć, chłopi, bunt”, Warszawa 2021 (fragmenty);

– P. Morawski, „Oświecenie. Przedstawienia”, Warszawa 2017 (fragmenty).

7.

A. Mickiewicz, II tom „Poezji”: „Dziadów” cz. II, „Grażyna” (wydania dowolne)

– M. Kuziak, „Wielka całość. Dyskursy kulturowe Mickiewicza”, Słupsk 2006 (fragmenty);

– P. Bukowiec, „Dwujęzyczne początki nowoczesnej literatury litewskiej”, Kraków 2008;

– T. Venclova, „Powrót do rodzinnej Europy, czyli Mickiewiczowska Litwa i Mickiewicz na Litwie”, przeł. A. Kozak [w:] Tegoż, „Niezniszczalny rytm. Eseje o literaturze”, red. K. Bratkowski, Sejny 2002.

8.

A. Mickiewicz, „Dziadów” cz. I („Widowisko”)i IV (wydanie dowolne)

– M. Piwińska, Tajemnica pierwszej części «Dziadów»” [w:] Tejże, „Wolny myśliwy. Osiem prób czytania Mickiewicza”, Gdańsk 2003;

– K. Sawicka-Mierzyńska, „Fragment poza «Wielką Całością» – o nihilizmie I części «Dziadów» Adama Mickiewicza” [w:] „Nihilizm i historia. Studia z literatury XIX i XX w.”, red. M. Sokołowski i J. Ławski, Białystok 2009;

– M. Kuziak, „Tajemnica intertekstualności Mickiewicza. Wokół IV cz. «Dziadów»” [w:] Tegoż, „Inny Mickiewicz”, Gdańsk 2013;

– J. M. Rymkiewicz, „Tajemnice «Dziadów»” [w:] A. Mickiewicz, „Dziady”, Warszawa 2001 (Świat Książki).

9.

A. Malczewski, „Maria” (wydanie dowolne)

– H. Krukowska, „Ciemna strona istnienia w romantycznym poemacie Malczewskiego”, J. Ławski, „Malczewski – Iluminacje i klęski melancholijnego wędrowca” [w:] A. Malczewski, „Maria. Powieść ukraińska”, Białystok 1995;

– M. Bieńczyk, „Wszystko w świecie tracić”. O „Marii» Antoniego Malczewskiego [w:] Tegoż, „Oczy Dürera. O melancholii romantycznej”, Warszawa 2002.

10.

S. Goszczyński, „Zamek kaniowski” (wydanie dowolne)

– M. Janion, Maria Grabowska, wstęp [w:] S. Goszczyński, „Zamek kaniowski”, Warszawa 1958 (PIW) + dodatek (s. 113-209);

– R. Przybylski, „Świat jako maszyna piekielna” (O «Zamku kaniowskim» Goszczyńskiego) [ w: ] Studia z teorii i historii poezji, red. M. Głowiński, Wrocław 1970.

11.

A. Mickiewicz, „Konrad Wallenrod” (wydanie dowolne)

– K. Zajas, „Polska literatura nieobecna” [w:] „Na pograniczach literatury”, red. J. Fazan, K. Zajas, Kraków 2012;

– D. Zawadzka, „Lelewel i Mickiewicz. Paralela”, Białystok 2013 (fragmenty);

– J. Ławski, „Staropruski tekst Adama Mickiewicza” [w:] „Funkcjonowanie języków i literatur na Litwie. Litewsko-polskie związki naukowe i kulturowe”, red. M. Dawlewicz, I. Fedorowicz, A. Kaleda, Wilno 2014.

12.

A. Mickiewicz, „Dziadów” cz. III (wydanie dowolne)

– M. Kuziak, „Wielka całość. Dyskursy kulturowe Mickiewicza”, Słupsk 2006 (fragmenty);

– J. Borowczyk, „Rekonstrukcja procesu filomatów i filaretów 1823-1824”, Poznań 2003 (fragmenty);

– K. Górski, „Przezwyciężenie prometeizmu w «Ðziadach»” [w:] Tegoż, „Mickiewicz. Artyzm i język”, Warszawa 1977;

– Z. Stefanowska, „Wielka tak, ale dlaczego improwizacja” [w:] Tejże, „Próba zdrowego rozumu”, Warszawa 2001.

– M. Kuziak, „Otwórzcie drzwi od kaplicy” [w:] Mickiewicz. Dziady. Performance, program do spektaklu (http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2015_02/65125/mickiewicz__dziady__performance_teatr_polski_bydgoszcz_2011.pdf)

13.

J. Słowacki, „Lambro” (wydanie dowolne)

– M. Janion, „Zwierciadło zwierciadeł” [w:] Tejże, „Żyjąc tracimy życie”, Warszawa 2001;

– M. Makaruk, „«Lambro» Juliusza Słowackiego. Portret dziecięcia wieku” [w:] https://culture.pl/pl/artykul/lambro-juliusza-slowackiego-portret-dzieciecia-wieku

– J. M. Rymkiewicz, „Poezyj tom III” [w:] J. M. Rymkiewicz, „Słowacki. Encyklopedia”, Warszawa 2004.

14.

J. Słowacki, „Kordian” (wydanie dowolne)

– M. Kuziak, „Słowacki – nihilistyczny? Wokół «Kordiana»” [w:] „Nihilizm i historia. Studia z literatury XIX i XX wieku”, red. M. Sokołowski, J. Ławski, Białystok 2009;

– M. Bizan, P. Hertz, „Glosy do «Kordiana»” [w:] J. Słowacki, „Kordian”, Warszawa 1972;

– Z. Raszewski, „Mickiewicz i Słowacki wobec teatru romantycznego”, „Pamiętnik Teatralny” 1959, z. 1-3 lub Tegoż, „Staroświecczyzna i postęp czasu. O teatrze polskim (1765–1865)”, Warszawa 1963.

15.

J. Słowacki, „Balladyna” (wydanie dowolne)

– W. Weintraub, „«Balladyna», czyli zabawa w Szekspira” [w:] Tegoż, „Od Reja do Boya”, Warszawa 1977 lub „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4;

https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n4-s45-89/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n4-s45-89.pdf

– J. Maciejewski, „Balladyna”, czyli «świat przez pryzma przepuszczony»” [w:] Tegoż, „Trzy szkice romantyczne”, Poznań 1967;

– Z. Raszewski, „O teatralnym kształcie «Balladyny»”, „Pamiętnik Teatralny” 1959, z. 1-3;

– W. Hamerski, „Ironie romantyczne”, Warszawa 2018 (fragmenty).

16.

J. Słowacki, „Horsztyński”, oprac. J. Ławski. Wrocław 2009 (BN I 314)

– J. Maciejewski, „Funkcja hamletyzmu w «Horsztyńskim» Juliusza Słowackiego” [w:] „Literatura. Komparatystyka. Folklor: księga poświęcona Julianowi Krzyżanowskiemu”, red. M. Bokszczanin, S. Frybes, E. Jankowski, Warszawa 1968;

– M. Kuziak, „Fragmenty o Słowackim”, Słupsk 2001 (fragmenty);

– A. Mancewicz, „Biedny Hamlet! Dekonstrukcje «Hamleta» i Hamleta w dramacie współczesnym, Kraków 2010 (fragmenty);

– M. Sugiera, „Hamlet dwa razy przepisany: «Horsztyński» Słowackiego i «Hamlet wtóry» Romana Jaworskiego” [w:] „Poetyka kulturowa polskiego Szekspira”, Warszawa 2012.

– O. Taranek-Wolańska, „(Bez) sensy ironiczności, Juliusz Słowacki i romantyczne ironie”, Wrocław 2021 (fragmenty).

17.

J. Słowacki, „Lilla Weneda” (wydanie dowolne)

– J. Skuczyński, „Lilla Weneda z "ariostycznym uśmiechem»”. „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 3.

https://www.bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n3/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n3-s41-78/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n3-s41-78.pdf

18.

J. Słowacki, „Beniowski”, opr. A. Kowalczykowa, Wrocław 1996 (BN I 13/14)

– S. Tregutt, „Beniowski: kryzys indywidualizmu romantycznego”, Warszawa 1999.

– W. Hamerski, „Ironie romantyczne”, Warszawa 2018 (fragmenty);

– J. M. Rymkiewicz, „Słowacki. Encyklopedia”, Warszawa 2004 (hasła: „Pojedynek”, „Uczta grudniowa w 1840 roku”).

19.

J. Słowacki, „Ksiądz Marek”, oprac. Marta Piwińska. Wrocław 1991 (BN I 29)

– J. M. Rymkiewicz, „Ludzie dwoiści. Barokowa struktura postaci Słowackiego” [w:] „Problemy polskiego romantyzmu” 3, red. M. Żmigrodzka, Wrocław 1981;

– S. Treugutt, „Książę niezłomny na murach Baru” [w:] „Przemiany tradycji barskiej”, red. zbior., Kraków 1972;

– M. Piwińska, wstęp [w:] J. Słowacki, „Ksiądz Marek”, Wrocław 1991 (BN I 29).

20.

Juliusz Słowacki, „Sen srebrny Salomei”, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 2009 (BN I 57)

– A. Kowalczykowa, wstęp [w:] Juliusz Słowacki, „Sen srebrny Salomei”, Wrocław 2009;

– D. Skórczewski, „«Sen srebrny Salomei», czyli parada hybryd”, „Pamiętnik Literacki" 2011, nr 1;

– J. M. Rymkiewicz, „Słowacki. Encyklopedia”, Warszawa 2004 (hasła: „Sen srebrny Salomei”).

21.

Juliusz Słowacki, „Genezis z Ducha”, „Król-Duch” ( Rapsod I) (wydanie dowolne)

– A. Kowalczykowa, wstęp [w:] J. Słowacki, „Krąg pism mistycznych”, Wrocław 1997 (BN I 245);

– M. Piwińska, „Juliusz Słowacki od Duchów”, Warszawa 1992;

– J. M. Rymkiewicz, „Słowacki. Encyklopedia”, Warszawa 2004 (hasła: „Król-Duch»” – jak go wydać, „Pornic”).

22.

Juliusz Słowacki, „Książę niezłomny” (wydanie dowolne)

– Beata Baczyńska, „«Książę Niezłomny». Hiszpański pierwowzór i polski przekład”, Wrocław 2002.

23.

Juliusz Słowacki, „Samuel Zborowski”, oprac. J. Kleiner

– M. Troszyński, „Alchemia rękopisu. „Samuel Zborowski» Juliusza Słowackiego”, Warszawa 2018;

– „Świat z tajemnic wyspowiadany… Studia o «Samuelu Zborowskim» Juliusza Słowackiego”, pod red. M. Kalinowskiej, J. Skuczyńskiego, M. Bizior, Toruń 2006 (fragmenty);

– J. M. Rymkiewicz, „Samuel Zborowski”, Warszawa 2010 (fragmenty).

24.

Z. Krasiński, „Nie-Boska Komedia”, oprac. M. Janion, Wrocław 1974 (BN I 24)

– M. Janion, wstęp [w:] Z. Krasiński, „Nie-Boska Komedia”, Wrocław 1974;

– M. Janion, „Czas formy otwartej” [w:] Tejże, „Czas formy otwartej”, Warszawa 1984;

https://encyklopediateatru.pl/artykuly/70718/czas-formy-otwartej

– M. Kuziak, „Prelekcje paryskie Adama Mickiewicza o «Nie-Boskiej komedii» Zygmunta Krasińskiego”. „Poznańskie Studia Polonistyczne”, „Aktor w świecie i teatrze”, Poznań 1998.

25.

A. Fredro, „Pan Jowialski”, „Śluby Panieńskie” (Wydania dowolne)

– D. Siwicka, „Śmiech jowialny” [w:] „Trzynaście arcydzieł romantycznych”, red. E. Kiślak, M. Gumkowski, Warszawa 1996;

– D. Siwicka, „Ja płaczę, ty się śmiejesz. Aleksander Fredro, «Śluby Panieńskie»” [w:] Dramat polski. Interpretacje, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, Gdańsk 2002;

– D. Ratajczakowa, „W szczelinie męskiej dominacji. «Śluby panieńskie» Aleksandra Fredry” [w:] „Fredro nasz współczesny”, red. M. Urbaniak, Poznań 2013;

– J. M. Rymkiewicz, „Aleksander Fredro i jego krytycy” [w:] A. Fredro, „Komedie i inne utwory”, Warszawa 2000, t. 2.

26.

A. Fredro, „Trzy po trzy” (wydanie dowolne)

– J. M. Rymkiewicz, „Aleksander Fredro jest w złym humorze”, Warszawa 1977;

– M. Bieńczyk, „Kapitan dziecko Saturna” (O «Trzy po trzy» Fredry) [w:] Tenże, „Oczy Dűrera. O melancholii romantycznej”, Warszawa 2002.

27.

Henryk Rzewuski, „Pamiątki Soplicy” (wydanie dowolne)

– M. Żmigrodzka, „Karmazyn, palestrant i wiek XIX” [w:] Tejże, „Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX w.”, Warszawa 2002;

– I. Węgrzyn, „Wyczerpana tradycja. Szkice o literaturze polskiej XIX wieku”, Warszawa 2021 (fragmenty).

28.

Cyprian Norwid, „Vade-mecum”, oprac. J. Fert. Wrocław 1990 (BN I 271)

– J. Fert, wstęp [w:] Cyprian Norwid, „Vade-mecum”, oprac. J. Fert. Wrocław 1990 (BN I 271);

29.

Cyprian Norwid, Aktor (dowolne wydanie)

– S. Rzepczyński, „Norwidowska «zbrodnia stanu». Szekspir w twórczości Norwida” (O «Kleopatrze» i «Aktorze»)” [w:] „Szekspiromania. Księga dedykowana pamięci Andrzeja Żurowskiego”, red. A. Cetera, Warszawa 2013.

30.

J. W. Goethe, Lata nauki Wilhelma Meistra, przeł. W. Kunicki, E. Szymani, Warszawa 2020.

– M. Janion, M. Żmigrodzka, „Odyseja wychowania. Goetheańska wizja człowieka w «Latach nauki» i «Latach wędrówki» Wilhelma Meistra”, Warszawa 1998;

– T. Kubikowski, „Teatralne doświadczenie Wilhelma Meistra” (fragmenty)

– Zajęcia organizacyjne; tło historyczno-kulturowe; problemy periodyzacyjne; wprowadzenie do literatury lat 1795–1864 (na pierwsze zajęcia nie jest wymagana lektura tekstów z sylabusa);

– Europejskie inspiracje polskiego romantyzmu: człowiek wobec kryzysu systemu wartości – literatura „burzy i naporu”;

– Europejskie inspiracje polskiego romantyzmu: bunt metafizyczny. Literatura wobec wartości metafizycznych;

– Polski przełom romantyczny: literatura, polemiki prasowe; spory teatralne;

– Romantyzm i egzystencja: problematyka literatury wczesnego romantyzmu;

– Wczesnoromantyczna fascynacja Ukrainą: twórczość przedstawicieli „szkoły ukraińskiej”;;

– Romantyczny prometeizm i mesjanizm. Dramat nadczłowieka. Poetyka arcydramatu romantycznego;

– W poszukiwaniu sensu istnienia. Bohater wczesnych utworów Juliusza Słowackiego

– Problematyka ironii romantycznej. Meandry dziewiętnastowiecznego szekspiryzmu

– W kręgu mistycyzmu i systemu genezyjskiego. Późna twórczość Juliusza Słowackiego; calderonizm.

– Prowidencjalizm a tragizm zemsty. Między przeznaczeniem a Opatrznością. Twórczość Zygmunta Krasińskiego;

– Romantyzm Aleksandra Fredry;

– Romantyczna gawęda szlachecka;

– Norwid jako świadek i sędzia epoki romantyzmu;

– Projekt Bildung.

Indywidualna i grupowa praca z tekstem (analiza i interpretacja), dyskusja.

- obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie niewymagające usprawiedliwienia nieobecności w semestrze, powyżej tej liczby z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych nie ma możliwości zaliczenia zajęć)

- bieżące przygotowanie do zajęć, aktywny udział w dyskusji

- napisanie pracy rocznej, która zostanie pozytywnie zrecenzowana.

W przypadku kształcenia w trybie zdalnym zajęcia będą prowadzone z wykorzystaniem platformy Zoom.

Jeśli student chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:

a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,

b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi

sztucznej inteligencji.

Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:

a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub

b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej.

Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w

uchwale nr 14.