Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Filozofii (grupa przedmiotów zdefiniowana przez Wydział Filozofii)

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

The course explores theories of self-consciousness from Plato to Locke, addressing subject- and state-consciousness. Topics include Plato’s “Theaetetus”, Aristotle’s “On the Soul”, neo-platonic insights (Plotinus), Augustine’s “De Trinitate”, Avicenna’s theories, such as his “flying man” thought experiment, Latin medieval theories (e.g., William of Auvergne, Aquinas), and modern ideas by Descartes and Locke.

Semestr letni 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Celem seminarium jest przedstawienie filozoficznych założeń i historycznych form, w jakich pojawiło się powiązanie między życiem i polityką oraz zapoznanie studentów z podstawowymi tekstami z zakresu biopolityki i powiązanie ich z bioetyką. W trakcie zajęć zostaną między innymi omówione dwa modele biopolityki: pierwszy, związany ze starożytną koncepcją bios (życia) i politycznym sposobem jego kształtowania oraz drugi, który dotyczy życia jako przedmiotu nauk biologicznych i politycznego wykorzystania wyników tych nauk (np. darwinizm, teoria ras itp.). Przedmiotem zajęć staną się także współczesne filozoficzne wykładnie biopolityki, jakie możemy znaleźć w pismach Foucaulta, Agambena, Giddensa, Butler, które będą konfrontowane z bieżącymi problemami i studiami przypadków z życia społecznego w skali krajowej i międzynarodowej.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe pojęcia, kierunki, metody i zagadnienia estetyki filozoficznej jako jednej z ważnych dziedzin filozofii. Wprawdzie estetyka jako systematyczna refleksja filozoficzna jest stosunkowo młoda, niemniej szeroko pojęta refleksja estetyczna towarzyszy filozofii od samych, presokratejskich początków. Z tej racji zagadnienia kluczowe dla współczesnej problematyki estetycznej oraz współczesnej kultury, zostaną opatrzone również historycznym tłem. W ten sposób zaprezentowane zostaną także etapy usamodzielniania się estetyki w obrębie najważniejszych filozoficznych paradygmatów. W trakcie zajęć zostanie podjęta problematyka sztuki, twórczości artystycznej, relacji między zmysłowością a uczuciowością, doświadczenia estetycznego, oraz omówione zostaną klasyczne pojęcia estetyczne, jak naśladowanie, reprezentacja, piękno, forma, tragizm czy wzniosłość, które ujęte zostaną w kontekście współczesności.

Rok akademicki 2024/25

• Seminarium - 60 godzin

Rok akademicki 2025/26

• Seminarium - 60 godzin

Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze współczesnymi problemami, perspektywami teoretycznymi i badawczymi, stanowiskami aksjologicznymi i normatywnymi oraz metodami etyki badań naukowych, w tym etyki prowadzenia badań biomedycznych z udziałem ludzi oraz badań z udziałem zwierząt.

Semestr zimowy 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Refleksja etyczna nad relacją między człowiekiem a zwierzętami pozaludzkimi sięga początków filozofii, ale przez wieki rozważania te sytuowały się na jej odległych peryferiach. Dziś etyka zwierząt (animal ethics) obejmuje całe spektrum zagadnień, a sam termin rozumiany jest szeroko, wykraczając poza dział etyki skupiony na badaniu relacji człowiek−inne zwierzęta.

Podstawowym celem zajęć jest dostarczenie studentkom i studentom wiedzy teoretycznej oraz narzędzi pojęciowych i metodologicznych niezbędnych do rozumienia i krytycznego analizowania zagadnień z obszaru etyki zwierząt. Drugim celem jest rozwijanie zdolności analitycznych i argumentacyjnych niezbędnych do rozwiązywania problemów etycznych wiążących się z relacją między człowiekiem a zwierzętami pozaludzkimi.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Najpierw podjęty zostanie temat relacji między filozofią a literaturą (zwłaszcza powieściową), a następnie różne sposoby interpretowania twórczości Dostojewskiego – zarówno klasyczne, jak i najbardziej współczesne kontynuacje czy odpowiedniki. Obszarem zaś głównym prezentacji będzie późna twórczość Fiodora Dostojewskiego (Biesy, Młodzik, Bracia Karamazow, Dziennik pisarza).

First, the topic of the relationship between philosophy and literature (especially the novel) will be discussed, followed by various ways of interpreting Dostoyevsky's work – both classical and the most contemporary continuations or equivalents. The main area of the presentation will be the late work of Fyodor Dostoyevsky (The Demons, The Young Man, The Brothers Karamazov, The Writer's Diary).

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Najważniejsze zagadnienia składni (zasada kompozycjonalności, gramatyka kategorialna (Husserl, Frege, Geach, Montague), semantyki (m.in. znaczenie a odniesienie, nazwy i deskrypcje, klasyczne koncepcje znaczenia zdań, internalizm a eksternalizm, wyrażenia okazjonalne) i pragmatyki (czynności mowy, implikatury, presupozycje, minimalizm semantyczny a kontekstualizm).

Rok akademicki 2025/26

• Seminarium - 60 godzin

Seminarium poświęcone będzie podstawowym zagadnieniom z zakresu filozofii muzyki, tj. ontologii, epistemologii, semiotyki i estetyki utworów muzycznych. Na podstawie analizy tekstów uczestnicy zapoznają się z problemami, stanowiskami i argumentacjami na rzecz różnych poglądów filozoficzno-muzycznych. W szczególności podjęte zostaną następujące zagadnienia:

- status ontyczny dzieła muzycznego;

- dzieło muzyczne a zapis nutowy, wykonanie, nagranie, procesy twórcze;

- źródła poznania dzieła muzycznego;

- emocje w muzyce;

- znaczenie w muzyce;

- wartości estetyczne i artystyczne w muzyce;

- relacja muzyki „filharmonicznej” i rozrywkowej;

- status metodologiczny nauk o muzyce;

- wyzwania edukacji muzycznej;

- muzyka współczesna, improwizacja, wielość kultur muzycznych i sztuczna inteligencja jako wyzwania dla filozofii muzyki.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Wykład z filozofii polityki prezentuje całość zagadnień składających się na tę subdyscyplinę filozofii: od teologii politycznej, poprzez główne zagadnienia filozofii polityki takie jak wolność, rozum teoretyczny, praktyczny, ustrój wspólnoty politycznej, własność – dominium, imperium, prawa człowieka, samostanowienie indywidualne i zbiorowe; filozoficzne stanowiska wobec historii (teoria wiecznego powrotu, linearny czas polityczny, postęp w polityce, kategoria rewolucji, konserwatyzm) do filozoficznych podstaw nauk politycznych (racja stanu, biopolityka).

Semestr zimowy 2025/26

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Zajęcia koncentrują się na problemowej prezentacji historii filozofii, przez co student zyskuje możliwość nowego spojrzenia na kształtowanie się kluczowych zagadnień filozofii (problemów etycznych, ontologicznych i kosmologicznych, relacji duszy i ciała, myśli i języka do rzeczywistości) oraz pojęć filozoficznych z dziedziny filozofii starożytnej (takich jak filozofia, piękno, dobro, byt, Bóg, idea, wola, intelekt, cnota, twórczość, natura, czas). Ponadto, z perspektywy problemowej przedstawione zostanie formowanie się i wzajemne oddziaływanie szkół i nurtów filozoficznych. Istotnym wątkiem kursu jest ukazanie specyfiki poszczególnych epok w historii filozofii starożytnej, zwłaszcza tych mniej znanych, takich jak filozofia hellenistyczna oraz filozofia późnej starożytności.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z najważniejszymi pojęciami, zagadnieniami i teoriami współczesnej filozofii umysłu i filozofii psychologii.

Semestr zimowy 2025/26

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Przedmiotem zajęć będzie nowożytna antropologia filozoficzna ujęta w ścisłym powiązaniu z kulturowymi, ekonomicznymi i społecznymi procesami historycznymi. Wychodzimy z założenia, że antropologia filozoficzna może być zarazem teorią rozpatrywalną pod kątem jej adekwatności do opisu zasad świata społecznego, jak i praktyką ustanawiającą nowe sposoby jego rozumienia, a także jego instytucje i wartości. Będziemy kładli szczególny nacisk na ów „performatywny” aspekt antropologii filozoficznej. Chcemy także sproblematyzować dwa kluczowe zagadnienia. Po pierwsze wyłonienie się nowoczesnych nauk o człowieku jako autonomicznej dziedziny wiedzy. Po drugie granice i sens pojęcia nowoczesności (sens ten pozostaje związany z procesem autonomizacji domeny świata społecznego). Będziemy sięgali do teorii klasycznych myślicieli epoki nowożytnej od Machiavellego do Milla, a rozważając je posługiwać się będziemy współczesnymi diagnozami nowoczesności (Marcuse, Weber, Foucault).

Semestr zimowy 2024/25

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Celem wykładu jest przedstawienie głównych idei, doktryn, filozoficznych szkół i kierunków należących do polskiej tradycji filozoficznej od średniowiecza do czasów pozytywizmu włącznie.

Semestr letni 2025/26

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Celem wykładu jest prezentacja głównych idei, doktryn, filozoficznych szkół i kierunków należących do polskiej tradycji filozoficznej okresu przełomu antypozytywistycznego oraz XX wieku.

Semestr zimowy 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Obie kategorie – krzywda i cierpienie – sytuujące się u podstaw większości systemów etycznych można analizować z kilku perspektyw: jako doznanie natury psychologicznej, jako zdarzenie mieszczące się w porządku faktów, jako element konstrukcji metafizycznej (zło), czy wreszcie jako zjawisko o charakterze moralnym rzutujące na stosunki między ludźmi.