Wykłady monograficzne (studia stacjonarne, filozofia) (grupa przedmiotów zdefiniowana przez Wydział Filozofii)

• Wykład monograficzny - 60 godzin

The course explores theories of self-consciousness from Plato to Locke, addressing subject- and state-consciousness. Topics include Plato’s “Theaetetus”, Aristotle’s “On the Soul”, neo-platonic insights (Plotinus), Augustine’s “De Trinitate”, Avicenna’s theories, such as his “flying man” thought experiment, Latin medieval theories (e.g., William of Auvergne, Aquinas), and modern ideas by Descartes and Locke.

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe pojęcia, kierunki, metody i zagadnienia estetyki filozoficznej jako jednej z ważnych dziedzin filozofii. Wprawdzie estetyka jako systematyczna refleksja filozoficzna jest stosunkowo młoda, niemniej szeroko pojęta refleksja estetyczna towarzyszy filozofii od samych, presokratejskich początków. Z tej racji zagadnienia kluczowe dla współczesnej problematyki estetycznej oraz współczesnej kultury, zostaną opatrzone również historycznym tłem. W ten sposób zaprezentowane zostaną także etapy usamodzielniania się estetyki w obrębie najważniejszych filozoficznych paradygmatów. W trakcie zajęć zostanie podjęta problematyka sztuki, twórczości artystycznej, relacji między zmysłowością a uczuciowością, doświadczenia estetycznego, oraz omówione zostaną klasyczne pojęcia estetyczne, jak naśladowanie, reprezentacja, piękno, forma, tragizm czy wzniosłość, które ujęte zostaną w kontekście współczesności.

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Celem zajęć jest wprowadzenie w problematykę współczesnej filozofii działania – zarysowanie zarówno podstawowych podejść teoretycznych jak i zagadnień podejmowanych przez filozofów działania. Zajęcia skupiają się wokół problemu natury działania.

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Wykład pomyślany jest jako systematyczne wprowadzenie w specyfikę filozoficznej refleksji nad kulturą. Punktem wyjścia będzie przekonanie, że kulturę można zrozumieć jedynie jako nierozerwalnie splecioną z człowiekiem i na odwrót – człowiek może być rozumiany i rozumieć siebie samego jedynie w horyzoncie uwikłania w kulturę, w jej aksjologiczne, symboliczne, wyobrażeniowe wymiary. Człowiek dany jest sobie jedynie poprzez kulturowo uwarunkowane sposoby przeżywania i doświadczania swojego bycia-w-świecie. Kluczową kategorią będzie dla nas kategoria doświadczenia kulturowego a wyróżnioną perspektywą badawczą antropologiczna filozofia kultury poszukująca właśnie związków między pojmowaniem człowieka i kultury. Szczególny akcent położony będzie na dynamiczny, polifoniczny, wielowymiarowy oraz oparty na fundamentalnych napięciach charakter kultury.

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Wykład z filozofii polityki prezentuje całość zagadnień składających się na tę subdyscyplinę filozofii: od teologii politycznej, poprzez główne zagadnienia filozofii polityki takie jak wolność, rozum teoretyczny, praktyczny, ustrój wspólnoty politycznej, własność – dominium, imperium, prawa człowieka, samostanowienie indywidualne i zbiorowe; filozoficzne stanowiska wobec historii (teoria wiecznego powrotu, linearny czas polityczny, postęp w polityce, kategoria rewolucji, konserwatyzm) do filozoficznych podstaw nauk politycznych (racja stanu, biopolityka).

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Celem wykładu jest prezentacja klasycznych i współczesnych koncepcji filozofii społecznej. W pierwszej części rekonstrukcji poddane zostaną problemy związane z klasyczną filozofią społeczną przedstawione w porządku historycznym – od starożytności do nowożytności. W drugiej części wykładu przeanalizowane zostaną kluczowe problemy filozofii społecznej jako problematyzacji nowoczesności. Analizie poddane zostaną m.in. teorie umowy społecznej, definicje pojęcia pracy, teorie intersubiektywności i uznania, modernizacji społecznej, ideologii, wolności, teoria krytyczna.

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Wykład monograficzny z filozofii średniowiecznej jest rozwinięciem i pogłębieniem problematyki wykładanej w ramach zajęć kursowych z historii filozofii średniowiecznej, a więc zajęć obejmujących również okres patrystyczny, czyli chronologicznie zahaczający jeszcze o późną starożytność. Określenie przedmiotu mianem filozofii średniowiecznej jest tu jednak potrzebne nie tylko po to, aby ukazać ciągłość z obowiązkowym dla studentów filozofii kursem historii filozofii I, ale ma też uzasadnienie teoretyczne. Późny antyk rozpatrywany jest tu bardziej pod kątem rozwinięcia w okresie średniowiecza, aniżeli sposobu, w jaki wyłania się ze źródeł wcześniejszych, starożytnych. Zajęcia są prezentacją dziejów filozofii w układzie problemowym, co pozwala dopełnić obrazu tychże dziejów o tematy, które nie zawsze mieszczą się w ramach kursu obowiązkowego, a także ukazać wybrane kwestie w różnych przekrojach czasowych i zestawić ze sobą rozwiązania z różnych okresów.

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Przedmiotem zajęć będzie nowożytna antropologia filozoficzna ujęta w ścisłym powiązaniu z kulturowymi, ekonomicznymi i społecznymi procesami historycznymi. Wychodzimy z założenia, że antropologia filozoficzna może być zarazem teorią rozpatrywalną pod kątem jej adekwatności do opisu zasad świata społecznego, jak i praktyką ustanawiającą nowe sposoby jego rozumienia, a także jego instytucje i wartości. Będziemy kładli szczególny nacisk na ów „performatywny” aspekt antropologii filozoficznej. Chcemy także sproblematyzować dwa kluczowe zagadnienia. Po pierwsze wyłonienie się nowoczesnych nauk o człowieku jako autonomicznej dziedziny wiedzy. Po drugie granice i sens pojęcia nowoczesności (sens ten pozostaje związany z procesem autonomizacji domeny świata społecznego). Będziemy sięgali do teorii klasycznych myślicieli epoki nowożytnej od Machiavellego do Milla, a rozważając je posługiwać się będziemy współczesnymi diagnozami nowoczesności (Marcuse, Weber, Foucault).

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Celem wykładu jest przedstawienie głównych idei, doktryn, filozoficznych szkół i kierunków należących do polskiej tradycji filozoficznej od średniowiecza do czasów pozytywizmu włącznie.

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Celem zajęć jest elementarne wprowadzenie do logik nieklasycznych, ze szczególnym uwzględnieniem tych logik, które znajdują zastosowania w filozofii, matematyce i kognitywistyce. Omówione będą między innymi logiki modalne, wielowartościowe, intuicjonistyczne, parakonsystentne i niefregowskie.

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Wykład dotyczy wątku w dziejach myśli polskiej, rozpoczętego odgórnym narzuceniem stalinowskiej wersji marksizmu (samookreślającej się jako „marksizm-leninizm”). W toku wykładu zrekonstruowana zostanie kampania, jaką A. Schaff, L. Kołakowski, T. Kroński, B. Baczko i H. Holland skierowali w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych XX wieku przeciwko reprezentantom Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (K. Twardowski, T. Kotarbiński, K. Ajdukiewicz), fenomenologii (R. Ingarden), niemarksistowskiej historii filozofii (W. Tatarkiewicz) i przedstawicielom myśli katolickiej. Zrekonstruowane zostaną pozycje, z jakich wychodzili „marksiści-leniniści”, ich strategie pojęciowe, argumentacyjne i erystyczne. Następnie omówione zostaną: proces demontażu stalinowskiego paradygmatu filozoficznego, narodziny Warszawskiej Szkoły Historii Idei i jej dorobek (prace Kołakowskiego, Baczki, A. Walickiego, J. Szackiego, K. Pomiana), a także dalsza filozoficzna droga Kołakowskiego, Baczki i Walickiego.

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Philosophy of history consists primarily of the reflection on the regularities in history (speculative philosophy of history) and of the inquiries concerning the proper method of historical studies (methodologically-oriented philosophy of history).

In this class, we will focus primarily on speculative philosophy of history. We will begin with the Ancient Greco-Roman concept of historical cycles. Later, we will introduce the Judeo-Christian concept of linear history, in which both the beginning and the end became clearly determined: initially through religious revelation, then through philosophical speculation. This will lead us to the modern era, which presented a secularized view of historical regularities, stemming from different philosophical subdisciplines, and even non-philosophical sciences. Finally, the most recent philosophical theories of history will be discussed, focusing on the problem of the possibility of determining the nature of the end of times.

• Wykład monograficzny - 30 godzin

One of the most eminent phenomenon of the history of Polish philosophy – next to the Lvov-Warsaw School in 20th century – was the thought of Romanticism, with such thinkers as August Cieszkowski (1814-1894), Karol Libelt (1807-1875), Bronisław Trentowski (1808-1869), and also Edward Dembowski (1822-1846) and Henryk Kamieński (1813-1866), not to mention the Maurycy Mochnacki (1803-1834), who could be regarded as the effective founder of the Polish philosophy of 19th century. It is a consensus in historiography that one of the most impactful and prevailing feature of the ideas of this time was the practical philosophy, i.e. the theory of action, history, and ethics. Hence one of its names: the philosophy of act (filozofia czynu, Philosophie der Tat).

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Can chatbots talk about religion in a way that it really makes sense? Are they helpful in the logical analysis of religious arguments and religious discourse? What about their own discourse on religious issues?

The course “Religion, Logic and Artificial Intelligence” is aimed at providing participants with basic knowledge about tools useful for analyzing religious discourse and about machine learning and training AI models.

The main goal of the course is making participants ready to: assess effectiveness and possible use of chatbots in the analysis of religious discourse, and analyze chatbots’ statements on religious topics.

The course will be unified by philosophical questions about: the development of AI and its rationality, the role of logic in the context of AI, the nature of thinking, the status of discourse and the future of religious discourse.

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Zajęcia są poświęcone omówieniu najważniejszych systemów filozoficznych Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na ich związki z religią, najważniejsze kwestie poruszane w systemach filozoficznych, od kosmogonii, kosmologii, bóstwa (bóstw), jego charakteru i relacji ze światem stworzonym. W poszczególnych blokach zostaną omówione kwestie ontologiczne, metafizyczne, epistemologiczne. Wprowadzeniem do wykładu będą początki myślenia filozoficzno-religijnego na Starożytnym Wschodzie. W kolejnych blokach zostaną omówione: filozofia indyjska, filozofia buddyjska, filozofia japońska, filozofia chińska, filozofia żydowska, filozofia muzułmańska oraz współczesna myśl perska.