Przedmioty do wyzwania kierunkowego"Historie-dyskursy-tożsamości" - I stopień Artes Liberales (grupa przedmiotów zdefiniowana przez Wydział "Artes Liberales")

Semestr zimowy 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Analiza literacka i modelowanie utworów za pomocą sztucznej inteligencji (ChatGPT) - wspólne uczenie się zastosowań SI do analiz kulturowych. Będziemy analizować ze studentami Fraszki Jana Kochanowskiego i/lub inne utwory, identyfikując w nich motywy i nadając im formę zlematyzowaną na użytek słownikowego zastosowania. Następnie sprawdzimy, jak tę analizę literacką utworu może wykonywać sztuczna inteligencja. Dokonamy tego przez skontrolowanie ze studentami wyników intelektualnej pracy robota na większym korpusie.

Semestr zimowy 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Przedmiotem konwersatorium będą zagadnienia z zakresu historii recepcji: historyczne interpretacje zjawisk kultur dawnych, opracowane od doby renesansu po wiek XX. Podczas zajęć będziemy rozważać, w jaki sposób autorzy dawni i współcześni odnosili się do problemów przeszłości; dlaczego ich interpretacje przybierały konkretne kształty, a także – w jakim stopniu ich prace odzwierciedlały założenia charakterystyczne dla ich własnych epok. Wspólnie podejmiemy więc refleksję nad problemem uwarunkowanych historycznie i kulturowo założeń stojących u podstaw prób rozumienia i objaśniania historycznych zjawisk kulturowo-literackich. Zajmować nas będą mechanizmy powstawania omawianych interpretacji oraz problem granicy między nimi a faktami historycznymi.

Propozycje poszczególnych studiów przypadku łączy problematyka filologii rozumianej jako metodyczna refleksja nad znaczeniami tekstów (w tym prac naukowych) i kultur, w których powstają.

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Na wybranych przykładach wybitnych utworów analizie poddany zostanie różny sposób konstruowania dziwności, niesamowitości, zagadki w prozie niemieckojęzycznej (w narracji, budowie postaci, świata przedstawionego, środki językowe). Zadamy więc znane pytanie, sformułowane przez Borisa Eichenbauma: Jak to jest zrobione? (tj. czy groza, lęk są wywołane przez wytworzenie atmosfery niesamowitości – zastosowanie niedomówień, czy też przez zderzenie symboliczności i codzienności, fantastyki i realności („New Weird” genre), a może zaprezentowanie zła ludzi „zwykłych” ?

Sprawdzimy, czy te sposoby różnią się w XIX i XX wieku, dochodząc w naszej refleksji do ułożonej przez Petera Handke antologii z 1969 roku pod znamiennym tytułem: Unser gewoehnlicher Schreck (Nasz zwyczajny strach). Przy okazji analizy utworów literackich sprawdzimy przydatność postulatów teorii afektywnej.

Rok akademicki 2024/25

• Wykład - 60 godzin

Wykład Historia Kultury Bałkanów poświęcony jest Bałkanom rozumianym, jako całość historyczna, mentalna i lingwistyczna. Zakres tematyczny obejmuje dzieje regionu sprzed wejścia Osmanów, późny okres Bizancjum ze względu na konieczność wyjaśnienia kulturotwórczej roli imperium, procesów i dróg chrystianizacji, łącznie z problematyką kształtującego się kanonu chrześcijaństwa wschodniego, jako jednego z kluczowych wyróżników późniejszych Bałkanów. Istotną część wykładu stanowi prezentacja specyfiki piśmiennictwa kręgu Graeco-Byzantina w czasach średniowiecza i jego swoiste „trwanie” w czasach Sułtanatu. Prezentowane są drogi i charakter procesów islamizacji, tworzenia się pograniczy chrześcijańskich i osmańskich, jako granic Bałkanów historycznych, omawiany jest początek, rozwój procesów narodotwórczych na Bałkanach i tworzenie się państw narodowych (XIX - XXI). Problematyka wykładu obejmuje okres od średniowiecza do pojawienia się nowych państw w wieku XXI po rozpadzie Jugosławii.

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Zajęcia poświęcone będą omówieniu wybranych elementów i zjawisk wokół odmiany fantastyki zwanej fantasy, głównie w ujęciu literackim.

Fenomen fantasy polega między innymi na tym, że z odmiany literatury zbudowanej na baśniach i sagach powstał gatunek (?), który oznacza się niebywałą żywotnością (w grudniu 2024 r. wychodzi kolejna książka z wiedźmińskiego cyklu!), a co więcej - uparcie nie wychodzi z popkulturowej mody. Repozytoria fantasy stanowią częsty światów ekranowych i cyfrowych. Dla kolejnych pokoleń okazują się zaś wspólnym językiem, służącym nie tylko wszelkim eskapizmom, ale i - idąc za K.M. Majem - ułatwiającym zamieszkiwanie w wyobrażonych uniwersach.

Zajęcia powstają w ramach dydaktycznej działalności Komisji "Światy Wyobrażone".

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Celem kursu jest przedstawienie spektrum nowoczesnych i ponowoczesnych koncepcji czytelnika i czytania, związanych ze zwrotem w kierunku odbiorcy w badaniach literackich. Przyjrzymy się definicjom czytelnika i opisom procesu lektury zaproponowanym przez filozofów i krytyków reprezentujących różne kierunki myśli literaturoznawczej XX w. (takie jak fenomenologia, hermeneutyka, strukturalizm, semiotyka, dekonstrukcjonizm, psychoanaliza, neopragmatyzm), wychodząc również poza rozważania teoretycznoliterackie w kierunku historii czytelnictwa i socjologii literatury.

Semestr zimowy 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Przedmiotem konwersatorium będą najnowsze sposoby rozumienia i interpretowania twórczości i życia wielkich romantyków polskich i europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i lorda Byrona.

Głównym celem zajęć jest refleksja nad romantyzmem jako częścią europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego oraz sposobami funkcjonowania i odbierania romantyzmu w kulturze współczesnej. Oznacza to, że zarówno będziemy starali się zrozumieć specyfikę fenomenu historycznego romantyzmu, jak i – przede wszystkim – interesować nas będzie współczesne znaczenie literatury i kultury romantycznej, romantyzm jako przedmiot studiów nad dziedzictwem kulturowym (heritage studies).

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Przedmiotem konwersatorium jest „podróż grecka” (do Grecji i po Grecji), zwłaszcza w wieku XIX i XX, rozpatrywana na tle tradycji podróżowania sięgającej antyku (Herodot, Pauzaniasz). Wędrówkę grecką traktować będziemy jako realną, historyczną czynność, jako fakt z zakresu geografii kulturowej XIX i XX , a przede wszystkim jako motyw w literaturze i sztuce polskiej i europejskiej oraz typ piśmiennictwa mającego własne konwencje i toposy. Szczególnie uprzywilejowanym tematem konwersatorium będzie związana z podróżą grecką refleksja nad tożsamością Europy, bardzo istotna w zapisach podróży greckiej w XIX i XX wieku (opozycja Aten i Sparty, demokracja i wolność w Atenach jako podstawy cywilizacji europejskiej, Europa Zachodnia a tradycje Bizancjum, kultura grecka jako projekt antropologiczny odpowiadający na kryzys Europy w XX wieku).

Semestr zimowy 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Konwersatorium ma na celu przybliżenie wielkich tematów, a także motywów polskiej i europejskiej literatury romantycznej w sztukach plastycznych XIX i początków XX wieku: malarstwie, grafice rzeźbie. Interesująca będzie zwłaszcza twórczość pisarzy takich, jak: Johann Wolfgang von Goethe, Lord Byron, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, Robert Southey, Emily Jane Brontë, Antoni Malczewski, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz. Na zajęciach zostaną przywołane dzieła artystów takich, jak: Caspar David Friedrich, Dante Gabriel Rossetti, James Collinson, William Turner, Michał Elwiro Andriolli, Witold Pruszkowski, Jacek Malczewski, Wlastimil Hoffman i inni. Studenci zapoznają się z historycznym i kulturowym tłem dzieł literackich i plastycznych. Na zajęciach będą analizowali teksty kultury, uruchamiali szerokie konteksty. W centrum zainteresowania znajdą się kwestie związane z tradycją romantyczną, przenikaniem inspiracji, korespondencją sztuk – malarstwa i literatury.

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Celem kursu jest pogłębiona analiza zbioru Sonetów Williama Szekspira w szerokim kontekście wielowiekowej historii sonetu w Anglii i w Europie i na tle zjawisk kulturowych epoki Renesansu.

Semestr letni 2024/25

• Wykład konwersatoryjny - 30 godzin

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z antropologicznym wymiarem epiki homerowej. Analizie poddana zostanie sama „instytucja” eposu, jego geneza, funkcja społeczna, kulturotwórcza i światopoznawcza jak i przekazywane za jego pomocą treści, tradycje, normy oraz dyrektywy aksjologiczne. Zajęcia skupią się na wybranych elementach kreowanego przez archaicznego poetę świata jak mity, obrzędy, zwyczaje, magia, baśniowość czy archaiczne, przeddyskursywne formy myślenia. Do każdego z analizowanych tematów przyporządkowany będzie zestaw fragmentów eposów, które będą punktem wyjścia i podstawą rozważań.

Semestr zimowy 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Semestr zimowy 2025/26

Celem przedmiotu jest przedstawienie historii pisma od czasów najdawniejszych, tj. momentu kształtowania się w IV tys. p.n.e., najwcześniejszych jeszcze przedklinowych systemów oraz systemów pisma używanego w Egipcie poprzez pojawienie się alfabetu/-ów aż do czasów postania tzw. alfabetów słowiańskich, tj. głagolicy i cyrylicy. Szczególną uwagę przykłada się do historii pisma używanego na terenie Grecji (sylabariusze egejskie), a zwłaszcza do rozwoju alfabetu greckiego i powstałego na jego bazie alfabetu łacińskiego. Omawia się także systemy pisma spoza basenu Morza Śródziemnego.