Kultura języka polskiego II 3003-11A2KT
Ćwiczenia (CW) Semestr zimowy 2023/24

Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. Kłosińska, Warszawa 2014.

H. Jadacka, Kultura języka polskiego. Fleksja. Słowotwórstwo. Składnia, Warszawa 2005.

A. Markowski, Język polski. Poradnik Profesora Andrzeja Markowskiego, Warszawa 2003.

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 2012.

J. Podracki, Słownik skrótów i skrótowców, Warszawa 1999.

Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. J. Podracki, Warszawa 2001.

T. Karpowicz, Kultura języka polskiego.Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa 2009.

J. Podracki, Słownik interpunkcyjny języka polskiego z zasadami przestankowania, Warszawa 1998.

Wielki słownik ortograficzny języka polskiego, red. A. Markowski, Warszawa 1999.

Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, red. E. Polański, Warszawa 2003.

Student:

- posługuje się polszczyzną zgodnie z zaaprobowanymi społecznie regułami gramatycznymi;

- rozpoznaje typy błędów gramatycznych i mechanizmy ich powstawania, opisuje je z wykorzystaniem terminologii językoznawstwa normatywnego;

- analizuje współczesne polskie teksty użytkowe i dokonuje ich oceny normatywnej oraz uzasadnia swoje sądy o języku oraz tekstach; dokonuje korekty językowej tekstu;

- rozpoznaje podstawowe tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny w zakresie wymowy, fleksji i składni;

- wykazuje postawę troski o język;

- odwołuje się w swoich sądach o języku i tekstach do aktualnych wydawnictw ortoepicznych i kodyfikujących.

Po kursie uczestnik:

- zna zasady wzorcowej normy fonetycznej współczesnej polszczyzny (w zakresie wymowy poszczególnych głosek np. nosowych; grup spółgłoskowych i samogłoskowych, akcentowania itp.) i umie się nią posługiwać;

- rozpoznaje cechy wymowy regionalnej i potrafi określić na podstawie cech wymowy pochodzenie terytorialne mówiącego;

- jest świadomy mód wymawianiowych we współczesnej polszczyźnie;

- rozpoznaje wymowę przestarzałą;

- dokonuje oceny wypowiedzi z punktu widzenia normy fonetycznej języka polskiego, potrafi wskazać błędy wymowy w cudzej wypowiedzi;

- uzasadnia swoje sądy, odwołuje się w nich do aktualnych wydawnictw ortoepicznych i kodyfikujących wymowę;

- rozpoznaje podstawowe tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny w zakresie wymowy;

- wykazuje postawę troski o język w jego wymiarze brzmieniowym.

- zna zasady polskiej ortografii i interpunkcji;

- rozpoznaje błędny zapis i przestankowanie, potrafi określić, jaka reguła ortograficzna lub interpunkcyjna została naruszona;

- jest świadomy mód ortograficznych we współczesnej polszczyźnie;

- wykazuje postawę troski o zapis wypowiedzi.

Zaliczenie wszystkich projektów, zadań na poziomie co najmniej 60% ;testowy egzamin końcowy na poziomie co namniej 60%. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie wykładu i ćwiczeń.

Poprawność fleksyjna – rzeczownik, czasownik, przymiotnik, zaimek.

Nazwiska polskie i obce. Odmiana i zapis. Tworzenie nazwisk odojcowskich i odmężowskich.

Nazwy geograficzne i przymiotniki od nazw miejscowych; nazwy mieszkańców obszarów geograficznych.

Poprawność składniowa − szyk, związek zgody i rządu, skróty skład., wyrazy funkcyjne, imiesłowowe równoważniki zdania.

Całościowa korekta tekstu.

Mowa a pismo. Nagromadzenie spółgłosek w wyrazie i na granicach wyrazów – jak wymawiamy (uzus), jak wymawiać poprawnie (norma)? Wymowa trudnych grup spółgłoskowych. Wymowa samogłosek nosowych [ą] i [ę] – uzus i norma. Kłopoty wymawianiowe ze spółgłoskami miękkimi i zmiękczonymi.

Kłopoty z wymową spółgłosek podwojonych. Zbitki samogłoskowe – jako problem poprawnościowy. [Laur] i [laurka] – u zgłoskotwórcze i niezgłoskotwórcze.

Co to jest akcent wyrazowy? Wyrazy akcentowo niesamodzielne. Funkcja akcentu wyrazowego w języku polskim (związek akcentu ze znaczeniem wyrazu i wypowiedzi). Zasady akcentowania wyrazów w polszczyźnie. Odstępstwa od akcentu regularnego.

Różnice regionalne w wymowie Polaków. Błędy fonetyczne o podłożu gwarowym. Relikty dawnej wymowy we współczesnej polszczyźnie. Wymowa przestarzała. Hiperpoprawność fonetyczna i mody wymawianiowe we współczesnej polszczyźnie. Wyrazy pospolite i nazwy własne, których brzmienia nie jesteśmy pewni.

Ogólne zasady polskiej ortografii. Pisownia małą i wielką literą

Pisownia łączna i rozdzielna. Zastosowanie w zapisie wyrazów łącznika.

Ogólna charakterystyka polskiej interpunkcji: Funkcje znaków interpunkcyjnych. Typy zasad interpunkcyjnych. Interpunkcja na stronach tytułowych publikacji . Zastosowanie kropki (m.in. zapis dat, zapis skrótów i skrótowców, zapis liczebników porządkowych).

Zasady użycia przecinka: kiedy przecinek jest niezbędny, kiedy przecinek jest niepotrzebny; użycia fakultatywne. Inne znaki interpunkcyjne i ich funkcje: dwukropek, myślnik, cudzysłów, apostrof i in.

Wszystkie grupy ćwiczeniowe realizują ten sam program.

I. Ćwiczenia w sali . Dodatkowo możliwe wykorzystanie Google Classroom/ KAMPUS (prace domowe, testy, materiały).

II. Ćwiczenia na platformie e-learningowej COME.

Osiągnięciu celów dydaktycznych służy realizacja 7 modułów otwieranych co tydzień wraz z testami kontrolnymi, które będą dostępne dla uczestników kursu przez 7 dni. Na każdy moduł składają się następujące części:

• Posłuchaj, przeczytaj. Tak zatytułowany jest materiał zawierający nowe wiadomości; podajemy je w formie załączonych plików ze ścieżką dźwiękową lub - w wypadku tematów odnoszących się do ortografii i interpunkcji – w postaci linków do odpowiednich przepisów opublikowanego w internecie Wielkiego słownika ortograficznego PWN pod red. Edwarda Polańskiego (http://sjp.pwn.pl/zasady). W wypadku problematyki ortofonicznej udostępniamy dodatkowo SŁOWNIK TERMINÓW, który pomoże w zapoznaniu się z nowym materiałem części wykładowej.

• Dla ciekawych. Tu uczestnik kursu znajdzie ciekawe materiały multimedialne, odnoszące się do szczegółowych kwestii (rozstrzygnięć) ortofonicznych, ortograficznych oraz interpunkcyjnych, związanych z tematem danego modułu: krótkie artykuły oraz fragmenty audycji radiowych i/lub programów telewizyjnych.

• Pytania kontrolne Tu zostały zgromadzone zadania do samodzielnego rozwiązania (ok. 20 pytań w każdym module). Każdy test z grupy pytań kontrolnych studenci mogą rozwiązać dwukrotnie, przy czym każda próba ma ograniczenie czasowe (45 minut). Po terminie zamknięcia testu z tej grupy nie można już uzyskać do niego dostępu. Aby nie utracić prawa przystąpienia do egzaminu końcowego z KJP w sesji zimowej, nie można pominąć żadnego testu. Wyjątkowo można ubiegać się o dodatkowe otwarcie jednego testu, jednak prośba taka powinna wpłynąć do prowadzącego w ciągu tygodnia po terminie planowego zamknięcia testu.

Zadania mogą mieć formę testów wyboru lub uzupełnień; w pytaniach wykorzystujemy także nagrania dźwiękowe i obrazy.

Do dyspozycji uczestników kursu oddajemy również forum Pytania, problemy, wątpliwości i dyskusje, na którym studenci mogą zadawać pytania, widoczne publicznie.

Praca studentów jest odnotowywana w systemie, więc prowadzący może regularnie obserwować postępy każdego uczestnika i na bieżąco wyciągać wnioski na temat tego, które zadania sprawiają uczestnikom największy problem, i – jeśli tego wymaga sytuacja – komentować je publicznie na forum.