Wielkie dzieła literatury światowej w ujęciu porównawczym 3001-11B1WD
Ćwiczenia (CW) Semestr letni 2024/25

1. Wprowadzenie/przypomnienie. Historyczna zmienność zakresu literatury światowej. Perspektywa porównawcza. Wiek XIX i wiek XX – stulecia poszerzania terytorium literatury światowej.

Konstelacja I

Edgar Allan Poe i Charles Baudelaire. Światy utrwalone w języku

2. E. A. Poe, opowiadanie „Czarny kot” i poemat „Kruk”. Poemat i ballada. Amerykańskość i angielskość. Przekłady „Kruka”.

Tłumaczenia Baudelaire’a – młodopolskie „Kwiaty grzechu”.

Kontekst: S. Márai, „Magia” [w:] tenże, „Magia”, przeł. I. Makarewicz, Warszawa 2008.

J. Brodski, „Poeta i proza” [1979], tłum. A. Pomorski [w:] tenże, „Śpiew wahadła”, tłum. P. Hertz. Wyd. „Zeszytów Literackich” (t. 2), Warszawa 2014.

Kontekst polski: B. Leśmian, ballady.

Nawiązanie: J. Przybora, „Ballada o doktorze Praszczadku”.

Interpretacja:

J.-P. Sartre, „Baudelaire”, przeł. K. Jarosz, Kraków 2007.

O. Wilde, „Krytyk jako artysta” [w:] tenże, „Twarz, co widziała wszystkie końce świata”, opowiadania, bajki, poematy prozą, eseje”, Warszawa 2011.

A. Budrewicz-Beratan, „Polskie przekłady „The Raven” Edgara Allana Poego”, „Prace Filologiczne, t. LIX seria literaturoznawcza. Gotycyzmy”, 2010.

3. Ch. Baudelaire – interpretator i tłumacz Poego. Paralela („Bo jest do mnie podobny”): Baudelaire, studia o Poem.

Ch. Baudelaire, „Edgar Poe: Objawienie magnetyczne. Wprowadzenie” oraz „Edgar Allan Poe, jego życie i dzieła” [w:] tenże, „Sztuka romantyczna. Dzienniki poufne”, przeł., wstępem i przyp. opatrzył A. Kijowski, Warszawa 1971.

Ch. Baudelaire, „Niedobry szklarz” [w:] tenże, „Paryski splin”.

Kontekst polski: B. Leśmian, „Kwiaty grzechu [1910]” oraz „Edgar Allan Poe” [w:] tenże, „Szkice literackie”, oprac. i wstępem poprzedził J. Trznadel, Warszawa 1959.

Interpretacja: T. Szymański, „O <<Czarnym kocie>> i <<Niedobrym szklarzu>>, czyli o wpływie Poego na Baudelaire’owską koncepcję zła”, w: „Edgar Allan Poe zwielokrotniony”, red. E. Szczęsna i P. Kubiński, Warszawa 2010.

Konstelacja II

Lewis Carroll i możliwości kreacyjne – tłumaczenia „Alicji”

4-5. L. Carroll, „Przygody Alicji w krainie czarów”.

Tłumaczenia: wybory, dylematy, kody kulturowe i interteksty w tłumaczeniach (np. Maria Morawska, Antoni Marianowicz, Maciej Słomczyński, Robert Stiller, Jolanta Kozak, Elżbieta Tabakowska, Grzegorz Wasowski). Przekłady polskie – literackie i filozoficzne konsekwencje wyborów translatorskich.

Bohaterka światowej literatury - mała dziewczynka w wielkim lesie. „Wielka zabawa” i „literatura osobna”. Wierszyk dziecięcy jako wzór literacki i trop filozoficzny

(powiązanie: A. Christie, „Pięć małych świnek”, wydanie dowolne).

Kontekst: literatura a nauka. Psychologia: fabuła snu, fabuła życia. Matematyka: gra planszowa, gra terenowa, fabuła życia. Słowotwórstwo: słowa-walizki, narracja o życiu.

Kontekst: drogi baśni.

Ekranizacje. Konteksty malarskie.

Interpretacja: B. Bettelheim, „Cudowne i pożyteczne”; dyskusja: P. Pèju, „Dziewczynka w baśniowym lesie”.

Powiązanie: J. i W. Grimmowie, „Czerwony Kapturek”, „Jaś i Małgosia”.

Dygresja: głębokie studnie i wejścia do światów podziemnych. Studnie Malczewskiego. J. Verne, „Podróż do wnętrza ziemi”, wydanie dowolne.

Konstelacja III

6. Powiązanie I: tekst miejski w literaturze światowej, nowoczesne miasto jako bohater literacki; urban legends.

Tekst bostoński: H. James, „Bostończycy”, wydanie dowolne.

Tekst londyński: Ch. Dickens, „Szkice Boza”, wydanie dowolne.

Tekst dubliński, J. Joyce, „Dublińczycy”, wydanie dowolne.

Tekst kairski: N. Mahfuz, "Chan al-Chalili", przekł. z jęz. arabskiego J. Kozłowska, Sopot 2015.

Kontekst: tekst paryski – Ch. Baudelaire, „Paryski splin”; E. Zola, „Wszystko dla pań”, wydania dowolne.

7. Virginia Woolf i Fiodor Dostojewski. Biesy miejskie w miniaturze

V. Woolf, „Widoki Londynu”, przeł. M. Lavergne, Warszawa 2009.

V. Woolf, „Dom Carlyle’a”, „Cambridge”, „Hampsetad”, „Żydzi” [w:] taż, „Siedem szkiców”, oprac. D. Bradshaw, wstęp. D. Lessing, przeł. M. Lavergne, Warszawa 2009.

V. Woolf, „Pani Dalloway na Bond Street”, „Kew Gardens”, „Razem i osobno” [w:] taż, „Dama w lustrze”, przeł. M. Lavergne, Warszawa 2003.

F. Dostojewski, „Petersburskie senne widziadła wierszem i prozą” [w:] tenże, „Opowieści fantastyczne”, wybór, przekł. i posł. M. Leśniewskiej, Kraków 1988.

F. Dostojewski, „Białe noce” [w:] tenże, „Białe noce. Opowiadania”, tłum. W. Broniewski, G. Karski, Warszawa 1986.

J. Brodski, „Przewodnik po przemianowanym mieście” [1979] [w:] tenże, „Śpiew wahadła”, tłum. P. Hertz. Wyd. „Zeszytów Literackich” (t. 2), Warszawa 2014.

Kontekst polski: J. Iwaszkiewicz, „Petersburg”.

Konstelacja IV

Leopold von Sacher-Masoch, Pio Baroja i Patrick Süskind a konsekwencje granic ciała

8. L. von Sacher-Masoch, „Wenus w futrze”, wydanie dowolne.

P. Baroja, „Perwersyjna zmysłowość”, przeł. i wst. opatrzył E. Boyé, Warszawa 1983.

P. Süskind, „Pachnidło. Historia pewnego mordercy”, z niem. przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1990.

Interpretacja: R. Girard, „Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne”, rozdz. „Masochizm i sadyzm”.

Kontekst polski: M. Srokowski, „Kult ciała”, M. Choromański, „Zazdrość i medycyna”.

9. Dialog II:

V. Nabokov, „Lolita”, wydanie dowolne.

M. Houellebecq, „Cząstki elementarne”, przeł. A. Daniłowicz-Grudzińska, Warszawa 2003.

E. Jellinek, „Pianistka”, wydanie dowolne.

A. Munro, „Na Wzgórzach” [w:] tejże, „Zbyt wiele szczęścia”, przeł. A. Kuc, Kraków 2013.

K. Ishiguro, „Uwodzicielski głos” [w:] tegoż, „Nokturny”, z ang. Przeł. L. Jęczmyk, Warszawa 2017, s. 9-48.

Kontekst: M. Proust, „W poszukiwaniu straconego czasu” / „W stronę Swanna”, wydanie dowolne.

Konstelacja V

Thomas Mann, Sándor Márai i Osamu Dazai o zmierzchu starego świata

10. Dekadencja. Powieść-rzeka, powieść rodzinna. Mit kupiecki.

T. Mann, „Buddenbrookowie. Dzieje upadku rodziny”, przeł. E. Librowiczowa, Warszawa 1988.

S. Márai, „Wyznania patrycjusza”, przeł. i posł. opatrzyła T. Worowska, Warszawa 2005.

O. Dazai, „Zmierzch”, przeł. z jap. M. Melanowicz, Warszawa 2002.

Dygresja (przypomnienie): E. Orzeszkowa, „Nad Niemnem”; M. Dąbrowska, „Noce i dnie”.

Dialog II:

11. Choroby wieku i chory wiek XIX

T. Mann, „Czarodziejska góra”, t. 1 i 2, przeł. J. Kramsztyk, posł. napisał M. Wydmuch, Warszawa 1982.

S. Márai, „Niebo i ziemia”, „Ars poetica”, „Sól i pieprz”. W tym zbiorze miniatury: „Mann”, „Dojrzewanie”, „Czas”, „Letnia choroba”, „Choroba”, „Lekarz”, „Medycyna”, „Stary poeta”, „Wędrowiec”, „Mag”, „Lotta w Weimarze”, „Śmierć pozorna” [w:] tenże, „Niebo i ziemia”, przeł. F. Netz, Warszawa 2011.

S. Márai, „Nagłe wezwanie” [w:] tenże, „Magia”, przeł. I. Makarewicz, Warszawa 2008.

V. Woolf, „O chorowaniu”.

Dygresja (przypomnienie): F. Nietzsche, fragmenty „Tako rzecze Zaratustra”.

Dygresja: G. Poulet, „Rozważania o czasie ludzkim”, przeł. W. Błońska [w:] tenże, „Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne”, wybór J. Błońskiego i M. Głowińskiego, przedm. J. Błońskiego, Warszawa 1977.

S. Sontag, „Choroba jako metafora”.

Kontekst polski: T. Miciński, „Nietota. Księga tajemna Tatr”, J. Iwaszkiewicz, „Tatarak”, film „Tatarak”, reż. A. Wajda.

Konstelacja VI

Thomas de Quincey. Korsarze mrocznych światów i modernistyczne używki. Sztuczne raje

12. T. de Quincey, „Wyznania opiumisty”, wydanie dowolne.

M. Maeterlinck, wiersze ze „Cieplarni”, wydanie dowolne.

Ch. Baudelaire, „Wino i haszysz”, wydanie dowolne.

S. I. Witkiewicz, „Narkotyki”.

K. Blixen, „Uczta Babette” [w:] tejże, „Uczta Babette i inne opowieści o przeznaczeniu”, przeł. W. Juszczak, Poznań 2004.

J. Harris, „Czekolada”, przeł. Z. Kierszys, Warszawa [b.r.w.].

Dygresja: W. Benjamin, „O haszyszu. Teksty literackie, zapiski, materiały”, przeł. E. Drzazgowska, Warszawa 2010.

Dygresja (przypomnienie): J.-K. Huysmans, „Na wspak”.

Konstelacja VII

Frances Hodgson Burnett i ziemskie rozkosze

13. F. H. Burnett, „Tajemniczy ogród”, wydanie dowolne.

J. M. Barrie, „Piotruś Pan”, wydanie dowolne.

G. Csáth, "Ogród czarodzieja", tłum. W. Obiała [w:] tegoż, "Opium", tłum. różni, Warszawa 2016, s. 57-61.

B. Leśmian, „Pan Błyszczyński”, L. Staff, „Sad o przedwiośniu”.

J. Mehoffer, obraz „Dziwny ogród”.

H. Bosch, obraz „Ogród ziemskich rozkoszy”.

Z. Preisner, muzyka do filmu A. Holland, „Tajemniczy ogród” (dyskografia: „Preisner’s Voices”).

Interpretacja: J. M. Rymkiewicz, „Myśli różne o ogrodach”, Warszawa 2010.

Pojęcie sekularnego franciszkanizmu jako zjawiska ponadnarodowego.

Dygresja (przypomnienie): Wolter, „Kandyd”, B. Prus, fragm. „Emancypantek”.

Konstelacja VIII

Borys Pasternak, Jorge Luis Borges i Agatha Christie a bibliotheca mundi. Utopie literatury i katalogowania świata

14. B. Pasternak, „Doktor Żywago”, przeł. E. Rajewska-Olejarczuk, Warszawa 1990.

J. L. Borges, opowiadanie „Biblioteka Babel”, przeł. A. Sobol-Jurczykowski [w:] tegoż, „Opowiadania”, przeł. Z. Chądzyńska i inni, posłowie R. Kalicki, Kraków 1978.

U. Eco, „O bibliotece”, z wł. przeł. A. Szymanowski, Warszawa 2007.

T. Miciński, „Xiądz Faust”.

A. Christie, „Noc w bibliotece”, dowolne wydanie.

Interpretacja (kontekstowa): K. Bednarska-Ruszajowa, „Biblioteki w literaturze polskiej”, Kraków 2006.

D. M. Osiński, „Ciało w bibliotece” [w:] „Bibliotheca mundi. Studia bibliologiczne ofiarowane Janowi Leończukowi”, red. naukowa J. Ławski i Ł. Zabielski, Białystok 2016, s. 399-473; „Biblioteka jako przestrzeń poznania”, „Prace Filologiczne” 2018, nr 8(11), s. 169-180.

Kontekst: faustyzm i wiedza tajemna: J. W. Goethe, „Faust” (przypomnienie).

15. Temat zajęć zaproponowany przez studentów.

1.WIEDZA. Po zaliczeniu ćwiczeń student

- orientuje się w szerszym zakresie w dynamice rozwoju literatury światowej XIX i pocz. XX wieku,

- ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach filologii polskiej z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi,

- ma pogłębioną wiedzę o relacjach między literaturami narodowymi,

- zna tematy i idee pisarskie wybranych twórców literatury światowej,

- ma dogłębną wiedzę z zakresu analizy komparatystycznej,

- ma rozbudowaną wiedzę o wpływie dzieł literackich na dzieje kultury europejskiej i światowej,

- zna w stopniu pogłębionym metody interpretacji i analizy porównawczej tekstu literackiego,

- ma rozbudowaną wiedzę na temat komparatystyki dyskursów (relacji literatury, dyskursów filozofii, polityki, nauki)

2.UMIEJĘTNOŚCI. Po zaliczeniu ćwiczeń student

- czyta, analizuje i interpretuje dzieła literackie pochodzące z różnych literatur, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy,

- stosuje poznane kryteria literaturoznawcze oceny potencjału dzieła literackiego

- rozpoznaje i wyróżnia „wielkie dzieła literatury światowej”

- umie w stopniu zaawansowanym posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa z perspektywą porównawczą

- ma pogłębioną umiejętność krytycznego spojrzenia na proces historycznoliteracki i właściwego sytuowania w nim różnych zjawisk społeczno-kulturowych

- precyzyjnie wykorzystuje tezy badaczy z zakresu historii literatury i komparatystyki

- umie ocenić wartość badań porównawczych,

- ma pogłębioną umiejętność kojarzenia dzieł i zjawisk literackich pochodzących z różnych literatur

3.KOMPETENCJE SPOŁECZNE. Po zaliczeniu ćwiczeń student

- jest świadomy posiadanej przez siebie wiedzy i zna zakres nabytych umiejętności

- potrafi ocenić poziom swej wiedzy,

- ma pogłębioną wiedzę o roli refleksji literaturoznawczej (historycznoliterackiej, komparatystycznej) w kształtowaniu kultury

- ma świadomość sensu i wartości rozumiejącej lektury dzieł literackich w kontekście budowania wspólnoty kulturowej,

- docenia wagę odpowiedniego przygotowania do profesjonalnej dyskusji na temat literatury,

- ma świadomość związków rynku literatury w wymiarze narodowym i globalnym z potrzebami kulturowymi różnych kręgów odbiorców

- ma dogłębną świadomość znaczenia narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

- ma dogłębną świadomość znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

- ma głęboką świadomość związków interliterackich, interartystycznych i interkulturowych oraz ich wpływu na kształt kultury

- ma dogłębną świadomość znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych

- ma pogłębione kompetencje w zakresie literatury polskiej i obcej, czyniące go świadomym kreatorem życia kulturalnego regionu, kraju i Europy.

- kontrola obecności

- ocena ciągła (przygotowanie i aktywność na zajęciach)

- praca semestralna

- egzamin ustny.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

1. Wprowadzenie/przypomnienie. Historyczna zmienność zakresu literatury światowej. Perspektywa porównawcza. Wiek XIX i wiek XX – stulecia poszerzania terytorium literatury światowej.

Konstelacja I

Edgar Allan Poe i Charles Baudelaire. Światy utrwalone w języku

2. E. A. Poe, opowiadanie „Czarny kot” i poemat „Kruk”. Poemat i ballada. Amerykańskość i angielskość. Przekłady „Kruka”.

Tłumaczenia Baudelaire’a – młodopolskie „Kwiaty grzechu”.

Kontekst: S. Márai, „Magia” [w:] tenże, „Magia”, przeł. I. Makarewicz, Warszawa 2008.

J. Brodski, „Poeta i proza” [1979], tłum. A. Pomorski [w:] tenże, „Śpiew wahadła”, tłum. P. Hertz. Wyd. „Zeszytów Literackich” (t. 2), Warszawa 2014.

Kontekst polski: B. Leśmian, ballady.

Nawiązanie: J. Przybora, „Ballada o doktorze Praszczadku”.

Interpretacja:

J.-P. Sartre, „Baudelaire”, przeł. K. Jarosz, Kraków 2007.

O. Wilde, „Krytyk jako artysta” [w:] tenże, „Twarz, co widziała wszystkie końce świata”, opowiadania, bajki, poematy prozą, eseje”, Warszawa 2011.

A. Budrewicz-Beratan, „Polskie przekłady „The Raven” Edgara Allana Poego”, „Prace Filologiczne, t. LIX seria literaturoznawcza. Gotycyzmy”, 2010.

3. Ch. Baudelaire – interpretator i tłumacz Poego. Paralela („Bo jest do mnie podobny”): Baudelaire, studia o Poem.

Ch. Baudelaire, „Edgar Poe: Objawienie magnetyczne. Wprowadzenie” oraz „Edgar Allan Poe, jego życie i dzieła” [w:] tenże, „Sztuka romantyczna. Dzienniki poufne”, przeł., wstępem i przyp. opatrzył A. Kijowski, Warszawa 1971.

Ch. Baudelaire, „Niedobry szklarz” [w:] tenże, „Paryski splin”.

Kontekst polski: B. Leśmian, „Kwiaty grzechu [1910]” oraz „Edgar Allan Poe” [w:] tenże, „Szkice literackie”, oprac. i wstępem poprzedził J. Trznadel, Warszawa 1959.

Interpretacja: T. Szymański, „O <<Czarnym kocie>> i <<Niedobrym szklarzu>>, czyli o wpływie Poego na Baudelaire’owską koncepcję zła”, w: „Edgar Allan Poe zwielokrotniony”, red. E. Szczęsna i P. Kubiński, Warszawa 2010.

Konstelacja II

Lewis Carroll i możliwości kreacyjne – tłumaczenia „Alicji”

4-5. L. Carroll, „Przygody Alicji w krainie czarów”.

Tłumaczenia: wybory, dylematy, kody kulturowe i interteksty w tłumaczeniach (np. Maria Morawska, Antoni Marianowicz, Maciej Słomczyński, Robert Stiller, Jolanta Kozak, Elżbieta Tabakowska, Grzegorz Wasowski). Przekłady polskie – literackie i filozoficzne konsekwencje wyborów translatorskich.

Bohaterka światowej literatury - mała dziewczynka w wielkim lesie. „Wielka zabawa” i „literatura osobna”. Wierszyk dziecięcy jako wzór literacki i trop filozoficzny

(powiązanie: A. Christie, „Pięć małych świnek”, wydanie dowolne).

Kontekst: literatura a nauka. Psychologia: fabuła snu, fabuła życia. Matematyka: gra planszowa, gra terenowa, fabuła życia. Słowotwórstwo: słowa-walizki, narracja o życiu.

Kontekst: drogi baśni.

Ekranizacje. Konteksty malarskie.

Interpretacja: B. Bettelheim, „Cudowne i pożyteczne”; dyskusja: P. Pèju, „Dziewczynka w baśniowym lesie”.

Powiązanie: J. i W. Grimmowie, „Czerwony Kapturek”, „Jaś i Małgosia”.

Dygresja: głębokie studnie i wejścia do światów podziemnych. Studnie Malczewskiego. J. Verne, „Podróż do wnętrza ziemi”, wydanie dowolne.

Konstelacja III

6. Powiązanie I: tekst miejski w literaturze światowej, nowoczesne miasto jako bohater literacki; urban legends.

Tekst bostoński: H. James, „Bostończycy”, wydanie dowolne.

Tekst londyński: Ch. Dickens, „Szkice Boza”, wydanie dowolne.

Tekst dubliński, J. Joyce, „Dublińczycy”, wydanie dowolne.

Tekst kairski: N. Mahfuz, "Chan al-Chalili", przekł. z jęz. arabskiego J. Kozłowska, Sopot 2015.

Kontekst: tekst paryski – Ch. Baudelaire, „Paryski splin”; E. Zola, „Wszystko dla pań”, wydania dowolne.

7. Virginia Woolf i Fiodor Dostojewski. Biesy miejskie w miniaturze

V. Woolf, „Widoki Londynu”, przeł. M. Lavergne, Warszawa 2009.

V. Woolf, „Dom Carlyle’a”, „Cambridge”, „Hampsetad”, „Żydzi” [w:] taż, „Siedem szkiców”, oprac. D. Bradshaw, wstęp. D. Lessing, przeł. M. Lavergne, Warszawa 2009.

V. Woolf, „Pani Dalloway na Bond Street”, „Kew Gardens”, „Razem i osobno” [w:] taż, „Dama w lustrze”, przeł. M. Lavergne, Warszawa 2003.

F. Dostojewski, „Petersburskie senne widziadła wierszem i prozą” [w:] tenże, „Opowieści fantastyczne”, wybór, przekł. i posł. M. Leśniewskiej, Kraków 1988.

F. Dostojewski, „Białe noce” [w:] tenże, „Białe noce. Opowiadania”, tłum. W. Broniewski, G. Karski, Warszawa 1986.

J. Brodski, „Przewodnik po przemianowanym mieście” [1979] [w:] tenże, „Śpiew wahadła”, tłum. P. Hertz. Wyd. „Zeszytów Literackich” (t. 2), Warszawa 2014.

Kontekst polski: J. Iwaszkiewicz, „Petersburg”.

Konstelacja IV

Leopold von Sacher-Masoch, Pio Baroja i Patrick Süskind a konsekwencje granic ciała

8. L. von Sacher-Masoch, „Wenus w futrze”, wydanie dowolne.

P. Baroja, „Perwersyjna zmysłowość”, przeł. i wst. opatrzył E. Boyé, Warszawa 1983.

P. Süskind, „Pachnidło. Historia pewnego mordercy”, z niem. przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1990.

Interpretacja: R. Girard, „Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne”, rozdz. „Masochizm i sadyzm”.

Kontekst polski: M. Srokowski, „Kult ciała”, M. Choromański, „Zazdrość i medycyna”.

9. Dialog II:

V. Nabokov, „Lolita”, wydanie dowolne.

M. Houellebecq, „Cząstki elementarne”, przeł. A. Daniłowicz-Grudzińska, Warszawa 2003.

E. Jellinek, „Pianistka”, wydanie dowolne.

A. Munro, „Na Wzgórzach” [w:] tejże, „Zbyt wiele szczęścia”, przeł. A. Kuc, Kraków 2013.

K. Ishiguro, „Uwodzicielski głos” [w:] tegoż, „Nokturny”, z ang. Przeł. L. Jęczmyk, Warszawa 2017, s. 9-48.

Kontekst: M. Proust, „W poszukiwaniu straconego czasu” / „W stronę Swanna”, wydanie dowolne.

Konstelacja V

Thomas Mann, Sándor Márai i Osamu Dazai o zmierzchu starego świata

10. Dekadencja. Powieść-rzeka, powieść rodzinna. Mit kupiecki.

T. Mann, „Buddenbrookowie. Dzieje upadku rodziny”, przeł. E. Librowiczowa, Warszawa 1988.

S. Márai, „Wyznania patrycjusza”, przeł. i posł. opatrzyła T. Worowska, Warszawa 2005.

O. Dazai, „Zmierzch”, przeł. z jap. M. Melanowicz, Warszawa 2002.

Dygresja (przypomnienie): E. Orzeszkowa, „Nad Niemnem”; M. Dąbrowska, „Noce i dnie”.

Dialog II:

11. Choroby wieku i chory wiek XIX

T. Mann, „Czarodziejska góra”, t. 1 i 2, przeł. J. Kramsztyk, posł. napisał M. Wydmuch, Warszawa 1982.

S. Márai, „Niebo i ziemia”, „Ars poetica”, „Sól i pieprz”. W tym zbiorze miniatury: „Mann”, „Dojrzewanie”, „Czas”, „Letnia choroba”, „Choroba”, „Lekarz”, „Medycyna”, „Stary poeta”, „Wędrowiec”, „Mag”, „Lotta w Weimarze”, „Śmierć pozorna” [w:] tenże, „Niebo i ziemia”, przeł. F. Netz, Warszawa 2011.

S. Márai, „Nagłe wezwanie” [w:] tenże, „Magia”, przeł. I. Makarewicz, Warszawa 2008.

V. Woolf, „O chorowaniu”.

Dygresja (przypomnienie): F. Nietzsche, fragmenty „Tako rzecze Zaratustra”.

Dygresja: G. Poulet, „Rozważania o czasie ludzkim”, przeł. W. Błońska [w:] tenże, „Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne”, wybór J. Błońskiego i M. Głowińskiego, przedm. J. Błońskiego, Warszawa 1977.

S. Sontag, „Choroba jako metafora”.

Kontekst polski: T. Miciński, „Nietota. Księga tajemna Tatr”, J. Iwaszkiewicz, „Tatarak”, film „Tatarak”, reż. A. Wajda.

Konstelacja VI

Thomas de Quincey. Korsarze mrocznych światów i modernistyczne używki. Sztuczne raje

12. T. de Quincey, „Wyznania opiumisty”, wydanie dowolne.

M. Maeterlinck, wiersze ze „Cieplarni”, wydanie dowolne.

Ch. Baudelaire, „Wino i haszysz”, wydanie dowolne.

S. I. Witkiewicz, „Narkotyki”.

K. Blixen, „Uczta Babette” [w:] tejże, „Uczta Babette i inne opowieści o przeznaczeniu”, przeł. W. Juszczak, Poznań 2004.

J. Harris, „Czekolada”, przeł. Z. Kierszys, Warszawa [b.r.w.].

Dygresja: W. Benjamin, „O haszyszu. Teksty literackie, zapiski, materiały”, przeł. E. Drzazgowska, Warszawa 2010.

Dygresja (przypomnienie): J.-K. Huysmans, „Na wspak”.

Konstelacja VII

Frances Hodgson Burnett i ziemskie rozkosze

13. F. H. Burnett, „Tajemniczy ogród”, wydanie dowolne.

J. M. Barrie, „Piotruś Pan”, wydanie dowolne.

G. Csáth, "Ogród czarodzieja", tłum. W. Obiała [w:] tegoż, "Opium", tłum. różni, Warszawa 2016, s. 57-61.

B. Leśmian, „Pan Błyszczyński”, L. Staff, „Sad o przedwiośniu”.

J. Mehoffer, obraz „Dziwny ogród”.

H. Bosch, obraz „Ogród ziemskich rozkoszy”.

Z. Preisner, muzyka do filmu A. Holland, „Tajemniczy ogród” (dyskografia: „Preisner’s Voices”).

Interpretacja: J. M. Rymkiewicz, „Myśli różne o ogrodach”, Warszawa 2010.

Pojęcie sekularnego franciszkanizmu jako zjawiska ponadnarodowego.

Dygresja (przypomnienie): Wolter, „Kandyd”, B. Prus, fragm. „Emancypantek”.

Konstelacja VIII

Borys Pasternak, Jorge Luis Borges i Agatha Christie a bibliotheca mundi. Utopie literatury i katalogowania świata

14. B. Pasternak, „Doktor Żywago”, przeł. E. Rajewska-Olejarczuk, Warszawa 1990.

J. L. Borges, opowiadanie „Biblioteka Babel”, przeł. A. Sobol-Jurczykowski [w:] tegoż, „Opowiadania”, przeł. Z. Chądzyńska i inni, posłowie R. Kalicki, Kraków 1978.

U. Eco, „O bibliotece”, z wł. przeł. A. Szymanowski, Warszawa 2007.

T. Miciński, „Xiądz Faust”.

A. Christie, „Noc w bibliotece”, dowolne wydanie.

Interpretacja (kontekstowa): K. Bednarska-Ruszajowa, „Biblioteki w literaturze polskiej”, Kraków 2006.

D. M. Osiński, „Ciało w bibliotece” [w:] „Bibliotheca mundi. Studia bibliologiczne ofiarowane Janowi Leończukowi”, red. naukowa J. Ławski i Ł. Zabielski, Białystok 2016, s. 399-473; „Biblioteka jako przestrzeń poznania”, „Prace Filologiczne” 2018, nr 8(11), s. 169-180.

Kontekst: faustyzm i wiedza tajemna: J. W. Goethe, „Faust” (przypomnienie).

15. Temat zajęć zaproponowany przez studentów.

Dyskusja.