European tradition (main topoi in art and literature) 3007-S1A1TE
Classes (CW) Winter semester 2024/25

Utwory literackie

1. Wybór mitów kosmogonicznych (Sumer, Babilonia, starożytny Egipt, Grecja, Persja).

2. J.R.R. Tolkien, "Silmarillion" w przekładzie Marii Skibniewskiej.

3. Milorad Pavić, "Słownik chazarski. Powieść-leksykon w stu tysiącach słów", przeł. Elżbieta Kwaśniewska, Danuta Cirlić-Straszyńska, Warszawa 1993 i 2004. Uwaga, książka występuje w egzemplarzu męskim i żeńskim – wystarczy przeczytać jeden, dowolny.

4. Aldous Huxley, "Nowy wspaniały świat", przeł. Bogdan Baran.

5. Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę", przeł. Jan Szwykowski.

6. Sylvia Plath, "Szklany klosz", przeł. Mira Michałowska

7. William Shakespeare, „Hamlet”, przeł. Stanisław Barańczak

8. Lorenzo Da Ponte, „Don Giovanni”, w tomie: "Stanisław Barańczak słucha arcydzieł", wyboru dokonał Ryszard Krynicki, Kraków 2016.

Filmy, spektakle

1. "Matrix", reż. Lana i Lilly Wachowski, USA 1999.

2. "Thelma i Louise", reż. Ridley Scott, Francja/USA/Wielka Brytania 1991.

3. "Przekleństwa niewinności", reż. Sofia Coppola, USA 1999.

4. "Ogród rozkoszy ziemskich", reż. Lech Majewski, Polska/ Wielka Brytania/Włochy 2003.

5. "Bonnie i Clyde", reż. Arthur Penn, USA 1967.

6. "Nomadland", reż. Chloe Zhao, Niemcy / USA 2020.

7. "Kontrolerzy", reż. Nimród Antal, Węgry 2003.

8. "Don Giovanni", dyryg. Vladimir Jurowski, Glyndebourne 2010 (ew. inna realizacja dostępna np. za pośrednictwem kanałów OperaVision lub Euroarts Channel).

Opracowania

1. Maud Bodkin, "Wzorce archetypowe w poezji tragicznej", „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 2.

2. Ernst Robert Curtius, "Literatura europejska i łacińskie średniowiecze", tłum. i oprac. Andrzej Borowski, Kraków 1997.

3. Stanisław Kobielus, „Deus ut artifex” w myśli i sztukach średniowiecza, „Biuletyn Historii Sztuki” R. LV 1993, nr 4.

4. Anna Świderkówna, "Rozmowy o Biblii", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.

5. Jadwiga Kotarska," Theatrum mundi. Ze studiów nad poezją staropolską", Wydawnictwo Uniwersytet Gdańskiego, Gdańsk 1998.

6. Włodzimierz Szturc, "Eironeia", Księgarnia Akademicka, Kraków 2018.

7. Jean Delumeau, "Historia raju. Ogród rozkoszy", przeł. Eligia Bąkowska, PIW, Warszawa 1996.

8. Umberto Eco, "Historia krain i miejsc legendarnych", przeł. Tomasz Kwiecień, Rabis, Poznań 2013.

9. Dariusz Wojtczak, "Siódmy krąg piekła". Antyutopia w literaturze i filmie, Rebis, Poznań 1994.

10. Philippe Ariès, "Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w czasach ancien régime’u", przeł. Martyna Ochab, Warszawa 2010.

11. Katarzyna Przyłuska-Urbanowicz, "Pupilla. Metamorfozy figury drapieżnej dziewczynki w wyobraźni symbolicznej XX wieku", Gdańsk 2014.

12. Katarzyna Czeczot, "Ofelizm. Romantyczne zawłaszczenia, feministyczne interwencje", Warszawa 2016.

13. Konrad Klejsa, "Kino kontestacji w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej", [w:] "Historia kina", t. 3: "Kino epoki nowofalowej", red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska, Kraków 2015.

14. Dariusz Cezary Maleszyński, „Jedyna Księga”: z dziejów toposu w literaturze dawnej, „Pamiętnik Literacki” 1982, z. 3/4.

1. Aktywny udział w zajęciach.

Nie ma kontroli obecności, frekwencja nie podlega ocenie. Wymagane jest wykonywanie zadań, w tym pisanie tekstów odwołujących się do topiki antycznej, udział w konkursach i quizach, uczestniczenie w debatach, praca w grupach. Wymagane jest zrealizowanie 2/3 wszystkich zadań, dowolnie wybranych.

2. Esej (reinterpretacje antycznych topoi w wybranym tekście kultury XX lub XXI wieku)

Rozważne i krytyczne korzystanie z narzędzi SI jest dozwolone i nie wymaga zgody prowadzącego, o ile student/ka jest gotów/gotowa ponosić odpowiedzialność za wady tekstów tworzonych maszynowo.

I. Topos „Boga artysty”: J.R.R. Tolkien, mitologia Śródziemia

II. Topos „Jedynej Księgi”: Milorad Pavić, "Słownik chazarski"

III. Topos „życie snem”: film "Matrix"

IV. Theatrum mundi i Deus ridens: film "Thelma i Louise"

V. Topika arkadyjska, „Wyspy Szczęśliwe”, „złoty wiek”, "ogród rozkoszy" : Aldous Huxley, "Nowy wspaniały świat", film "Ogród rozkoszy ziemskich"

VI. Homo viator: filmy "Bonnie i Clyde", "Nomadland"

VII. Katabaza: film "Kontrolerzy"

VIII. Topos „puer senex”: Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę"

IX. Topos „puella senilis”: film „Przekleństwa niewinności”

X. Ofelia: Sylvia Plath, "Szklany klosz"

XI. Don Juan: Wolfgang Amadeusz Mozart, Lorenzo da Ponte, "Don Giovanni"

Dyskusja, praca w grupach, projekt, konkurs