Petrologia II skał osadowych

obowiązkowe

Przed rozpoczęciem nauki przedmiotu „petrologia II” (a zwłaszcza przed rozpoczęciem ćwiczeń) student powinien wykazać się umiejętnością posługiwania się mikroskopem polaryzacyjnym, a w szczególności umiejętnością praktycznego rozpoznawania minerałów skałotwórczych i skał. W związku z tym wskazane jest wcześniejsze zapoznanie się z następującymi przedmiotami i zagadnieniami:

Mineralogia – właściwości minerałów skałotwórczych.

Geologia dynamiczna – geotektonika, procesy prowadzące do powstania skał magmowych, osadowych, metamorficznych, procesy magmowe i pomagmowe, środowiska sedymentacyjne.

Petrologia – rozpoznawanie minerałów skałotwórczych przy użyciu mikroskopu polaryzacyjnego, rozpoznawanie podstawowych typów skał.

Paleontologia – rozpoznawanie skamieniałości, środowiska bytowania i wiek poszczególnych grup organizmów.

Słowo „Petrologia” pochodzi z greckiego petros – skała, logos – nauka. Przedmiot ten wyjaśnia studentom problematykę powstawania i różnicowania się różnorodnych skał. Składa się z trzech równorzędnych, ściśle ze sobą związanych działów:

Petrologia skał osadowych poświęcona jest problematyce genezy skał osadowych na tle ich nowoczesnej klasyfikacji. Omawia etapy powstawania skał, poczynając od wietrzenia skał wyjściowych, poprzez transport materiału detrytycznego, jego depozycję a następnie diagenezę i wietrzenie.

Ćwiczenia z petrologii skał osadowych polegają na samodzielnej pracy przy mikroskopie polaryzacyjnym. Studenci oglądają preparaty następujących grup skał osadowych: okruchowych, węglanowych, krzemionkowych, żelazistych, fosforanowych, organicznych i ewaporatów. Uczą się dokonywać pełnego ich opisu uwzględniającego skład mineralny i teksturę, aby je rozpoznawać i właściwie klasyfikować. Ponadto, uczą się rozpoznawać efekty pierwotnych procesów, które doprowadziły do powstania skał i dokonują szczegółowej interpretacji środowiska ich depozycji. Poznają także sposoby identyfikacji przemian wtórnych, aby potrafić odtwarzać historię diagenetyczną tych skał.

Na ćwiczeniach z petrologii skał osadowych studenci zapoznają się przede wszystkim z następującymi zagadnieniami:

• Metody identyfikacji minerałów i innych składników skał osadowych.

• Rozpoznawanie efektów różnych procesów wtórnych (w tym procesów diagenetycznych) przy zastosowaniu kompleksowych metod analitycznych (mikroskop polaryzacyjny i skaningowy, rentgenografia, katodoluminescencja, mikrosonda, itp.).

• Różne rodzaje spoiw w skałach węglanowych i silikoklastycznych- masa wypełniająca (matriks) a cement.

• Różne rodzaje cementów w skałach węglanowych, identyfikacja allochemów oraz klasyfikacja teksturalna skał węglanowych.

• Rodzaje porowatości w skałach węglanowych i silikoklastycznych.

• Różne rodzaje ewaporatów i ich środowiska.

BOGGS, S. JR., 2009: Petrology of Sedimentary Rocks. Cambridge University Press.

CAMP, W.K., DIAZ, E., WAWAK, B. (Eds), 2013: Electron microscopy of shale hydrocarbon reservoirs. AAPG Memoir 102.

FLÜGEL, E., 2004: Microfacies of Carbonate Rocks: Analysis, Interpretation and Application. Springer-Verlag Berlin Heidelberg.

PETTIJOHN F.J., POTTER P.E., SIEVER R., 1972: Sand and Sandstone.

Springer Verlag, Berlin – Heidelberg – New York.

SCHOLLE, P.A., ULMER-SCHOLLE, D.S., 2003: A color guide to the petrography of carbonate rocks: grains, textures, porosity, diagenesis. AAPG Memoir 77.

TUCKER, M.E., 2001: Sedimentary petrology: an introduction to the origin of sedimentary rocks. 3rd edition, Blackwell Publishing.

ULMER-SCHOLLE, D.S., SCHOLLE, P.A., SCHIEBER, J., RAINE, R.J., 2015: A color guide to the petrography of sandstones, siltstones, shales and associated rocks. AAPG Memoir 109.

Literatura dodatkowa (minerały skałotwórcze i optyka kryształów)

DUBIŃSKA E., BAGIŃSKI B., 1995: Minerały skałotwórcze w płytkach cienkich. Vademecum, Wyd. Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 1-157

DYAR M.D., GUNTER M.E. AND TASA D., 2008: Mineralogy and Optical Mineralogy. Mineralogical Society of America, Chantilly, VA

MAC KENZIE W.S. AND GUILFORD C., 1988: Atlas of Rock-forming Minerals in Thin Section, Longman Scientific & Technical, New York

PERKINS D., HENKE K. R., 2004: Minerals in Thin Section, Prentice Hall, Inc., 1-125

PICHLER H. AND SCHMITT-RIEGRAF C., 1997: Rock-forming Minerals in Thin Section. Chapman & Hall, London

http://www.gly.bris.ac.uk/www/teach/opmin/mins.html

Zajęcia praktyczne z petrologii skał osadowych pozwolą studentom nabrać wystarczającego doświadczenia, aby umieli samodzielnie rozpoznawać zarówno różne odmiany skał osadowych jak i potrafili zinterpretować ich genezę, środowisko depozycyjne, ewolucję diagenetyczną, proweniencję materiału detrytycznego oraz potencjalne możliwości praktycznego wykorzystania.

Efekty uczenia się w obszarze wiedzy:

K_W01 - ma pogłębioną wiedzę na temat procesów i czynników kształtujących Ziemię w zakresie geologii czwartorzędu, geomorfologii, stratygrafii, sedymentologii, paleontologii, geochemii, mineralogii, petrologii, geologii złóż

K_W06 - w pogłębionym stopniu zna nowoczesne instrumentalne metody analityczne wykorzystywane w badaniach substancji mineralnych i organicznych, zna zalety i ograniczenia poszczególnych metod, zna znaczenie badań empirycznych w rekonstrukcji środowisk przyrodniczych

Efekty uczenia się w obszarze umiejetności:

K_U01 - stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych, umie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, podstawową i zaawansowaną aparaturą badawczą

K_U07 - umie opisać budowę wewnętrzną skały, zanalizować procesy prowadzące do jej powstania, środowisko geotektoniczne i procesy przeobrażeń, umie określić termodynamiczne warunki konieczne do powstawania określonych typów skał

Efekty uczenia się w obszarze kompetencji społecznych:

K_K02 - współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych

Na ćwiczeniach z petrologii skał osadowych studenci oceniani są na podstawie kolokwium polegającego na samodzielnym dokonaniu pełnego opisu petrograficznego dwóch preparatów różnych skał osadowych. Opis ten obejmuje: skład mineralny, teksturę, rodzaj skały, dokładną klasyfikację i nadanie skale nazwy. Następnie należy scharakteryzować procesy depozycji i środowisko sedymentacji, a ponadto zidentyfikować i ułożyć w sekwencję procesów diagenetycznych. Przy ocenie końcowej brana pod uwagę jest również aktywność studenta podczas zajęć.

Nie obowiązują