Psychologia emocji i motywacji

Zajęcia zorganizowane zostaną wokół głównych problemów (5 bloków, szczegóły w sylabusie do wykładu)

Blok 0: Wprowadzenie

Blok I: Emocje

Blok II: Motywy związane z równowagą

Blok III: Uczucia

Blok IV:Motywacje poza równowagą

Blok 0 – Wprowadzenie do Emocji i Motywacji (wykłady 1-3)

Temat 1: Wprowadzenie w problematykę psychologii Emocji

• miejsce psychologii emocji wśród innych dziedzin psychologii

• wstępna charakterystyka podstawowych pojęć

• zróżnicowanie stanów emocjonalnych

• sposoby rozumienia emocji – podejście biologiczne, komponentowe, motywacyjne, ewolucyjne i społeczne;

Temat 2: Wprowadzenie w problematykę psychologii Motywacji

• ujęcie motywacji w najważniejszych systemach teoretycznych

• mechanizmy motywacyjne oparte o przywracanie/ zaburzanie równowagi

Blok I: Emocje (wykłady 4-8)

Temat 3: Ewolucja i ekspresja emocji

• powstawanie emocji i ich funkcja

• emocje jako „ewolucyjny bagaż”;

• ekspresja emocjonalna – badania Paula Ekmana; kulturowa uniwersalność i unikalność ekspresji emocjonalnej;

Temat 4: Biologia emocji

• Doświadczenia emocjonalne zwierząt,

• Zróżnicowanie funkcji dwóch półkul mózgowych i jego związki ze zróżnicowaniem emocji; prawa i lewa półkula jako podstawa tzw. asymetrii negatywno-pozytywnej

• „Droga dolna” i „droga górna” impulsów wzbudzających emocje (LeDoux, 1994/1998)

• Natura emocji opartych o procesy podkorowe: afekty pierwotne jako emocje bez świadomości, wyprzedzające świadome rozpoznawanie

• Natura emocji opartych o procesy korowe: świadome odczuwanie afektów i afekty wtórne, pochodne od świadomego przetwarzania informacji

Temat 5: Emocje nieświadome

• Kwestia nieświadomości emocji,

• Zjawiska poza świadome: podprogowe, poza zakresem uwagi, poza zdolnością rozpoznawania

• Badania nad zjawiskiem primingu

• Nieświadomość źródeł emocji, ich przebiegu, ekspresji i wpływów

Temat 6: Emocje i procesy poznawcze

• Specyfika procesów poznawczych w sytuacji wzbudzania afektu - przegląd badań

• Modele związków emocje - poznanie

• Wpływ emocji na zachowania społeczne

• Emocje i twórczość

Blok II: Równowaga (wykłady 9-10)

Temat 7: Homeostaza biologiczna i instynkty

• Ograniczenie samowystarczalności organizmu – zapotrzebowanie na gratyfikację z zewnątrz jako podstawa regulacji

• Homeostaza biologiczna jako źródło afektów i popędów pierwotnych

• Mechanizmy hedonistyczne – zdolność reagowania na podniety

Temat 8: Równowaga poznawcza

• Pojęcie homeostazy psychologicznej, potrzeby emocjonalne jako wtórne popędy

• Pojęcie i mechanizm motywacji deprywacyjnej

• Znaczenie odkryć Freuda dla psychologii motywacji – zdolność wyparcia i mechanizmy obronne

• Inne procesy samooszukiwania

Temat 9: Potrzeba aprobaty i uznania

• Wyższe potrzeby homeostatyczne

• Samoocena

• Homeostaza w świecie społecznym, relacje między ludźmi

• Teoria Lewina i Murraya

Temat 10: Regulacja i kontrola emocji

• Pojęcie kontroli i regulacji emocji

• Model regulacji emocji Grossa

• Regulacja automatyczna i wolicjonalna

Blok III: Uczucia (wykłady 11-13)

Temat 11: Poznawcze teorie emocji

• Procesy korowe jako podstawa wartościowań i motywacji („droga górna” LeDoux)

• Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera

• Rola werbalizacji i koncepcja Lazarusa

Temat 12: Standardy wartościowania

• Pojęcie oceniania, standardy ewaluacji

• Afektywne i intelektualne podstawy oceniania zjawisk

Blok IV: Poza równowagą (wykłady 14-15)

Temat 13: Motywacja oparta o stawianie celów

• Transgresja

• Potrzeby a cele

• Idee, wartości i ideały jako wyznaczniki celów

• Standardy i specyfika mechanizmów samokontroli

Temat 14: Potrzeba osiągnięć i władzy

• Sposoby podejmowania ryzyka

• Motywacja wewnętrzna, motywacja osiągnięć;

• Motywacja w obszarze edukacji

• Konflikty motywacyjne;

Temat 15: Złożone struktury motywacyjne; Motywacja a wola

• Źródła altruizmu

• Rozwój intelektualny jako czynnik konieczny dla nabycia umiejętności przyjmowania perspektywy drugiej osoby

• Empatia emocjonalna i poznawcza

• Rozszerzony poznawczy model motywacji (Rheinberg)

BLOK I

LeDoux, J. (1999). Mózgowe reakcje poznawczo-emocjonalne. W: P. Ekman i R. J. Davidson (Red.) Natura emocji.(str. 190-197), Gdańsk: GWP.

LeDoux, J. (2017). Lęk: Neuronauka na tropie źródeł lęku i strachu. Rozdział 2 i 3.(str. 63-160), Kraków: Copernicus Center Press.

Murphy, S.T., Zajonc, R.B. (1994). Afekt, poznanie i świadomość. Przegląd Psychologiczny, 3, 261-299.

Zajonc, R.B.(1999). Dowody na istnienie emocji nieświadomych. W: P. Ekman i R. J. Davidson (Red.) Natura emocji. (str. 250-253), Gdańsk: GWP

Uzupełniająco:

Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina (Dodatek C Mechanizm powstawania strachu, s. 454-458)

Łosiak, W. (2007). Psychologia Emocji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Rozdział 1 – 3, 7- 9.

BLOK II

Maruszewski, T., Doliński, D., Łukaszewski, W., Marszał-Wiśniewska, M. (2008). Emocje i Motywacje. W: D. Doliński, J. Strelau (Red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. GWP Rozdział 7.6 – 7.7.

Kossowska, M. (2011). Motywacyjne i poznawcze źródła zachowań konsumenckich. W: A. Falkowski, T. Zaleśkiewicz (red.), Psychologia poznawcza w praktyce (s.333 – 352). Warszawa: PWN.

Doliński, D. (2011). Regulacja Emocji. W: D. Doliński, W. Błaszczak (red). Dynamika emocji: teoria i praktyka. (s.31-42). Warszawa: PWN.

Uzupełniająco:

Franken, R. (2006). Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP. Rozdział 2 – 5.

BLOK III

Jarymowicz, M. (1997). Dociekania nad naturą emocji: o emocjach bez świadomości i emocjach bez spontaniczności. Czasopismo Psychologiczne, 3, 153-163.

Jarymowicz, M., Imbir, K. (2010) Próba taksonomii ludzkich emocji. Przegląd Psychologiczny, 53, 4, 439-461.

Tokarz, A. (2011). Procesy emocjonalne w aktywności twórczej. W: D. Doliński, W. Błaszczak (red). Dynamika emocji: teoria i praktyka. (s.303-342). Warszawa: PWN.

Uzupełniająco:

Gołąb, A., Reykowski, J. (1985). Studia nad rozwojem standardów ewaluatywnych. Wrocław: Ossolineum. (geneza i rozwój standardów - str. 12-31).

Łosiak, W. (2007). Psychologia Emocji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Rozdział 4 – 6, 10.

Imbir, K. (2016). From heart to mind and back again. A duality of emotion overview on emotion-cognition interactions. New Ideas in Psychology, 43, 39-49

BLOK IV

Maruszewski, T., Doliński, D., Łukaszewski, W., Marszał-Wiśniewska, M. (2008). Emocje i Motywacje. W: D. Doliński, J. Strelau (Red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. GWP Rozdział 7.8.

Wieczorkowska – Nejtard, G. (1998). Inteligencja motywacyjna. Warszawa: Wydawnictwa ISS UW. (Strategie wyboru celu, str. 13-23).

Uzupełniająco:

Franken, R. (2006). Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP. Rozdział 12 – 14.

Wiedza. Student

- zna podstawowe pojęcia dotyczące genezy, przebiegu i konsekwencji procesów emocjonalnych i motywacyjnych

- zna najważniejsze zagadnienia związane z procesami emocjonalnymi i motywacyjnymi

- zna główne koncepcje emocji i uczuć oraz motywacji opartych o regulację homeostatyczną i heterostatyczną

Umiejętności. Student

- potrafi wyjaśnić mechanizmy powstawania reakcji emocjonalnych i uczuciowych

- prawidłowo różnicuje emocje proste od złożonych, pierwotne od wtórnych

- prawidłowo wyjaśnia konsekwencje działania homeostatycznego i heterostatycznego mechanizmu motywacyjnego w codziennym funkcjonowaniu człowieka

Postawy. Student

- zachowuje krytycyzm wobec teorii dotyczących procesów emocjonalnych i motywacyjnych

- rozpoznaje wady i zalety różnych teorii opisujących emocje i uczucia oraz teorii motywacji

Egzamin testowy wielokrotnego wyboru (punktowany na podstawie pełnej zgodności z kluczem) lub egzamin pisemny w postaci pytań otwartych