Kontakty rzymsko-barbarzyńskie w świetle znalezisk importów

uzupełniające

mieszany: w sali i zdalnie

Na wykładzie poruszana jest problematyka dotycząca kontaktów Rzymian z ludnością Barbaricum: kontakty polityczne / dyplomatyczne oraz ekonomiczne. Analizowane są poszczególne kategorie importów rzymskich (rozmieszczenie znalezisk, czas i możliwe okoliczności napływu), ich współwystępowanie na określonym obszarze. Studenci zapoznają się z różnymi klasyfikacjami zabytków importowanych i w sposób przystępny uczą się z nich korzystać. Wykład podzielony jest na trzy cykle tematyczne: omówienie typologii importów rzymskich, omówienie rodzajów kontaktów rzymsko-barbarzyńskich na podstawie znalezisk monet, omówienie znalezisk naczyń importowanych na terenach Barbaricum.

Pierwszy wykład jest wykładem "zero": wykład organizacyjny, zasady egzaminowania, materiał, literatura, i pertraktacje - Studenci będą mogli proponować inne tematy w ramach wykładu, zgodnie z ICH zainteresowaniami.

Na zajęciach poruszana jest problematyka dotycząca różnego rodzaju kontaktów Rzymian z ludnością Barbaricum, ze szczególnym uwzględnieniem terenów kultury wielbarskiej i przeworskiej. Omawiane są kontakty polityczne / dyplomatyczne oraz ekonomiczne. Analizie poddaje się poszczególne kategorie importów rzymskich (ich typologie, rozmieszczenie znalezisk, czas i możliwe okoliczności napływu), jak i ich współwystępowanie na określonym obszarze, np. jednej kultury archeologicznej. Studenci zapoznają się z różnymi klasyfikacjami zabytków importowanych i w sposób przystępny uczą się z nich korzystać.

Wykład składać się będzie z trzech cykli:

I. W KRĘGU EGGERSA

1. Wykład "zerowy" (wprowadzenie, zasady, pertraktacje)

2. Wprowadzenie merytoryczne (Barbaricum, import rzymski, rodzaje importów, prowincje, itd)

3. "O jedną prowincję za daleko"

4. H. J. Eggers - typologia naczyń brązowych

5. H. J. Eggers - typologia naczyń brązowych (c.d.) i srebrnych

6. H. J. Eggers - typologia naczyń szklanych

II. W KRĘGU DYPLOMATÓW

7. Monety rzymskie w kontekstach archeologicznych I-II w.

8. Znaleziska aureusów i antoninianów (III w.)

9. Redystrybucja solidów w basenie Morza Bałtyckiego (V w.)

10. Medaliony rzymskie w Barbaricum

III. W KRĘGU BARBARZYŃCÓW

11. Znaleziska naczyń szklanych i srebrnych w Polsce

12. Znaleziska naczyń brązowych w Barbaricum (ważniejsze)

13. Znaleziska broni rzymskiej

14. Znaleziska terra sigillata i lampek rzymskich w Polsce

15. Na jaką "minę" może natknąć się archeolog zajmujący się archeologią archiwalną?

Proponowana literatura:

1. Herodot, Dzieje, ks. IV (przekład S. Hammer), Warszawa 2011

2. Tacyt, Germania (przekład T. Płóciennik), Poznań 2008

3. Jordanes, Getica (w:) E. Zwolski, Kasjodor i Jordanes. Historia gocka czyli Scytyjska Europa., Lublin 1984

4. Źródła greckie i łacińskie do najstarszych dziejów ziem Polski (wybór J. Kolendo, egzemplarz dostępny w bibliotece IA UW)

Wybrane opracowania:

5. J.-J. Aillagon (red.), Rome and the Barbarians. The Birth of a New World, Milano 2008

6. M. Beard, The Roman Triumph, Cambridge & Oxford 2007

7. Th. S. Burns, Barbarians within the Gates of Rome, Bloomington-Indianapolis 1994

8. A. Bursche, Złote medaliony rzymskie w Barbaricum, Warszawa 1998 (dostepna on-line

pod adresem http://www.archeo.uw.edu.pl/szablon.php?id=436, tam też inne pozycje)

9. A. Bursche, Illerup Ådal t. 14: Die Münze, Århus 2011

10. J. Chochorowski (red.), Koczownicy Ukrainy, Katowice 1997

11. J. Collis, Te European Iron Age, London & New York 1997

12. B. Cunliffe, Starożytni Celtowie, Warszawa 2003

13. G. Depeyrot, Optimo principi. Iconographie, monnaie et propagande sous Trajane, t. I-III, Wetteren 2007

14. F. B. Florescu, Das Siegesdenkmal von Adamklissi Tropaeum Traiani, Buçuresti &Bonn 1965

15. J. Garbsch, Terra sigillata, porcelana antyku, Warszawa 1993

16. P. Heather, Upadek Cesarstwa Rzymskiego, Warszawa 2006

17. P. Heather, Imperia i Barbarzyńcy, Warszawa 2010

18. J. Ilkjær, Illerup Ådal. Czarodziejskie zwierciadło archeologii, Warszawa 2007

19. M. Jaczynowska, D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 1998

20. L. Jørgensen et al. (red.), The Spoils of Victory. The North in the Shadow of the Roman Empire, Copenhagen 2003

21. P. Kaczanowski, Importy broni drzewcowej na obszarze europejskiego Barbaricum, Kraków 1992

22. J. Kolendo, Świat antyczny i barbarzyńcy. Teksty, zabytki, refleksje nad przeszłością, t. I-II, Warszawa 1998-1999

23. J. K. Kozłwoski (red.), Encyklopedia Historyczna Świata, Kraków 1999, s. 304-450.

24. E. Künzl, Der römische Triumph. Siegefeiern im antiken Welt, Münster 1988

25. M. Mączyńska, Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku,

Warszawa-Kraków 1996

26. R. & V. Megaw, Celtic Art from its Beginnings to the Book of Kells, New York 2001

27. W. Menghin, H. Parzinger, In Zeichen des goldenen Greifen. Königsgräber der Skythen, München, Berlin, London & New York 2007

28. L. Östenberg, Staging the World. Spoils, Captives and Representations in the Roman Triumphal Procession, Oxford 2009

29. R. Rolle, The world of the Scythians, London & New York, 1989

30. R. Rolle et al (red.), Gold der Steppe. Archäologie der Ukraine, Schleswig 1991

31. J. Schuster, Lübsow. Älterkaiserzeitliche Fürstengräber im nördlichen Mitteleuropa, Bonn 2010

32. T. Stawiarska, Naczynia szklane z okresu rzymskiego z terenu Polski, Warszawa 1996

33. A. S. Stefan, Les guerres daciques de Domitien et de Trajan, Roma

34. J. Strzelczyk, Odkrywania Europy, Poznań 2000

35. J. Strzelczyk, Goci. Rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984

36. J. Strzelczyk, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992

37. L. Tyszkiewicz, Hunowie w Europie, Wrocław 2004

38. L. Tyszler, Terra sigillata na ziemiach Polski, Łódź 1999

39. H. S. Vernsel, Triumphus. An Inquiry into the Origin, Development and Meaning of the Roman Triumph, Leiden 1970

40. C. R. Whittaker, Frontiers of the Roman Empire, Baltimore-London 1994

41. H. Wolfram, Historia Gotów, Warszawa 2003

42. A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2004

43. A. Ziółkowski, Historia Powszechna. Starożytność, Warszawa 2009

WIEDZA: ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE

K_W01; ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk, społecznokulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej

K_W02; zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii okresu wpływów rzymskich

K_W04; ma uporządkowaną wiedzę ogólną o społecznościach starożytnych, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii Barbaricum

K_W06; ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych

K_W07; rozumie związek między osiągnięciami wybranej dziedziny nauki a możliwościami ich wykorzystania w archeologii

K_W08; ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii okresu wpływów rzymskich (Barbaricum)

K_W09; zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii Barbaricum

K_W10; ma uporządkowaną wiedzę ogólną o metodach i technikach dokumentacji źródeł archeologicznych i numizmatycznych

K_W11; zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych

K_W12; zna i rozumie podstawowe metody analizy tekstów starożytnych

K_W14; ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych

K_W15; ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich wykorzystania przez dawne społeczności

K_W19 na podstawowe zasady etyki zawodowej archeologa

UMIEJĘTNOŚCI: ABSOLWENT POTRAFI:

K_U01; wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych

K_U02; wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje zawarte w różnych źródłach

K_U04; samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze w zakresie archeologii, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego

K_U13; wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi

K_U15; przytaczać aktualne tezy badawcze, formułować wnioski i dobierać strategie argumentacyjne na poziomie elementarnym oraz konstruować argumenty i kontrargumenty

K_U26; wyszukiwać możliwości poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych poza uczelnią

KOMPETENCJE SPOŁECZNE: ABSOLWENT JEST GOTÓW DO:

K_K01; wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów

K_K02; uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości

K_K03; docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka

K_K05; wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka

K_K07; uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego

K_K11; uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są badania

K_K14 dbania o dorobek i tradycje zawodu archeologa

egzamin pisemny "całościowy" (niezależnie od obecności na wykładzie) lub trzy egzaminy "cząstkowe" po każdym z cykli - warunek: obecności na wykładzie.

Wymagania zależne od roku studiów: I lub III rok studiów.