Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Literatura żydowska (jidysz) - tradycja, nowoczesność, awangarda

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2900-JSL-LZTNA
Kod Erasmus / ISCED: 08.3 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Literatura żydowska (jidysz) - tradycja, nowoczesność, awangarda
Jednostka: Wydział Historii
Grupy: Przedmioty Judaistyki I stopnia
Przedmioty Judaistyki I stopnia, II roku
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe
Tryb prowadzenia:

w sali
Skrócony opis:

Konwersatorium poświęcone jest historii rozwoju literatury żydowskiej (jidysz) od XVIII do XX wieku.
Pełny opis:

Zob. "Zakres tematów" w danym cyklu dydaktycznym.
Literatura:

Literatura będzie podawana przez prowadzącego zajęcia w aktualnym cyklu dydaktycznym.
Efekty uczenia się:

Wiedza

- ma wiedzę na temat twórców języka jidysz, gatunków literackich oraz środowisk i grup artystycznych;

- ma wiedzę na temat podstawowych procesów kulturowych i politycznych, które stały się źródłem lub inspiracją dla kształtowania się poszczególnych gatunków i stylów oraz powstawania środowisk twórczych;

Umiejętności

- dokonuje prawidłowej periodyzacji twórczości literackiej powstałej w języku jidysz w okresie od XVIII do XX wieku;

- rozpoznaje gatunki typowe dla literatury żydowskiej oraz potrafi wskazać formy literackie zapożyczone ze skarbca literatury europejskiej;

- potrafi wymienić postacie najistotniejsze dla kształtowania się poszczególnych gatunków i stylów oraz twórców środowisk i grup artystycznych;

Kompetencje społeczne

- krytycznie odnosi się do zawężonego oglądu literatury żydowskiej jako nienowoczesnej i jednorodnej, czyli ukazującej jedynie tradycyjne środowiska religijne;

- potrafi ocenić i docenić wkład twórców języka jidysz w dorobek literatury europejskiej.
Metody i kryteria oceniania:

Indywidualne w zależności od osoby prowadzącej zajęcia w aktualnym cyklu dydaktycznym.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (zakończony)

Okres: 2024-10-01 - 2025-01-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Maria Antosik-Piela
Prowadzący grup: Maria Antosik-Piela
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Literatura:

Literatura pomocnicza (wybrana):

Susanne Klingenstein, Es kann nicht jeder ein Gelehrter sein. Eine kulturgesichichte der jiddischen literatur 1105-1597, Berlin 2022.

Sol Liptzin, A History of Yiddish Literature, New York 1985.

Jidyszland. Nowe przestrzenie, pod red. Moniki Adamczyk-Garbowskiej, Joanny Degler i Magdaleny Ruty, Warszawa 2022.

Joanna Lisek, Kol isze - głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.), Sejny 2018.

Dan Miron, A Traveler Disguised. The Rise of Modern Yiddish Fiction in the Nineteenth Century, Syracuse 1996.

Dan Miron, The Image of the Shtetl and Other Studies of Modern Jewish Literary Imagination Syracuse 2000.

Nusech Pojln. Studia z dziejów kultury jidysz w powojennej Polsce, pod. red. Magdaleny Ruty, Kraków 2008.

David Roskies, A Bridge of Longing: The Lost Art of Yiddish Storytelling (Cambridge, MA: Harvard University) 1995.

Magdalena Ruta, Bez Żydów? Literatura jidysz w PRL o Zagładzie, Polsce i komunizmie, Kraków 2012.

Chone Shmeruk, Historia literatury jidysz, Wrocław 2002.

Zusman Segałowicz, Tłomackie 13, przeł. M. Friedman, Wrocław 2001.

Zakres tematów:

1. Wybrane opowieści z Majse Buch.

2. Glikl, Siedem ksiąg. Pamiętniki z lat 1691-1719, przeł. A. Rutkowski, Warszawa 2022.

3. Mendele Mojcher Sforim, Podróże Beniamina Trzeciego, przeł. M. Friedman, Wrocław 1990

.

4. Icchok Lejbusz Perec - opowiadania wybrane przez prowadzącą.

5. Szolem Alejchem, Kasrylewka, przeł. M. Friedman, Wrocław 1991.

6. Szalom Asz - opowiadania wybrane przez prowadzącą.

7. An-ski, Dybuk (wydanie dowolne).

8. Icyk Manger, Księga raju, przeł. M. Friedman, Warszawa 1988.

9. Jehoszua Perle, Żydzi dnia powszedniego, przeł. M. Friedman, Wrocław 1998.

10. Chana Blanksztajn, Fear and Other Stories, przeł. A. Norich, Detroit 2022.

11. Ester Kreitman, Opowieści ze sztetł, w: Rodowód, przeł. N. Moskal, Lublin 2016.

12. Izaak Baszewis Singer, Sztukmistrz z Lublina (wydanie dowolne).

13. Izrael Singer, Wspomnienia ze świata, którego już nie ma, przeł. M. Polit, wstęp i oprac. E. Geller, Warszawa 2023.

14. Malka Lee, Oczami dziecka, przeł. K. Lisiecka, oprac. K. Szymaniak Warszawa 2022.

Uwaga: lista lektur może ulec niewielkim zmianom.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-10-01 - 2026-01-25
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Maria Antosik-Piela
Prowadzący grup: Maria Antosik-Piela
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Literatura:

Literatura pomocnicza (wybrana):

Susanne Klingenstein, Es kann nicht jeder ein Gelehrter sein. Eine kulturgesichichte der jiddischen literatur 1105-1597, Berlin 2022.

Sol Liptzin, A History of Yiddish Literature, New York 1985.

Jidyszland. Nowe przestrzenie, pod red. Moniki Adamczyk-Garbowskiej, Joanny Degler i Magdaleny Ruty, Warszawa 2022.

Joanna Lisek, Kol isze - głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.), Sejny 2018.

Dan Miron, A Traveler Disguised. The Rise of Modern Yiddish Fiction in the Nineteenth Century, Syracuse 1996.

Dan Miron, The Image of the Shtetl and Other Studies of Modern Jewish Literary Imagination Syracuse 2000.

Nusech Pojln. Studia z dziejów kultury jidysz w powojennej Polsce, pod. red. Magdaleny Ruty, Kraków 2008.

David Roskies, A Bridge of Longing: The Lost Art of Yiddish Storytelling (Cambridge, MA: Harvard University) 1995.

Magdalena Ruta, Bez Żydów? Literatura jidysz w PRL o Zagładzie, Polsce i komunizmie, Kraków 2012.

Chone Shmeruk, Historia literatury jidysz, Wrocław 2002.

Zusman Segałowicz, Tłomackie 13, przeł. M. Friedman, Wrocław 2001.

Teksty źródłowe:

1. Dawna literatura jidysz (XVI-XVII wiek), w: Chasydzka maszyna parowa i inne opowiadania. Antologia prozy jidysz (XVI - XXI wiek), pod red. K. Szymaniak, Warszawa 2024, s. 21-68.

2. Glikl, Siedem ksiąg. Pamiętniki z lat 1691-1719, przeł. A. Rutkowski, Warszawa 2022.

3. Mendele Mojcher Sforim, Podróże Beniamina Trzeciego, przeł. M. Friedman, Wrocław 1990

4. Icchok Lejbusz Perec, Opowiadania chasydzkie i ludowe (wydanie dowolne)

5. Szolem Alejchem, Kasrylewka, przeł. M. Friedman, Wrocław 1991.

6. Szalom Asz - opowiadania wybrane przez prowadzącą.

7. An-ski, Dybuk (wydanie dowolne).

8. Icyk Manger, Księga raju, przeł. M. Friedman, Warszawa 1988.

9. Dwudziestolecie międzywojenne, w: Chasydzka maszyna parowa…, s. 277-450.

10. Fradel Sztok, Białe futra i inne opowiadania, przeł. K. Modelski, B. Szwarcman-Czarnota, K. Szymaniak, Lublin 2024.

11. Ester Kreitman, Opowieści ze sztetł, w: Rodowód, przeł. N. Moskal, Lublin 2016.

12. Izaak Baszewis Singer, Trzydzieści sześć opowiadań, przeł. M. Lubyk, M. Friedman, M. Adamczyk-Garbowska, Wrocław 2024.

13. Izrael Singer, Wspomnienia ze świata, którego już nie ma, przeł. M. Polit, wstęp i oprac. E. Geller, Warszawa 2023.

14. Literatura jidysz po 1939 roku, w: Chasydzka maszyna parowa…, s. 451-631.

Uwaga: lista lektur może ulec niewielkim zmianom.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/ kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.2.0-bc9fa12b9 (2025-06-25)