Antropologia słowa

obowiązkowe

Antropologia kultury 3002-1LAK1CE

Przedmiot przeznaczony dla studentów II roku studiów licencjackich na kierunku kulturoznawstwo-wiedza o kulturze.

w sali

Oparte na autorskim programie i podręczniku "Antropologia słowa" kulturowe ujęcie fenomenu językowości człowieka. Interdyscyplinarna wiedza o słowie jako głównym medium kulturowym, jego przemianach (oralności, piśmie, druku, mediach cyfrowych) i towarzyszących im zjawiskach kulturowych. Zajęcia kończy praca roczna (analiza wybranych praktyk współczesnego funkcjonowania słowa w kulturze).

Zajęcia prezentują różne sposoby ujmowania i badania języka jako zjawiska kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia antropologicznego. Język widziany jest podstawowo na poziomie jego użyć i w powiązaniu z człowiekiem nim się posługującym. Przedstawiane są główne funkcje języka, jak również specyfika jego najważniejszych mediów (głos, pismo, druk, audiowizualność, słowo cyfrowe i sieciowe) i ich znaczenie kulturowe.

Podczas ćwiczeń zwraca się uwagę, w odwołaniu do historycznych i współczesnych przykładów na specyfikę praktyk językowych jako praktyk kulturowych. Problematyka antropologii słowa rozłożona jest na następujące działy: "Zjawisko języka", "Językowy obraz świata", "Komunikacja – kontekst – działanie", "Współbycie w słowie", "Oralność", "Praktyki kultury oralnej", "Imię, nazwa, kategoria", "Słowo święte", "Pismo", "Mówione – pisane", "Kultura pisma – cywilizacja", "Druk", "Kultura druku", "Dyskursy kultury druku", "Słowo w kulturze multimedialnej".

"Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów", oprac. Grzegorz Godlewski, Andrzej Mencwel, Roch Sulima, red. i wstęp Grzegorz Godlewski, Wyd. UW, Warszawa 2003. Wszystkie teksty z podręcznika omawiane na zajęciach będą udostępniane w formie skanów na platformie Classroom.

Wiedza: osoba biorąca udział w zajęciach zna i rozumie:

- swoistość języka jako zjawiska kulturowego, wraz z jego medialną i komunikacyjną specyfiką oraz jego funkcjami;

- najważniejsze historyczne i typologiczne postaci słowa w kulturze (słowo mówione, pismo, druk, słowo elektroniczne) wraz z przykładowymi, charakterystycznymi dla nich praktykami słowa;

- wpływ medium słowa na szeroko rozumiane zjawiska kulturowe i cywilizacyjne;

- najważniejsze typy kultury związane z poszczególnymi medialnymi postaciami słowa (kultura oralna, kultura pisma, kultura typograficzna, kultura multimedialna) oraz najważniejsze cechy tych typów związane z użyciem słowa w jego medialnej postaci;

- w stopniu pogłębionym współczesne teorie dotyczące antropologicznych ujęć fenomenu języka jak medium komunikacyjnego;

- w stopniu pogłębionym historyczny kontekst używanych w czasie zajęć teorii.

Umiejętności: osoba biorąca udział w zajęciach potrafi:

- rozpoznawać proces historyczny jako związany ze zmieniającymi się typami kultury słowa jako zjawiska kulturowego (kultura oralna, kultura pisma, kultura typograficzna, kultura multimedialna);

- określać znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych dla ich treści i funkcji;

- wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować i interpretować praktyki językowe (zarówno historyczne, jak i współczesne);

- wykorzystywać posiadaną wiedzę by formułować i testować hipotezy z zakresu antropologii słowa;

- wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia antropologii słowa, aby samodzielnie przygotować pracę zaliczeniową będącą analizą wybranej praktyki językowej, sformułować temat pracy, dostosować ujęcia, kategorie i narzędzia badawcze antropologii słowa dla celów własnych badań w pracy zaliczeniowej;

- zgromadzić odpowiedni dla wybranego przez siebie tematu materiał źródłowy i podjąć jego analizę;

- uważnie i ze zrozumieniem przeczytać tekst naukowy z zakresu antropologii słowa i zastosować do swoich badań omawiane w nim propozycje teoretyczne czy też metodologiczne;

- zabierać głos w dyskusji na podstawie przeczytanych tekstów.

Kompetencje społeczne: osoba biorąca udział w zajęciach jest gotowa do:

- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści z zakresu antropologii słowa;

- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych praktyk językowych, w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów związanych z używaniem słowa w kulturze;

- pracy nad własną pracą roczną z zachowaniem standardów pracy naukowej.

a) Podstawowym warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u osoby prowadzącej. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w każdym semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach (30%) w semestrze skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia tego semestru, a w konsekwencji niezaliczeniem całych zajęć. Jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50% w każdym semestrze.

b) Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest złożenie pisemnej pracy rocznej w formie i terminie określonym przez osobę prowadzącą. Ocena końcowa z przedmiotu jest oceną z egzaminu ustnego obejmującego cały program zajęć z uwzględnieniem oceny z pracy rocznej. Ocena końcowa może zostać podwyższona ze względu na dużą aktywność podczas zajęć (zabieranie głosu w dyskusjach, formułowanie pytań, wykazywanie się bardzo dobrą znajomością lektur) w trakcie całego roku.

c) Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach: udział w zajęciach 60h (2 ECTS), przygotowanie do zajęć 90h (3 ECTS), przygotowanie pracy rocznej 90h (3 ECTS), przygotowanie do egzaminu ustnego 60h (2 ECTS). Łącznie 300h (10 ECTS).

d) Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych i prezentacjach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do przygotowania, korekty i redakcji tekstów.