Rozwój mowy dziecka
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3007-L1A2RM |
Kod Erasmus / ISCED: |
05.8
|
Nazwa przedmiotu: | Rozwój mowy dziecka |
Jednostka: | Instytut Polonistyki Stosowanej |
Grupy: |
Logopedia ogólna i kliniczna (PRK) Logopedia ogólna i kliniczna (PRK) - 2 rok 1. st. |
Punkty ECTS i inne: |
2.50
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | monograficzne |
Założenia (opisowo): | Przedmiot "Rozwój mowy dziecka" jest realizowany w formie wykładu (15 g.) i ćwiczeń (15 g.). Celem wykładu jest zapoznanie studentów z: 1) kierunkami i teoriami badań nad akwizycją języka i rozwojem mowy dziecka w związku z jego rozwojem psychosomatycznym oraz społecznym, 2) podstawowymi pojęciami i terminologią stosowaną w obszarze dziedziny badań, 3) podstawami metodologicznymi badań, 4) stanem badań nad mową dzieci polskich. Przedmiotem ćwiczeń jest usystematyzowany opis akwizycji systemu językowego w pierwszych trzech latach życia dziecka oraz opis rozwoju zachowań komunikacyjnych dziecka od urodzenia do ukończenia przez dziecko 12 lat. . |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Przedmiot jest prowadzony w postaci wykładu (15 g.) oraz ćwiczeń (15 g.). Wykład jest przeznaczony dla studentów całego roku. Jego celem jest zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi oraz wybranymi kierunkami badań nad mową dziecka. Ćwiczenia, które są prowadzone z podziałem na grupy, skupiają się na opisach procesów akwizycji systemu językowego dziecka w pierwszych latach jego życia. procesach rozwoju komunikacji oraz opisie normy rozwojowej w zakresie mowy. |
Pełny opis: |
Tematy wykładów: 1. Pojęcie mowy i kompetencji językowej oraz komunikacyjnej, biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania rozwoju mowy (4 godz) 2. Pojęcie normy (w tym normy rozwojowej) i wybrane teorie rozwoju językowego (2 godz.) 3. Jak rozwija się mowa dziecka? Stadia rozwoju mowy - wybrane periodyzacje (2 godz.) 4. Rozwój semantyczny - wybrane teorie, kolejność przyswajania słownictwa (3 godz.) 5. Rozwój sprawności komunikacyjnych w ontogenezie (pragmatyka języka, narracja i konwersacja) (3 godz.) 6. Rozwój świadomości językowej i metajęzykowej (2 godz.) Tematy ćwiczeń: 1. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia? (2 godz.) 2. Rozwój słownika dziecka (2 godz.) 3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie (2 godz.) 4. Rozwój składni i fleksji w ontogenezie (2 godz.) 5. Rozwój słowotwórstwa (2 godz.) 6. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej (2 godz.) 7. Rozwój konwersacji i narracji dziecka (3 godz.) |
Literatura: |
- Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa. - Boniecka B., 2010, O sposobach wyrażenia intencji przez dzieci w wieku przedszkolnym w określonych sytuacjach komunikacyjnych, [w:] Tejże, Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin, s. 9-21. - Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin (zwłaszcza rozdział IV). - Dołęga Z., 2003, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa - prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice. - Kaczmarek L., 1966 (i kolejne wydania), Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. - Kielar-Turska, M., 2012, Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, [w:] Czaplewska, E., Milewski S. (red.), Diagnoza logopedyczna, Sopot, s. 15-63. - Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca, Warszawa. - Maciejewska A., 2022, Sprawność leksykalno-semantyczna w rozwoju mowy [w:] Domagała, Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1., Gdańsk, 141-184. - Muzyka-Furtak, E., 2022, Rozwój sprawności słowotwórczych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, 188-211. - Porayski-Pomsta J., 2022, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa. - Porayski-Pomsta J., 2023 , Nasze dziecko mówi, Gdańsk. - Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa. - Przybyła O., Kasica-Bańkowska K., 2016, Wychowanie słuchowe małego dziecka, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 546-570. - Siebert B., Kamińska B., Wczesne uwarunkowania rozwoju twarzoczaszki i narządu żucia, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 118-138. - Waryszak M., 2022, Rozwój sprawności artykulacyjnych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, s. 26-47. - Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław. - Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków. DO WYBORU - Chmura-Klekotowa M., 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" R. XX, s. 99-235. - Geppertowa L., 1968, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman S. (red.), O rozwoju języka i myślenia dziecka,, Warszawa, s. 149-382. - Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków. - Lasota A., 2019, Od komunikacji niewerbalnej do werbalnej, [w:] Kielar-Turska M., Milewski S., Język w biegu życia, Gdańska, s. 140-170. - Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka, Warszawa. - Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa. - Slobin D. I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] Dąbrowska E., (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Universitas, Kraków 2003, s. 361-402. - Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź. - Zgółkowa H., 2016 i wyd. następne, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań. |
Efekty uczenia się: |
I. Wiedza 1. zna podstawową terminologię w zakresie treści przedmiotu 2. zna wybrane teorie dotyczące rozwoju zachowań komunikacyjnojęzykowych u małych dzieci 3. ma wiedzę na temat ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka w różnych okresach jego życia oraz podłoża neuropsychicznego i społecznego rozwoju myślenia i mowy dziecka 4. ma wiedzę pozwalającą opisywać i oceniać konkretne zachowania komunikacyjnojęzykowe dziecka II. Umiejętności 1. umie definiować wybrane pojęcia i objaśniać podstawowe terminy związane z przedmiotem wykładu 2. rozumie związki pomiędzy rozwojem psychoficznym i społecznym dziecka a rozwojem jego mowy 3. potrafi dostrzegać, interpretować i opisywać różne właściwości zachowań komunikacyjnojęzykowych dziecka z perspektywy określonych właściwości sytuacji mówienia 4. umie opisywać rozwój mowy dziecka w normie rozwojowej III. Kompetencje społeczne 1. ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności w zakresie treści przedmiotowych, rozumie potrzebę ich uzupełniania i doskonalenia i potrafi to robić, dokonuje samooceny własnych umiejętności i kompetencji 2. dostrzega, poprawnie rozpoznaje i ocenia właściwości rozwoju językowego i komunikacyjnego dziecka 3. Jest świadom zależności między wychowawczo-opiekuńczymi zachowaniami dorosłych-opiekunów dziecka a rozwojem komunikacyjnojęzykowym dziecka |
Metody i kryteria oceniania: |
Obecność na wykładach, systematyczny i aktywny udział w ćwiczeniach - obecność jest obowiązkowa (dopuszczalna jedna nieobecność na ćwiczeniach oraz jedna na wykładzie). Praca semestralna: „Analiza językowa samodzielnie zarejestrowanej próbki mowy dziecka” (wg podanej instrukcji) Egzamin pisemny - próg zaliczenia 60%+1p. Ocena końcowa jest wypadkową oceny za pracę semestralną oraz oceny z egzaminu, warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest spełnienie kryterium obecności i aktywnego udziału w zajęciach, a także złożenie pracy semestralnej i uzyskanie za nią pozytywnej oceny. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK
PT CW
CW
|
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 15 godzin, 34 miejsc
Wykład, 15 godzin, 34 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Alicja Karsznia-Sobczak, Kamila Potocka-Pirosz, Marzena Stępień | |
Prowadzący grup: | Alicja Karsznia-Sobczak, Marzena Stępień | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę |
|
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (zakończony)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-01-26 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR WYK
CZ CW
CW
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 15 godzin, 34 miejsc
Wykład, 15 godzin, 34 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Alicja Karsznia-Sobczak, Kamila Potocka-Pirosz, Marzena Stępień, Mariola Symonides | |
Prowadzący grup: | Marzena Stępień, Mariola Symonides | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę |
|
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
Tryb prowadzenia: | w sali |
|
Skrócony opis: |
Przedmiot jest prowadzony w postaci wykładu (15 g.) oraz ćwiczeń (15 g.). Wykład jest przeznaczony dla studentów całego roku. Jego celem jest zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi oraz wybranymi kierunkami badań nad mową dziecka. Ćwiczenia, które są prowadzone z podziałem na grupy, skupiają się na opisach procesów akwizycji systemu językowego dziecka w pierwszych latach jego życia. procesach rozwoju komunikacji oraz opisie normy rozwojowej w zakresie mowy. |
|
Pełny opis: |
Tematy wykładów: 1. Pojęcie mowy i kompetencji językowej oraz komunikacyjnej, biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania rozwoju mowy (4 godz) 2. Pojęcie normy (w tym normy rozwojowej) i wybrane teorie rozwoju językowego (2 godz.) 3. Jak rozwija się mowa dziecka? Stadia rozwoju mowy - wybrane periodyzacje (2 godz.) 4. Rozwój semantyczny - wybrane teorie, kolejność przyswajania słownictwa (3 godz.) 5. Rozwój sprawności komunikacyjnych w ontogenezie (pragmatyka języka, narracja i konwersacja) (3 godz.) 6. Rozwój świadomości językowej i metajęzykowej (2 godz.) Tematy ćwiczeń: 1. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia? (2 godz.) 2. Rozwój słownika dziecka (2 godz.) 3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie (2 godz.) 4. Rozwój składni i fleksji w ontogenezie (2 godz.) 5. Rozwój słowotwórstwa (2 godz.) 6. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej (2 godz.) 7. Rozwój konwersacji i narracji dziecka (3 godz.) |
|
Literatura: |
- Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa. - Boniecka B., 2010, O sposobach wyrażenia intencji przez dzieci w wieku przedszkolnym w określonych sytuacjach komunikacyjnych, [w:] Tejże, Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin, s. 9-21. - Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin (zwłaszcza rozdział IV). - Dołęga Z., 2003, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa - prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice. - Kaczmarek L., 1966 (i kolejne wydania), Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. - Kielar-Turska, M., 2012, Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, [w:] Czaplewska, E., Milewski S. (red.), Diagnoza logopedyczna, Sopot, s. 15-63. - Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca, Warszawa. - Maciejewska A., 2022, Sprawność leksykalno-semantyczna w rozwoju mowy [w:] Domagała, Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1., Gdańsk, 141-184. - Muzyka-Furtak, E., 2022, Rozwój sprawności słowotwórczych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, 188-211. - Porayski-Pomsta J., 2022, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa. - Porayski-Pomsta J., 2023 , Nasze dziecko mówi, Gdańsk. - Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa. - Przybyła O., Kasica-Bańkowska K., 2016, Wychowanie słuchowe małego dziecka, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 546-570. - Siebert B., Kamińska B., Wczesne uwarunkowania rozwoju twarzoczaszki i narządu żucia, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 118-138. - Waryszak M., 2022, Rozwój sprawności artykulacyjnych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, s. 26-47. - Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław. - Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków. DO WYBORU - Chmura-Klekotowa M., 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" R. XX, s. 99-235. - Geppertowa L., 1968, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman S. (red.), O rozwoju języka i myślenia dziecka,, Warszawa, s. 149-382. - Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków. - Lasota A., 2019, Od komunikacji niewerbalnej do werbalnej, [w:] Kielar-Turska M., Milewski S., Język w biegu życia, Gdańska, s. 140-170. - Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka, Warszawa. - Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa. - Slobin D. I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] Dąbrowska E., (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Universitas, Kraków 2003, s. 361-402. - Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź. - Zgółkowa H., 2016 i wyd. następne, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań. |
|
Uwagi: |
Szczegółowy schemat pracy semestralnej wraz z instrukcją wykonania zostaną omówione przez prowadzącą na pierwszych zajęciach; instruktaż udostępniony także na platformie kampus. Podczas przygotowywania pracy semestralnej student może skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji pod następującymi warunkami: 1) precyzyjne określenie we wstępie do pracy, które narzędzia zostały wykorzystane oraz w jakim celu, 2) jasne określenie zasad, na jakich narzędzia te zostały wykorzystane - polityka prywatności, ochrona danych osobowych wraz z informacją, że dane te nie zostaną wykorzystane do dalszego trenowania modeli AI. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.