Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Rozwój mowy dziecka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3007-L1A2RM
Kod Erasmus / ISCED: 05.8 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0111) Kształcenie Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Rozwój mowy dziecka
Jednostka: Instytut Polonistyki Stosowanej
Grupy: Logopedia ogólna i kliniczna (PRK)
Logopedia ogólna i kliniczna (PRK) - 2 rok 1. st.
Punkty ECTS i inne: 2.50 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

monograficzne
obowiązkowe

Założenia (opisowo):

Przedmiot "Rozwój mowy dziecka" jest realizowany w formie wykładu (15 g.) i ćwiczeń (15 g.). Celem wykładu jest zapoznanie studentów z: 1) kierunkami i teoriami badań nad akwizycją języka i rozwojem mowy dziecka w związku z jego rozwojem psychosomatycznym oraz społecznym, 2) podstawowymi pojęciami i terminologią stosowaną w obszarze dziedziny badań, 3) podstawami metodologicznymi badań, 4) stanem badań nad mową dzieci polskich. Przedmiotem ćwiczeń jest usystematyzowany opis akwizycji systemu językowego w pierwszych trzech latach życia dziecka oraz opis rozwoju zachowań komunikacyjnych dziecka od urodzenia do ukończenia przez dziecko 12 lat. .

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Przedmiot jest prowadzony w postaci wykładu (15 g.) oraz ćwiczeń (15 g.). Wykład jest przeznaczony dla studentów całego roku. Jego celem jest zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi oraz wybranymi kierunkami badań nad mową dziecka. Ćwiczenia, które są prowadzone z podziałem na grupy, skupiają się na opisach procesów akwizycji systemu językowego dziecka w pierwszych latach jego życia. procesach rozwoju komunikacji oraz opisie normy rozwojowej w zakresie mowy.

Pełny opis:

Tematy wykładów:

1. Pojęcie mowy i kompetencji językowej oraz komunikacyjnej, biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania rozwoju mowy (4 godz)

2. Pojęcie normy (w tym normy rozwojowej) i wybrane teorie rozwoju językowego (2 godz.)

3. Jak rozwija się mowa dziecka? Stadia rozwoju mowy - wybrane periodyzacje (2 godz.)

4. Rozwój semantyczny - wybrane teorie, kolejność przyswajania słownictwa (3 godz.)

5. Rozwój sprawności komunikacyjnych w ontogenezie (pragmatyka języka, narracja i konwersacja) (3 godz.)

6. Rozwój świadomości językowej i metajęzykowej (2 godz.)

Tematy ćwiczeń:

1. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia? (2 godz.)

2. Rozwój słownika dziecka (2 godz.)

3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie (2 godz.)

4. Rozwój składni i fleksji w ontogenezie (2 godz.)

5. Rozwój słowotwórstwa (2 godz.)

6. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej (2 godz.)

7. Rozwój konwersacji i narracji dziecka (3 godz.)

Literatura:

- Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa.

- Boniecka B., 2010, O sposobach wyrażenia intencji przez dzieci w wieku przedszkolnym w określonych sytuacjach komunikacyjnych, [w:] Tejże, Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin, s. 9-21.

- Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin (zwłaszcza rozdział IV).

- Dołęga Z., 2003, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa - prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice.

- Kaczmarek L., 1966 (i kolejne wydania), Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin.

- Kielar-Turska, M., 2012, Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, [w:] Czaplewska, E., Milewski S. (red.), Diagnoza logopedyczna, Sopot, s. 15-63.

- Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca, Warszawa.

- Maciejewska A., 2022, Sprawność leksykalno-semantyczna w rozwoju mowy [w:] Domagała, Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1., Gdańsk, 141-184.

- Muzyka-Furtak, E., 2022, Rozwój sprawności słowotwórczych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, 188-211.

- Porayski-Pomsta J., 2022, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa.

- Porayski-Pomsta J., 2023 , Nasze dziecko mówi, Gdańsk.

- Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa.

- Przybyła O., Kasica-Bańkowska K., 2016, Wychowanie słuchowe małego dziecka, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 546-570.

- Siebert B., Kamińska B., Wczesne uwarunkowania rozwoju twarzoczaszki i narządu żucia, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 118-138.

- Waryszak M., 2022, Rozwój sprawności artykulacyjnych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, s. 26-47.

- Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław.

- Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków.

DO WYBORU

- Chmura-Klekotowa M., 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" R. XX, s. 99-235.

- Geppertowa L., 1968, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman S. (red.), O rozwoju języka i myślenia dziecka,, Warszawa, s. 149-382.

- Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków.

- Lasota A., 2019, Od komunikacji niewerbalnej do werbalnej, [w:] Kielar-Turska M., Milewski S., Język w biegu życia, Gdańska, s. 140-170.

- Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka, Warszawa.

- Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa.

- Slobin D. I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] Dąbrowska E., (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Universitas, Kraków 2003, s. 361-402.

- Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź.

- Zgółkowa H., 2016 i wyd. następne, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań.

Efekty uczenia się:

I. Wiedza

1. zna podstawową terminologię w zakresie treści przedmiotu

2. zna wybrane teorie dotyczące rozwoju zachowań komunikacyjnojęzykowych u małych dzieci

3. ma wiedzę na temat ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka w różnych okresach jego życia oraz podłoża neuropsychicznego i społecznego rozwoju myślenia i mowy dziecka

4. ma wiedzę pozwalającą opisywać i oceniać konkretne zachowania komunikacyjnojęzykowe dziecka

II. Umiejętności

1. umie definiować wybrane pojęcia i objaśniać podstawowe terminy związane z przedmiotem wykładu

2. rozumie związki pomiędzy rozwojem psychoficznym i społecznym dziecka a rozwojem jego mowy

3. potrafi dostrzegać, interpretować i opisywać różne właściwości zachowań komunikacyjnojęzykowych dziecka z perspektywy określonych właściwości sytuacji mówienia

4. umie opisywać rozwój mowy dziecka w normie rozwojowej

III. Kompetencje społeczne

1. ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności w zakresie treści przedmiotowych, rozumie potrzebę ich uzupełniania i doskonalenia i potrafi to robić, dokonuje samooceny własnych umiejętności i kompetencji

2. dostrzega, poprawnie rozpoznaje i ocenia właściwości rozwoju językowego i komunikacyjnego dziecka

3. Jest świadom zależności między wychowawczo-opiekuńczymi zachowaniami dorosłych-opiekunów dziecka a rozwojem komunikacyjnojęzykowym dziecka

Metody i kryteria oceniania:

Obecność na wykładach, systematyczny i aktywny udział w ćwiczeniach - obecność jest obowiązkowa (dopuszczalna jedna nieobecność na ćwiczeniach oraz jedna na wykładzie).

Praca semestralna: „Analiza językowa samodzielnie zarejestrowanej próbki mowy dziecka” (wg podanej instrukcji)

Egzamin pisemny - próg zaliczenia 60%+1p.

Ocena końcowa jest wypadkową oceny za pracę semestralną oraz oceny z egzaminu, warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest spełnienie kryterium obecności i aktywnego udziału w zajęciach, a także złożenie pracy semestralnej i uzyskanie za nią pozytywnej oceny.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin, 34 miejsc więcej informacji
Wykład, 15 godzin, 34 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Alicja Karsznia-Sobczak, Kamila Potocka-Pirosz, Marzena Stępień
Prowadzący grup: Alicja Karsznia-Sobczak, Marzena Stępień
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (zakończony)

Okres: 2024-10-01 - 2025-01-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin, 34 miejsc więcej informacji
Wykład, 15 godzin, 34 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Alicja Karsznia-Sobczak, Kamila Potocka-Pirosz, Marzena Stępień, Mariola Symonides
Prowadzący grup: Marzena Stępień, Mariola Symonides
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Przedmiot jest prowadzony w postaci wykładu (15 g.) oraz ćwiczeń (15 g.). Wykład jest przeznaczony dla studentów całego roku. Jego celem jest zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi oraz wybranymi kierunkami badań nad mową dziecka. Ćwiczenia, które są prowadzone z podziałem na grupy, skupiają się na opisach procesów akwizycji systemu językowego dziecka w pierwszych latach jego życia. procesach rozwoju komunikacji oraz opisie normy rozwojowej w zakresie mowy.

Pełny opis:

Tematy wykładów:

1. Pojęcie mowy i kompetencji językowej oraz komunikacyjnej, biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania rozwoju mowy (4 godz)

2. Pojęcie normy (w tym normy rozwojowej) i wybrane teorie rozwoju językowego (2 godz.)

3. Jak rozwija się mowa dziecka? Stadia rozwoju mowy - wybrane periodyzacje (2 godz.)

4. Rozwój semantyczny - wybrane teorie, kolejność przyswajania słownictwa (3 godz.)

5. Rozwój sprawności komunikacyjnych w ontogenezie (pragmatyka języka, narracja i konwersacja) (3 godz.)

6. Rozwój świadomości językowej i metajęzykowej (2 godz.)

Tematy ćwiczeń:

1. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia? (2 godz.)

2. Rozwój słownika dziecka (2 godz.)

3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie (2 godz.)

4. Rozwój składni i fleksji w ontogenezie (2 godz.)

5. Rozwój słowotwórstwa (2 godz.)

6. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej (2 godz.)

7. Rozwój konwersacji i narracji dziecka (3 godz.)

Literatura:

- Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa.

- Boniecka B., 2010, O sposobach wyrażenia intencji przez dzieci w wieku przedszkolnym w określonych sytuacjach komunikacyjnych, [w:] Tejże, Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin, s. 9-21.

- Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin (zwłaszcza rozdział IV).

- Dołęga Z., 2003, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa - prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice.

- Kaczmarek L., 1966 (i kolejne wydania), Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin.

- Kielar-Turska, M., 2012, Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, [w:] Czaplewska, E., Milewski S. (red.), Diagnoza logopedyczna, Sopot, s. 15-63.

- Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca, Warszawa.

- Maciejewska A., 2022, Sprawność leksykalno-semantyczna w rozwoju mowy [w:] Domagała, Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1., Gdańsk, 141-184.

- Muzyka-Furtak, E., 2022, Rozwój sprawności słowotwórczych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, 188-211.

- Porayski-Pomsta J., 2022, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa.

- Porayski-Pomsta J., 2023 , Nasze dziecko mówi, Gdańsk.

- Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa.

- Przybyła O., Kasica-Bańkowska K., 2016, Wychowanie słuchowe małego dziecka, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 546-570.

- Siebert B., Kamińska B., Wczesne uwarunkowania rozwoju twarzoczaszki i narządu żucia, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 118-138.

- Waryszak M., 2022, Rozwój sprawności artykulacyjnych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, s. 26-47.

- Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław.

- Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków.

DO WYBORU

- Chmura-Klekotowa M., 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" R. XX, s. 99-235.

- Geppertowa L., 1968, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman S. (red.), O rozwoju języka i myślenia dziecka,, Warszawa, s. 149-382.

- Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków.

- Lasota A., 2019, Od komunikacji niewerbalnej do werbalnej, [w:] Kielar-Turska M., Milewski S., Język w biegu życia, Gdańska, s. 140-170.

- Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka, Warszawa.

- Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa.

- Slobin D. I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] Dąbrowska E., (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Universitas, Kraków 2003, s. 361-402.

- Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź.

- Zgółkowa H., 2016 i wyd. następne, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań.

Uwagi:

Szczegółowy schemat pracy semestralnej wraz z instrukcją wykonania zostaną omówione przez prowadzącą na pierwszych zajęciach; instruktaż udostępniony także na platformie kampus.

Podczas przygotowywania pracy semestralnej student może skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji pod następującymi warunkami:

1) precyzyjne określenie we wstępie do pracy, które narzędzia zostały wykorzystane oraz w jakim celu,

2) jasne określenie zasad, na jakich narzędzia te zostały wykorzystane - polityka prywatności, ochrona danych osobowych wraz z informacją, że dane te nie zostaną wykorzystane do dalszego trenowania modeli AI.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.1.0-c345f6b74 (2024-12-18)