Językoznawcze teorie przekładu

fakultatywne

Celem kursu jest przegląd głównych kierunków w językoznawczych teoriach przekładu i zaprezentowanie różnorodnych aspektów procesu przekładu oraz tekstu tłumaczonego, które można opisywać z perspektywy językoznawczej.

Kurs dla studentów II stopnia

w sali

Kurs dla studentów II stopnia

Kurs specjalizacyjny do seminarium magisterskiego "Translatoryka - język i kultura"

Kurs poświęcony roli koncepcji językoznawczych w rozwoju teorii tłumaczenia od lat 50-tych XX w. i ich wpływowi na ukształtowanie się przekładoznawstwa jako niezależnej dyscypliny badań akademickich. Zaprezentowane zostaną wybrane teorie przekładu oparte na współczesnych podejściach językoznawczych, w tym na lingwistyce tekstu i językoznawstwie kognitywnym.

Lista tematów obejmuje:

1. Związki między przekładoznawstwem i językoznawstwem.

2. Teoria znaczenia i ekwiwalencji R. Jakobsona.

3. Socjolingwistyczna koncepcja przekładu wg E. Nidy.

4. Podejścia językoznawcze do przekładu literackiego.

5. Teoria transpozycji J.C.Catforda.

6. Zmiany spójności w procesie przekładu.

7. Pojęcie 'translationese'.

8. Typologia tekstów na potrzeby przekładu wg K. Reiss.

9. Struktura tematyczno-rematyczna w przekładzie.

10. Pragmatyczno-funkcjonalny model oceny przekładu wg J. House

11. Zastosowanie gramatyki kognitywnej w analizie przekładu.

12. Zastosowanie semantyki ram w analizie przekładu.

Niektóre tematy mogą wymagać więcej niż jednych zajęć.

Wybrane źródła:

Anderman, G. 2007. “Linguistics and Translation.” In: P. Kuhiwczak, K. Littau (eds), The Companion to Translation Studies. Clevedon: Multilingual Matters, 45-62.

Baker, M. 1992. In Other Words. London/New York: Routledge.

Blum-Kulka, S. 1986. “Shifts of cohesion and coherence in translation.” In: L. Venuti (ed.) 2000, The Translation Studies Reader. London: Routledge, 298-313.

Bukowski, P., M. Heydel (eds). 2009. Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków: Znak.

Catford, J.C. 1965. A Linguistic Theory of Translation. London: Oxford University Press.

Jakobson, R. 1959. “On linguistic aspects of translation”. In: L. Venuti, (ed.) 2000, The Translation Studies Reader. London: Routledge, 113-118.

Fawcett, P. 1997. Translation and Language. Linguistic theories explained. Manchester: St Jerome Publishing.

Fillmore, Ch. J. 1977. “Scenes-and-frames semantics.” In: A. Zampolli (ed.). Linguistic Structures Processing. Amsterdam: North Holland, 55-81

Hatim, B., I.Mason. 1990. Discourse and the translator. London: Longman.

House, J. 2001. “Translation Quality Assessment: Linguistic Description vs. Social Evaluation.” Meta 46(2), 243-257.

Klemensiewicz, Z. 1955. “Przekład jako zagadnienie językoznawstwa.” In: M. Rusinek (ed.) 1955, O sztuce tłumaczenia. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 85-97.

Malmkjær, K. 2005. “Translation and linguistics.” Perspectives: Studies in Translatology 13:1, 5-20.

Nida, E.A. 1969. “Science of Translation.” In: Nida, E.A. 1975. Language Structure and Translation. Essays by Eugene A. Nida. Stanford: Stanford University Press, 79-101.

Pym, A. 2010. Exploring Translation Theories. New York: Routledge.

Reiss, K. 1981. “Type, kind and individuality of text. Decision making in translation.” In: L. Venuti (ed.) (2000), (ed.) 2000, The Translation Studies Reader, London: Routledge, 160-171.

Snell-Hornby, M. 2005. “Of catfish and blue bananas: scenes-and frames semantics as a contrastive knowledge system for translation.” In: H.V. Dam, J. Engberg and H. Gerzymisch-Arbogast (eds), Knowledge Systems and Translation. Berlin/New York: Mouton de Gruyter.193-206.

Tabakowska, E. 2001. Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Kraków: Universitas.

Tabakowska, E. 2013. “(Cognitive) grammar in translation: Form as meaning”. In: Ana Rojo and Iraide Ibarretxe-Antunano (eds) Cognitive Linguistics and Translation. Advances in Some Theoretical Models and Applications. Berlin: De Gruyter Mouton, 229-250.

Tirkkonen-Condit, S. 2002. “Translationese – a myth or an empirical fact? A study into the identifiability of translated language.” Target 14(2), 207-220.

Studenci znają i rozumieją:

- w sposób pogłębiony specyfikę powiązań językoznawstwa z przekładoznawstwem K_W01

- w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań przekładoznawczych inspirowanych językoznawstwem K_W02

Studenci potrafią:

- posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu badań przekładoznawczych inspirowanych językoznawstwem K_U01

- wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania językoznawczych problemów w przekładzie K_U03

- w sposób pogłębiony analizować zjawiska językowe w kontekście przekładu K_U04

- rozpoznawać różnice pomiędzy alternatywnymi podejściami metodologicznymi stosowanymi w przekładoznawstwie inspirowanym językoznawczo K_U05

- współdziałać z innymi osobami w ramach zadań zespołowych K_U08

- przedstawić zdobytą wiedzę w sposób spójny, precyzyjny i poprawny językowo, posługując się językiem angielskim na poziomie C2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dobierając odpowiednio formy wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej, oraz komunikować się z innymi, zróżnicowanym kręgami odbiorców (kompetencje mediacyjne) K_U09

Studenci są gotowi do:

- kształcenia ustawicznego, rozwoju osobistego i zawodowego wykorzystując wiedzę i umiejętności uzyskane w trakcie kursu K_K02

- wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce w odniesieniu do językoznawstwa i przekładoznawstwa K_K03

- krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie językoznawczych podejść do przekładu K_K04

Kształcenie językowe na poziomie B2+

Zaliczenie na podstawie testu.

Zaliczenie poprawkowe: test

Dopuszczalne są 3 nieobecności.